Sinka_Tarsycjusz_ks_-_Zarys_liturgiki.pdf

KS. TARSYCJUSZ SINKA CM

ZARYS LITURGIKI

Liturgia jest szczytem, do którego

zmierza dziaáalnoĞü KoĞcioáa, i jed-

noczeĞnie jest Ĩródáem, z którego wy-

pfywa caáa jego moc.

(KL10)

KRAKÓW 1994

WSTĉP

NaukĊ o liturgii ĞwiĊtej, Sobór WatykaĔski II, poleciá wykáadaü "z uw-

zglĊdnieniem zarówno aspektu teologicznego i historycznego, jak i ducho-

wego, duszpasterskiego i prawnego" (KL 16). Zgodnie z tym zaleceniem

"Zarys liturgiki" stara siĊ uwzglĊdniaü wszystkie te aspekty, bez ich szuf-

ladkowania. Chce przybliĪ\ü czytelnikom liturgiĊ KoĞcioáa i wskazaü na jej

XĞwiĊcające dziaáanie pochodzące od Boga, przez Chrystusa, w Duchu

ĝwiĊtym oraz na kult, odbierany przez Boga od swojego ludu, równieĪ

przez Chrystusa, w Duchu ĝwiĊtym. Pragnie takĪe dopomóc w Ğwiado-

mym i czynnym udziale w liturgii ĞwiĊtej, w ciąJáym odnajdywaniu Boga

obecnego i dziaáającego w liturgii.

"Zarys liturgiki" przeznaczony jest przede wszystkim dla alumnów, jako

pomoc zarówno w studium liturgiki, jak i w caáym seminaryjnym wtajem-

niczeniu liturgicznym. Konstytucja o ĞwiĊtej liturgii káadzie nacisk na wy-

ksztaácenie liturgiczne (KL 14-20), które "ma trwaü przez caáy czas koĞ-

cielnych studiów, a takĪe kapáani winni je kontynuowaü i uzupeániaü

przez caáe swoje Īycie. Tylko tacy pasterze, przepojeni liturgiczną nauką i

praktyką, są w stanie pouczyü wiernych i doprowadziü do bardziej zro-

zumiaáego i gorliwszego uczestnictwa w róĪnych czynnoĞciach liturgicznych

spoáecznoĞci chrzeĞcijaĔskiej" (Instr. o liturgicznym wychowaniu alumnów z

1965, nr 2). Dlatego tematyka "Zarysu liturgiki' uwzglĊdnia program

obowiązujący w wyĪszych seminariach duchownych w Polsce. MoĪe on

takĪe sáXĪ\ü katechetom w ich pracy nad ksztaátowaniem máodych katolików,

organistom i lektorom w wypeánianiu ich posáug w zgromadzeniu

liturgicznym, a takĪe wszystkim tym, których interesuje liturgia KoĞcioáa z

jej niewyczerpanymi skarbami duchowymi.

TRZECIE WYDANIE "Zarysu liturgik?, podobnie jak wydania po-

przednie, nie roĞci sobie pretensji do rangi podrĊcznika w Ğcisáym zna-

czeniu, lecz jest opracowaniem materiaáów zaczerpniĊtych przede wszyst-

kim z dokumentów Stolicy Apostolskiej i z dokumentów soborowych oraz z

ksiąg liturgicznych, jak równieĪ z podrĊczników i innych opracowaĔ po-

danych w bibliografii. Na Īyczenie wydawnictwa dokonane zostaáy pewne

skróty, bez uszczerbku dla treĞci. Są teĪ niezbĊdne uzupeánienia. Na Īy-

czenie czytelników i zgodnie ze wskazaniami, podanymi w instrukcjach

liturgicznych, obecne wydanie zawiera szereg cytatów z modlitw liturgicznych

dla bliĪszego zetkniĊcia siĊ z liturgią i lepszego jej zrozumienia. Niech

zatem Zarys liturgiki bĊdzie pomocny czytelnikom w wielbieniu Boga i w

pracy nad wáasnym uĞwiĊceniem, którego liturgia jest Ĩródáem. Bóg

bowiem

ZAGADNIENIA PODSTAWOWE

LITURGIKA

"wybraá nas przed zaáRĪeniem Ğwiata,

abyĞmy byli ĞwiĊci i nieskalani przed Jego obliczem.

Z miáRĞci przeznaczyá nas dla siebie

jako przybranych synów, przez Jezusa Chrystusa,

wedáug postanowienia swej woli,

ku chwale majestatu swej áaski,

którą nas obdarzyá w Umiáowanym

(Ef 1,4-6).

Liturgika jest samodzielną nauką teologiczną, której przedmiotem

jest liturgia KoĞcioáa. Ma ona równieĪ swoją metodĊ historyczno-egze-

getyczną. Zajmuje siĊ obrzĊdami liturgicznymi z punktu widzenia histo-

rycznego, teologicznego, duchowego, duszpasterskiego i prawnego. Liturgika

jest teĪ jednym z gáównych przedmiotów wykáadanych na wydziaáach

teologicznych (KL 16).

Kraków, dnia 15 sierpnia 1994 r.

Ks. Tarsycjusz Sinka CM

POCZĄTKI i ROZWÓJ

ħródáem dla liturgiki Vą ksiĊgi Nowego Testamentu, zwáaszcza

Dzieje Apostolskie i Listy ĞwiĊtego Pawáa, pisma Klemensa Rzyms-

kiego (t ok. 97) i innych Ojców apostolskich, Didache z ok. 120 r.,

Didaskalia syryjskie z początku III w., Tradycje Apostolskie Hipolita

Rzymskiego z okoáo 215 r., Konstytucje Apostolskie z okoáo 380 roku,

Euchologion Serapiona z okoáo 350 r., pisma Tertuliana (t 220), Cy-

priana (t 258) i innych pisarzy oraz Ojców KoĞcioáa, ksiĊgi liturgiczne,

uchwaáy soborów i synodów dotyczące liturgii, pisma urzĊdowe Stolicy

ĝwiĊtej w sprawie liturgii itp.

Liturgika siĊga początkami staroĪytnoĞci chrzeĞcijaĔskiej. ZaczĊáo

siĊ od czysto duszpasterskiego wyjaĞniania obrzĊdów liturgicznych nowo

ochrzczonym chrzeĞcijanom. WyjaĞnienia te przyjĊáy formĊ systematycz-

nego wykáadu obrzĊdów w dzieáach mistagogicznych. Do najbardziej