Diagnostyka_chorob_alergicznych.pdf

Diagnostyka chorób alergicznych to :

testy skórne punktowe (testy prick) i testy Ļ ródskórne, badanie st ħŇ enia IgE w surowicy, testy

płatkowe i alergeny kontaktowe, test prowokacji nosowej (TPN), diety eliminacyjne i

prowokacja pokarmami.

Testy skórne punktowe (testy prick) i testy Ļ ródskórne

W ostatnich 25 - 30 latach, w krajach rozwini ħ tych zwi ħ ksza si ħ cz ħ sto Ļę schorze ı

alergicznych. Cz ħ sto Ļę chorób alergicznych u dzieci wynosi ok. 25 - 30%, w tym atopowe

zapalenie skóry wyst ħ puje u ok. 10 - 20%, astma u 7 - 10%, a alergiczny nie Ň yt nosa i

spojówek u 15 - 20%. U niemowl Ģ t głównymi dolegliwo Ļ ciami o prawdopodobnie

alergicznym podło Ň u s Ģ : atopowe zapalenie skóry, objawy ze strony przewodu pokarmowego

oraz nawracaj Ģ ce Ļ wisty wydechowe. Z kolei astma oskrzelowa i alergiczny nie Ň yt nosa i

spojówek staj Ģ si ħ dominuj Ģ cym problemem w pó Ņ niejszym okresie dzieci ı stwa.

Niepo ŇĢ dane reakcje na pokarmy, zwłaszcza na białko mleka krowiego i jaja kurzego

wyst ħ puj Ģ najcz ħĻ ciej w pierwszym roku Ň ycia, podczas gdy uczulenie na alergeny wziewne

na ogół pojawia si ħ pó Ņ niej.

Podstawowym badaniem, które wykonujemy w przypadku podejrzenia chorób

alergicznych s Ģ testy skórne punktowe (prick). S Ģ one najstarsz Ģ i nadal najbardziej skuteczn Ģ

metod Ģ wykrywania alergii. Za objawy alergii odpowiedzialne s Ģ przeciwciała IgE. Je Ň eli do

organizmu uczulonego człowieka dostanie si ħ alergen np. pyłek traw, to wi ĢŇ e si ħ on z

przeciwciałami IgE na powierzchni komórki tucznej. To poł Ģ czenie powoduje, Ň e komórka

tuczna wyrzuca ze swojego wn ħ trza mediatory reakcji alergicznej. Niektóre z tych

mediatorów np. histamina s Ģ zawarte w ziarnisto Ļ ciach komórki tucznej - inne komórka

zaczyna produkowa ę : prostoglandyny i leukotrieny. Histamina, leukotrieny i prostoglandyny

powoduj Ģ duszno Ļę , Ļ wiszcz Ģ cy oddech i kaszel, je Ň eli reakcja alergiczna przebiega w

oskrzelach, katar, kichanie, je Ň eli reakcja przebiega w błonie Ļ luzowej nosa oraz b Ģ bel i

zaczerwienienie skóry, je Ň eli reakcja przebiega w skórze. Proces wyrzutu mediatorów reakcji

alergicznej, czyli degranulacja komórki tucznej jest przedstawiony na rysunku poni Ň ej.

Testy wykonuje si ħ szybko i bezbole Ļ nie . Ocena wyniku testu punktowego jest

dokładniejsza, je Ň eli jest on wykonywany dwukrotnie. W praktyce terminy: test prick i test

punktowy u Ň ywa si ħ zamiennie.

W przypadku, gdy dany alergen jest poszukiwanym przez lekarza czynnikiem

uczulaj Ģ cym w miejscu nakłucia powstaje b Ģ bel i rumie ı . Reakcj ħ powstał Ģ w wyniku

testowania alergenem porównujemy zawsze do reakcji powstałej w wyniku testowania

histamin Ģ i tzw. kontrol Ģ ujemn Ģ . Wykonanie nakłucia przez kropl ħ roztworu histaminy

powoduje u ka Ň dego człowieka powstanie b Ģ bla i rumienia. Dodatni wynik testu prick w

przypadku osób, które nie maj Ģ Ň adnych objawów alergicznych jest uwa Ň any za dowód na

wyst ħ powanie alergii utajonej . Test prick z danym alergenem np. alergenem pyłków traw ma

du ŇĢ warto Ļę diagnostyczn Ģ tylko wówczas, gdy ma odpowiedni Ģ wielko Ļę ( Ļ rednica b Ģ bla

powy Ň ej 3 mm) i gdy u pacjenta wyst ħ puj Ģ objawy kliniczne np. katar, kichanie przy

styczno Ļ ci z alergenem pyłków traw. Dodatni wynik testu z alergenem pyłku traw u osoby,

która nie ma Ň adnych objawów klinicznych w sezonie pylenia traw, wskazuje na 10-krotnie

wi ħ ksze ryzyko wyst Ģ pienia klinicznie jawnej alergii na pyłki traw w przyszło Ļ ci. Badania

przeprowadzone w ró Ň nych regionach wykazały, Ň e w danej grupie wiekowej u ok. 25%

badanych stwierdza si ħ dodatni wynik testów skórnych, ale tylko u ok. 10 - 15% wyst ħ puj Ģ

objawy kliniczne wskazuj Ģ ce na zwi Ģ zek z uczuleniem. Im wi ħ ksza jest reakcja skóry (im

wi ħ ksza Ļ rednica b Ģ bla), tym wi ħ ksze prawdopodobie ı stwo wyst ħ powania objawów

alergicznych. Dodatnie wyniki testów skórnych s Ģ bardzo wiarygodne w okre Ļ leniu do

alergenów wziewnych (roztocza kurzu domowego, pyłki ro Ļ lin, sier Ļę zwierz Ģ t, zarodniki

grzybów ple Ļ niowych) odpowiedzialnych za wyst Ģ pienie objawów klinicznych. W przypadku

alergenów pokarmowych wynik testów skórnych nie zawsze rozstrzyga czy dany alergen

wywołuje objawy alergii. Z tego wzgl ħ du interpretacja wyników testów skórnych z

alergenami pokarmowymi powinna by ę zawsze ostro Ň na. Jedynie niewielka cz ħĻę chorych z

dodatnimi wynikami testów na dany pokarm reaguje wyst Ģ pieniem objawów klinicznych

podczas jego spo Ň ywania.

W Ļ ród pacjentów, a nawet niektórych lekarzy szeroko rozpowszechniony jest pogl Ģ d,

Ň e testy skórne powinny by ę wykonywane u starszych dzieci ( tj. od 3-go lub 5-go roku

Ň ycia). Zakres testów alergicznych b ħ dzie w du Ň ej mierze zale Ň ał od wieku dziecka, wywiadu

rodzinnego i charakteru zmian z uwzgl ħ dnieniem ich zmienno Ļ ci sezonowej i dziennej.

Niemowl ħ ta, u których wyst ħ puje uczulenie na białka mleka krowiego lub jaja kurzego oraz

alergeny wziewne, wykazuj Ģ zwi ħ kszone ryzyko rozwoju chorób alergicznych w

pó Ņ niejszych okresach Ň ycia. Wczesna identyfikacja dzieci z alergi Ģ pokarmow Ģ i atopowym

zapaleniem skóry mo Ň e stanowi ę podstaw ħ prewencji rozwoju astmy. U małych dzieci z

atopowym zapaleniem skóry, u których wykryto uczulenie na roztocza kurzu domowego i

pyłki traw podawanie profilaktyczne leku antyhistaminowego (cetyryzyny) mo Ň e ogranicza ę

wyst ħ powanie Ļ wiszcz Ģ cego oddechu w wieku pó Ņ niejszym.

Za pomoc Ģ testów skórnych wykrywamy alergi ħ I typu tj. zale Ň n Ģ od przeciwciał IgE.

Do schorze ı IgE - zale Ň nych zaliczamy alergiczny nie Ň yt nosa i spojówek, astm ħ oskrzelow Ģ ,

atopowe zapalenie skóry i pokrzywk ħ . Do wykonania testów skórnych punktowych powinny

by ę stosowane standaryzowane ekstrakty. W ocenie alergii pokarmowej mog Ģ by ę pomocne

Ļ wie Ň e produkty pokarmowe i wykonanie testu metod Ģ „prick by prick” – za pomoc Ģ igły lub

no Ň yka nakłuwamy dany produkt – najcz ħĻ ciej owoc lub warzywo, a nast ħ pnie skór ħ . Ta

metoda jest szczególnie przydatna przy ocenie tzw. reakcji krzy Ň owych. U niektórych

pacjentów uczulonych na pyłki ro Ļ lin objawy alergii – najcz ħĻ ciej Ļ wi Ģ d lub pieczenie w

obr ħ bie jamy ustnej po spo Ň yciu niektórych surowych owoców i warzyw. Alergeny

wyst ħ puj Ģ ce w tych produktach s Ģ podobne do alergenów pyłków ro Ļ lin, ale s Ģ bardzo

nietrwałe, dlatego inaktywuj Ģ si ħ one podczas gotowania i w czasie standaryzacji roztworu

testowego.

Uczuleniowe reakcje krzy Ň owe: (problem ten jest omówiony dokładniej w artykule

„Pyłkowica” )

Pyłki

brzozy:

seler, marchew, ziemniaki, Ļ liwki, wi Ļ nie, pomidory, jabłka, gruszka,

brzoskwinie, kiwi, czere Ļ nia, orzechy włoskie, laskowe, brazylijskie, migdały

Pyłki

traw:

pomidory, orzeszki ziemne, soja, pszenica, melon, arbuz, kiwi, marchew, seler,

groch, buraki, jabłka, brzoskwinie, Ļ liwki, wi Ļ nie

Pyłki

bylicy:

seler, jabłka, marchew, pietruszka, szczypiorek, banan, melon, zioła (tak Ň e

wiatropylne) rumianek, przyprawy

Panel u Ň ywanych alergenów w testowaniu b ħ dzie uzale Ň niony od wieku dziecka, osobniczego

wywiadu i mo Ň e by ę ró Ň ny w zale Ň no Ļ ci od poło Ň enia geograficznego.

Schorzenie /

objawy

Jakie wykona ę testy w danym wieku?

Poni Ň ej 3 - 4 roku Ň ycia

Powy Ň ej 3 - 4 roku Ň ycia

Atopowe

zapalenie skóry

(AZS)

Produkty pokarmowe (dla

okre Ļ lenia zwi Ģ zku AZS z

alergi Ģ pokarmow Ģ ):

Produkty pokarmowe (ci ħŇ kie

utrzymuj Ģ ce si ħ objawy AZS w

celu okre Ļ lenia zwi Ģ zku z alergi Ģ

pokarmow Ģ ):

•

mleko krowie

•

białka jaja kurzego

•

mleko krowie

•

orzeszki ziemne

•

białka jaja kurzego

•

pszenica, orzechy, ryby,

itp.

•

orzeszki ziemne

•

pszenica, orzechy, ryby, itp.

Alergeny wziewne (dla

okre Ļ lenia ryzyka atopii):

Alergeny wziewne dla okre Ļ lenia

zwi Ģ zku z AZS:

•

roztocze kurzu domowego

•

roztocze kurzu domowego

•

kot, pies oraz inne

zwierz ħ ta z sier Ļ ci Ģ

•

kot, pies oraz inne zwierz ħ ta z

sier Ļ ci Ģ

•

pyłki ro Ļ lin

Poni Ň ej i powy Ň ej 3 - 4 roku Ň ycia

Obecno Ļę

wydzieliny w

obr ħ bie nosa lub

jego blokada stale

lub okresowo i /

lub Ļ wist

wydechowy lub

utrzymuj Ģ cy si ħ

kaszel

Dla rozpoznania swoistego uczulenia:

roztocze kurzu domowego, kot, pies oraz inne zwierz ħ ta z sier Ļ ci Ģ , pyłki

ro Ļ lin oraz istotne alergeny pokarmowe: mleko i jajo kurze, zwłaszcza u

małych dzieci

Dzieci powy Ň ej 3 – 4 roku Ň ycia choruj Ģ ce na astm ħ i alergiczny nie Ň yt nosa zawsze

powinny mie ę wykonane testy z podejrzewanymi alergenami. Testy w kierunku uczulenia na

jady owadów błonkoskrzydłych (osa, pszczoła) powinny by ę wykonywane w przypadku

ci ħŇ kich reakcji alergicznych (duszno Ļę spowodowana skurczem krtani i/lub oskrzeli, spadek

ci Ļ nienia t ħ tniczego, utrata przytomno Ļ ci). W przypadku ci ħŇ kich reakcji alergicznych po

u ŇĢ dleniu wskazane jest przeprowadzenie immunoterapii swoistej (odczulania) i identyfikacja

jadu owada ma w takich przypadkach zasadnicze znaczenie. Wyniki testów prick podaje si ħ

zwykle w milimetrach. Dodatkowo mo Ň na posłu Ň y ę si ħ skal Ģ plusow Ģ .

Nale Ň y pami ħ ta ę , Ň e na 7 - 14 dni przed wykonaniem testów skórnych nale Ň y odstawi ę

leki antyalergiczne (przeciwhistaminowe)

W Europie i w Polsce wykonuje si ħ zwykle testy prick (punktowe), a w Stanach

Zjednoczonych wykonuje si ħ cz ħ sto testy Ļ ródskórne. Test Ļ ródskórny polega na

wstrzykni ħ ciu w warstw ħ powierzchown Ģ skóry za pomoc Ģ strzykawki wodnego roztworu

alergenowego, uzyskuj Ģ c tym samym p ħ cherzyk Ļ ródskórny o Ļ rednicy 3 mm. Ogólnie si ħ

przyjmuje, Ň e test jest ujemny, gdy b Ģ bel i rumie ı maj Ģ Ļ rednic ħ mniejsz Ģ ni Ň 5 mm. W

zwi Ģ zku z dost ħ pno Ļ ci Ģ odpowiednio wystandaryzowanych wyci Ģ gów alergenowych testy

Ļ ródskórne nie maj Ģ klinicznej przewagi nad testami punktowymi. Testy Ļ ródskórne s Ģ bardzo

czułe, ich swoisto Ļę mo Ň e by ę ograniczona reakcj Ģ wywołan Ģ podra Ň nieniem - w praktyce

oznacza to, Ň e daj Ģ wi ħ cej wyników fałszywie dodatnich. W naszej poradni testy Ļ ródskórne

wykonujemy z niektórymi lekami (np. Ļ rodki znieczulenia miejscowego, insulina) oraz z

jadami owadów błonkoskrzydłych.

Badanie st ħŇ enia IgE w surowicy

Testy skórne punktowe wykrywaj Ģ po Ļ rednio obecno Ļę przeciwciał IgE

opłaszczonych na powierzchni komórek tucznych. Wyst ħ powanie takich przeciwciał mo Ň emy

równie Ň stwierdzi ę bezpo Ļ rednio badaj Ģ c surowic ħ na ich obecno Ļę . U pacjenta uczulonego

mo Ň emy wykry ę obecno Ļę przeciwciał skierowanych przeciw roztoczom, pyłkom, czy

zarodnikom grzybów ple Ļ niowych. Badanie swoistych IgE (skierowanych przeciwko

okre Ļ lonym alergenom) powinno by ę uzale Ň nione od wywiadu chorobowego. Dla celów

diagnostycznych wykonuje si ħ równie Ň poziom IgE całkowitego. U dzieci prawidłowe

warto Ļ ci st ħŇ e ı całkowitego IgE zwi ħ kszaj Ģ si ħ wraz z wiekiem do okresu dojrzewania i

wówczas osi Ģ gaj Ģ warto Ļ ci spotykane u dorosłych.

Podwy Ň szenie poziomu IgE całkowitego nie zawsze towarzyszy chorobom

alergicznym. Wzrost całkowitego st ħŇ enia IgE obserwowano w chorobach bakteryjnych,

grzybiczych, nowotworowych, paso Ň ytniczych, autoimmunologicznych, zespołach

niedoborach odporno Ļ ci. Nadmierna produkcja IgE mo Ň e dotyczy ę równie Ň osób bez

istotnych objawów chorobowych, co nie zwalnia nas z dalszej obserwacji tych chorych i

Ļ ledzenia objawów w pó Ņ niejszym okresie – mo Ň e by ę to zapowied Ņ wyst Ģ pienia chorób

alergicznych w przyszło Ļ ci. Wzrost st ħŇ enia IgE całkowitego mo Ň e by ę te Ň wynikiem

ekspozycji na dym tytoniowy. Z drugiej strony prawidłowe warto Ļ ci całkowitego IgE nie

wykluczaj Ģ obecno Ļ ci alergii . Nie mo Ň na na podstawie st ħŇ enia całkowitego IgE rozpoznawa ę

lub wyklucza ę alergii, co niestety jest zjawiskiem nagminnym.

Testy płatkowe i alergeny kontaktowe

Testy płatkowe słu ŇĢ do diagnostyki alergicznego wyprysku kontaktowego.

Wa Ň niejsze alergeny kontaktowe

Nikiel (siarczan niklawy)

ń ródła uczulenia:

bi Ň uteria, przedmioty metalowe (zegarki, instrumenty medyczne, oprawki okularów,

guziki metalowe, sprz ħ t gospodarstwa domowego), bilon, stal nierdzewna, proszki do

prania, k Ģ piele galwanizerskie, pierwsze porcje wody z kranu.

Nikiel zawarty jest równie Ň w po Ň ywieniu i mo Ň e uczula ę po zjedzeniu tych

pokarmów, które go zawieraj Ģ :

ro Ļ liny str Ģ czkowe, orzechy, czekolada, kakao, niektóre ryby i owoce morza, piwo,

wino (zwłaszcza czerwone), Ň ywno Ļę konserwowana w metalowych opakowaniach.

Wchłanianie niklu z pokarmem lub wod Ģ mo Ň e zaostrza ę ju Ň istniej Ģ ce zmiany

wypryskowe, powodowa ę potnic ħ r Ģ k lub wysiewy uogólnionych zmian skórnych.

Gotowanie pokarmu w niskim pH w metalowych naczyniach zwi ħ ksza zawarto Ļę

alergenu.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: