32_HMwP_Piotrkow_Konin_Lowicz_BielskoBiala.pdf

Bielsko–Bia∏a

Bielsko - Bia∏a

32 HISTORYCZNE

Miasto powsta∏o w 1951 r. z po∏àczenia dwóch

miejscowoÊci: Bielska i Bia∏ej. Przez ca∏e stulecia

dzieli∏a je granica paƒstwa. Bia∏a przed rozbiorami

le˝a∏a w Polsce, Bielsko – w Ksi´stwie Cieszyƒskim,

najpierw w granicach korony czeskiej, póêniej w

posiad∏oÊciach habsburskich. Gród bielski powsta∏

w XII wieku. W XIV wieku lokowano miasto,

korzystnie po∏o˝one przy „szlaku solnym” z Polski

na Morawy. Podczas reformacji Bielsko sta∏o si´

miastem protestanckim. W XVI wieku Piastowie

cieszyƒscy sprzedali miasto rodzinie Promnitz.

Sta∏o si´ wówczas posiad∏oÊcià prywatnà,

oÊrodkiem „wolnego paƒstwa stanowego”. W 1752 r. przesz∏o w r´ce ksià˝àt

Su∏kowskich i odtàd mówi∏o si´ o ksi´stwie bielskim. Od XVI wieku w mieÊcie

rozwija∏o si´ sukiennictwo. Po drugiej stronie granicy powsta∏a osada

sukiennicza Bia∏a, która w 1723 r. uzyska∏a prawa miejskie. W XIX wieku

sukiennictwo przekszta∏ci∏o si´ w wielki przemys∏ tekstylny. Po 1951 r. Bielsko-

Bia∏a sta∏o si´ wa˝nym oÊrodkiem przemys∏owym. W tutejszej wytwórni

filmów animowanych powsta∏ s∏ynny serial Bolek i Lolek. W mieÊcie rozwinà∏

si´ te˝ przemys∏ szybowcowy. W 1972 r. powsta∏a Fabryka Samochodów

Ma∏olitra˝owych, gdzie produkowano ma∏e Fiaty. W latach 1975–1999 Bielsko-

Bia∏a by∏o stolicà województwa. Od 1992 r. jest stolicà diecezji. Swà przysz∏oÊç

∏àczy z korzystnym po∏o˝eniem, które czyni je atrakcyjnym miejscem inwestycji.

Narodowy Bank Polski rozpoczà∏ 2 wrzeÊnia 2005 r. emisj´ serii monet

o nominale 2 z∏ ze stopu Nordic Gold „Historyczne miasta w Polsce”.

Monety z tej serii upami´tniajà miasta o ponad 500-letniej historii, które

wnios∏y wyjàtkowy wk∏ad w rozwój poszczególnych regionów

i paƒstwowoÊci Polski. Wyboru miast dokona∏ powo∏any przez

kierownictwo NBP zespó∏ historyków pod przewodnictwem

prof. Henryka Samsonowicza.

W 2008 r. NBP wyemituje ostatnie 4 monety z serii

„Historyczne miasta w Polsce” prezentujàce nast´pujàce miasta:

Piotrków Trybunalski, Konin, ¸owicz, Bielsko-Bia∏à.

MIASTA W POLSCE

Niepowtarzalna seria 32 monet

o nominale 2 z∏ upami´tniajàcych miasta

o istotnym znaczeniu w dziejach Polski

Dystrybucj´ monet z serii

„Historyczne miasta w Polsce”

prowadzà:

• oddzia∏y okr´gowe Narodowego Banku Polskiego

w miastach wojewódzkich;

monety wprowadzane sà do obiegu:

23 stycznia 2008 – „Piotrków Trybunalski”

5 lutego 2008 – „Konin”

5 marca 2008 – „¸owicz”

21 kwietnia 2008 – „Bielsko-Bia∏a”

• wybrane urz´dy pocztowe, w tym

urz´dy w 32 miastach upami´tnionych serià monet;

monety dost´pne sà w terminach od:

25 stycznia 2008 – „Piotrków Trybunalski”

7 lutego 2008 – „Konin”

7 marca 2008 – „¸owicz”

23 kwietnia 2008 – „Bielsko-Bia∏a”

Wi´cej informacji na temat serii monet,

dat wprowadzenia do obiegu oraz mo˝liwoÊci ich nabycia:

www.nbp.pl

www.monetyNBP.onet.pl

23 stycznia 2008

5 lutego 2008

Awers : W centralnej cz´Êci wizerunek or∏a ustalony dla god∏a Rzeczypospolitej Polskiej. Z

prawej strony napis: 2 Z¸. U góry pó∏kolem napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA oraz oznaczenie

roku emisji: 2008. Poni˝ej or∏a stylizowany fragment muru miejskiego z blankami oraz z

bramà o rozwartych wrotach, z uniesionà kratà w przeÊwicie. Pod lewà ∏apà or∏a znak

mennicy: .

Rewers : Wizerunek Ratusza w Bielsku-Bia∏ej. U góry stylizowany wizerunek chmur oraz

napis: BIELSKO/-BIA¸A.

5 marca 2008

Na boku : oÊmiokrotnie powtórzony napis: NBP, co drugi odwrócony o 180 stopni,

rozdzielony gwiazdkami.

Masa: 8,15 g

Ârednica: 27,00 mm

Metal: stop CuAl5Zn5Sn1

WielkoÊç emisji: 1 100 000 szt.

Projektant awersu: Ewa Tyc-Karpiƒska

Projektant rewersu: Urszula Walerzak

Partner medialny

21 kwietnia 2008

Teksty na temat miast: prof. dr hab. Wojciech Morawski

i Urz´dów Miast: Piotrków Trybunalski, Konin, ¸owicz, Bielsko-Bia∏a

32 HISTORYCZNE

MIASTA W POLSCE

– w

Piotrków Trybunalski

Konin Konin

¸owicz ¸owicz

Pierwsza wzmianka o Piotrkowie pochodzi z

dokumentu ksi´cia Leszka Bia∏ego z 1217 r. Wed∏ug

legendy miasto za∏o˝y∏ Piotr W∏ostowic zwany

Duninem – palatyn Êlàski z I po∏. XII wieku. Lokacj´ i

prawa miejskie Piotrków otrzyma∏ przed 1313 r., a w

XIV wieku sta∏ si´ wa˝nym miastem w Królestwie

Polskim. W 1388 r. W∏adys∏aw Jagie∏∏o zwo∏a∏

w Piotrkowie Zjazd Generalny, czyli zjazd

mo˝now∏adztwa, szlachty i duchowieƒstwa z terenu

ca∏ego królestwa. W latach 1406 –1567 odby∏o si´ tu

100 takich zjazdów. W Piotrkowie rozpoczynali

panowanie wszyscy Jagiellonowie, np.: W∏adys∏aw III,

Kazimierz Jagielloƒczyk czy Jan Olbracht. Tutaj na Zjeêdzie Generalnym w styczniu

1493 r. ukszta∏towa∏ si´ ostatecznie dwuizbowy parlament polski. Od 1578 r.

Piotrków by∏ przez 214 lat jednà z dwu siedzib (oprócz Lublina) Trybuna∏u

Koronnego, pierwszej w Europie najwy˝szej i niezale˝nej od króla w∏adzy

sàdowniczej. Po upadku Rzeczypospolitej miasto sta∏o si´ w 1867 r. stolicà guberni

w zaborze rosyjskim. W 1846 r. przeprowadzono t´dy lini´ kolei warszawsko-

wiedeƒskiej. W czasie I wojny Piotrków by∏ oÊrodkiem dzia∏alnoÊci patriotycznej.

MieÊci∏y si´ w nim: Departament Wojskowy Naczelnego Komitetu Narodowego,

Komenda Legionów Polskich; tu powsta∏y dwa pu∏ki Legionów: 4. i 6. W latach II

wojny Piotrków by∏ centrum konspiracji ZWZ AK – Zwiàzku Walki Zbrojnej, potem

Armii Krajowej, siedzibà Komendy Obwodu, Inspektoratu i Podokr´gu AK. DziÊ

miasto wià˝e nadzieje na budow´ nowych autostrad.

Prastara osada le˝àca przy dogodnej przeprawie

przez Wart´ istnia∏a zapewne ju˝ w czasach

rzymskich, kiedy przebiega∏ t´dy „szlak

bursztynowy”. W mieÊcie znajduje si´ S∏up Milowy

z 1151 r., wyznaczajàcy po∏ow´ drogi mi´dzy

Kaliszem a Kruszwicà, Êwiadczàcy o tym, ˝e przez

Konin zawsze przebiega∏y wa˝ne szlaki handlowe.

Lokacja Konina na obecnym terenie mia∏a miejsce

przed 1293 r. Miasto zosta∏o zniszczone podczas

najazdu krzy˝ackiego w 1331 r., nast´pnie zaÊ

odbudowane przez Kazimierza Wielkiego. Na

prze∏omie XVI i XVII wieku w Koninie rozwija∏o si´

rzemios∏o, zw∏aszcza sukiennictwo. Upadek zaczà∏ si´ od trwajàcej trzy lata

epidemii (1628–1630), po której przysz∏y zniszczenia podczas potopu szwedzkiego.

W 1815 r. miasto znalaz∏o si´ w Królestwie Polskim.

W okresie II Rzeczypospolitej Konin by∏ siedzibà powiatu. Szybki rozwój miasta

zaczà∏ si´ po II wojnie Êwiatowej, kiedy podj´to eksploatacj´ okolicznych z∏ó˝ w´gla

brunatnego (od 1949 r.). Powsta∏o wówczas kilka wielkich zak∏adów przemys∏owych

(huta aluminium, elektrownie „Konin” i „Pàtnów”); miasto sta∏o si´ centrum

nowego okr´gu przemys∏owego. W latach 1967–1976 znacznie poszerzono granice

miasta, w∏àczajàc do niego okoliczne wsie. W latach 1975–1999 Konin by∏ stolicà

województwa. Od 1999 r. jest miastem na prawach powiatu. DziÊ Konin nadal jest

wa˝nym oÊrodkiem przemys∏owym. Turystów i pielgrzymów przyciàgajà tu

okoliczne atrakcje, m.in. klasztor kamedu∏ów w Bieniszewie i nowy oÊrodek kultu

w Licheniu.

Miasto znane jest przede wszystkim jako siedziba

arcybiskupów gnieênieƒskich, od XV wieku

u˝ywajàcych tytu∏u prymasów Polski.

Najstarsza wzmianka o ¸owiczu pochodzi z 1136 r.;

mowa w niej o zatwierdzeniu prawa arcybiskupów

gnieênieƒskich do dóbr ∏owickich. Lokacj´ miasta

przeprowadzono prawdopodobnie przed 1298 r.

W 1433 r. koÊció∏ farny podniesiono do rangi

kolegiaty. W nast´pnych stuleciach sta∏a si´ ona

jednym z dwóch miejsc pochówku prymasów,

oprócz katedry gnieênieƒskiej. Dzi´ki obecnoÊci

prymasów ¸owicz wielokrotnie odgrywa∏ istotnà

rol´ w polityce krajowej. W 1793 r. ¸owicz przeszed∏ pod panowanie pruskie, w

1807 r. wszed∏ w sk∏ad Ksi´stwa Warszawskiego, a w 1815 r. znalaz∏ si´ w

granicach Królestwa Polskiego. Po sekularyzacji dóbr arcybiskupich w 1795 r.

powsta∏ pot´˝ny zespó∏ dóbr, zwany Ksi´stwem ¸owickim. Napoleon ofiarowa∏ go

marsza∏kowi Louisowi Davout. Po 1815 r. car Aleksander I przekaza∏ go swemu

bratu, wielkiemu ksi´ciu Konstantemu, którego ma∏˝onka, Joanna Grudziƒska

u˝ywa∏a tytu∏u ksi´˝nej ∏owickiej. Po powstaniu listopadowym dobra ∏owickie

by∏y w∏asnoÊcià kolejnych carów. W 1845 r. ¸owicz uzyska∏ po∏àczenie kolejowe z

Warszawà. W 1939 r. w ¸owiczu i wokó∏ miasta toczy∏y si´ zaci´te walki, m.in.

Bitwa nad Bzurà. W 1992 r. ¸owicz podniesiono do rangi biskupstwa. Obecnie jest

wa˝nym oÊrodkiem akademickim i gospodarczym.

Awers : W centralnej cz´Êci wizerunek or∏a ustalony dla god∏a Rzeczypospolitej Polskiej. Z

prawej strony napis: 2 Z¸. U góry pó∏kolem napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA oraz oznaczenie

roku emisji: 2008. Poni˝ej or∏a stylizowany fragment muru miejskiego z blankami oraz z

bramà o rozwartych wrotach, z uniesionà kratà w przeÊwicie. Pod lewà ∏apà or∏a znak

mennicy: .

Awers : W centralnej cz´Êci wizerunek or∏a ustalony dla god∏a Rzeczypospolitej Polskiej. Z

prawej strony napis: 2 Z¸. U góry pó∏kolem napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA oraz oznaczenie

roku emisji: 2008. Poni˝ej or∏a stylizowany fragment muru miejskiego z blankami oraz z

bramà o rozwartych wrotach, z uniesionà kratà w przeÊwicie. Pod lewà ∏apà or∏a znak

mennicy: .

Awers : W centralnej cz´Êci wizerunek or∏a ustalony dla god∏a Rzeczypospolitej Polskiej. Z

prawej strony napis: 2 Z¸. U góry pó∏kolem napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA oraz oznaczenie

roku emisji: 2008. Poni˝ej or∏a stylizowany fragment muru miejskiego z blankami oraz z

bramà o rozwartych wrotach, z uniesionà kratà w przeÊwicie. Pod lewà ∏apà or∏a znak

mennicy: .

Rewers : Wizerunek Zamku Królewskiego w Piotrkowie Trybunalskim. U góry z lewej strony

powi´kszony wizerunek Or∏a Jagiellonów umieszczonego na Êcianie zamku. Z lewej strony

pó∏kolem napis: PIOTRKÓW oraz u góry z prawej strony pó∏kolem napis: TRYBUNALSKI.

Rewers : Wizerunek S∏upa Milowego z 1151 r. Z lewej i z prawej strony S∏upa stylizowane

wizerunki drzew. U góry pó∏kolem napis: KONIN.

Rewers : Wizerunek Ratusza w ¸owiczu. Z lewej i z prawej strony stylizowane wizerunki drzew.

U do∏u stylizowany wizerunek fragmentu wycinanki ∏owickiej. U góry pó∏kolem napis: ¸OWICZ.

Na boku : oÊmiokrotnie powtórzony napis: NBP, co drugi odwrócony o 180 stopni,

rozdzielony gwiazdkami.

Na boku : oÊmiokrotnie powtórzony napis: NBP, co drugi odwrócony o 180 stopni,

rozdzielony gwiazdkami.

Na boku : oÊmiokrotnie powtórzony napis: NBP, co drugi odwrócony o 180 stopni,

rozdzielony gwiazdkami.

Masa: 8,15 g

Ârednica: 27,00 mm

Metal: stop CuAl5Zn5Sn1

Masa: 8,15 g

Ârednica: 27,00 mm

Metal: stop CuAl5Zn5Sn1

Masa: 8,15 g

Ârednica: 27,00 mm

Metal: stop CuAl5Zn5Sn1

WielkoÊç emisji: 1 100 000 szt.

Projektant awersu: Ewa Tyc-Karpiƒska

WielkoÊç emisji: 1 100 000 szt.

Projektant awersu: Ewa Tyc-Karpiƒska

WielkoÊç emisji: 1 100 000 szt.

Projektant awersu: Ewa Tyc-Karpiƒska

Projektant rewersu: Andrzej Nowakowski

Projektant rewersu: Robert Kotowicz

Projektant rewersu: Ewa Tyc-Karpiƒska

– w

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: