2010 nr 005-006 IPN.pdf
(
8846 KB
)
Pobierz
BIULETYN_maj_czerwiec_2010_HARCERSKI_OKLADKA.indd
Dodatek: płyta DVD
z filmem „Oni szli Szarymi Szeregami”
NR 5–6 (114–115)
maj–czerwiec
2010
BIULETYN
BIULETYN
INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ
numer indeksu 374431
nakład 10000 egz.
cena 8 zł
(w tym 0% VAT)
INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ
ODDZIAŁY IPN
ADRESY I TELEFONY
BIAŁYSTOK
ul. Warsztatowa 1a, 15-637 Białystok
tel. (0-85) 664 57 03
GDAŃSK
ul. Witomińska 19, 81-311 Gdynia
tel. (0-58) 660 67 00
KATOWICE
ul. Kilińskiego 9, 40-061 Katowice
tel. (0-32) 609 98 40
KRAKÓW
ul. Reformacka 3, 31-012 Kraków
tel. (0-12) 421 11 00
LUBLIN
ul. Szewska 2, 20-086 Lublin
tel. (0-81) 536 34 01
ŁÓDŹ
ul. Orzeszkowej 31/35, 91-479 Łódź
tel. (0-42) 616 27 45
POZNAŃ
ul. Rolna 45a, 61-487 Poznań
tel. (0-61) 835 69 00
RZESZÓW
ul. Słowackiego 18, 35-060 Rzeszów
tel. (0-17) 860 60 18
SZCZECIN
ul. K. Janickiego 30, 71-270 Szczecin
tel. (0-91) 484 98 00
WARSZAWA
ul. Chłodna 51, 00-867 Warszawa
tel. (0-22) 526 19 20
WROCŁAW
ul. Sołtysowicka 21a, 51-168 Wrocław
tel. (0-71) 326 76 00
BIULETYN INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ
Kolegium: Jan Żaryn – przewodniczący,
Marek Gałęzowski, Łukasz Kamiński, Kazimierz Krajewski, Agnieszka Łuczak
Filip Musiał, Barbara Polak, Jan M. Ruman, Andrzej Sujka, Norbert Wójtowicz, Piotr Życieński
Redaguje zespół: Jan M. Ruman – redaktor naczelny (tel. 0-22 431-83-74), jan.ruman@ipn.gov.pl
Barbara Polak – zastępca redaktora naczelnego (tel. 0-22 431-83-75), barbara.polak@ipn.gov.pl
Andrzej Sujka – sekretarz redakcji (tel. 0-22 431-83-39), andrzej.sujka@ipn.gov.pl
Piotr Życieński – fotograf (tel. 0-22 431-83-95), piotr.zycienski@ipn.gov.pl
sekretariat – Maria Wiśniewska (tel. 0-22 431-83-47), maria.wisniewska@ipn.gov.pl
Projekt grafi czny: Krzysztof Findziński; redakcja techniczna: Andrzej Broniak;
łamanie: Wojciech Czaplicki; korekta: Beata Stadryniak-Saracyn
Adres redakcji: ul. Hrubieszowska 6a, Warszawa
Adres do korespondencji: ul. Towarowa 28, 00-839 Warszawa
www.ipn.gov.pl
Druk: Legra Sp. z o.o., ul. Rybitwy 15, 30-716 Kraków
ODDZIAŁY IPN
ADRESY I TELEFONY
BIULETYN
N R 5–6 ( 114–115 )
MAJ–CZERWIEC
2010
SPIS TREŚCI
ROZMOWY BIULETYNU
W służbie Bogu, Ojczyźnie i bliźnim. O skautingu i harcerstwie
z Wojciechem Hausnerem rozmawia Barbara Polak .......................... 3
KOMENTARZE HISTORYCZNE
Leszek Rysak – Początki harcerstwa................................................................. 18
Sebastian Piątkowski – Harcerstwo polskie
w okresie okupacji 1939–1945 .............................................................. 29
Wojciech Hausner – Harcerstwo wobec rzeczywistości PRL ......................... 36
Jacek Wołoszyn – Tajny Związek Harcerstwa Polskiego.
Pierwsza Trawnicka Drużyna Harcerska ............................................. 43
Marcin Kapusta – Harcerski Ruch Antykomunistyczny ................................. 49
Przemysław Bartkowiak, Daniel Koteluk – Cel: „socjalistyczna mentalność”.
Indoktrynacja młodzieży w szeregach OH ZMP
na terenie województwa zielonogórskiego ........................................ 56
Marek Jedynak – Związek Wolnego Harcerstwa Polskiego
„Szare Polówki” ........................................................................................ 62
Tomasz Podkowiński – Od Ruchu Zawiszackiego do Skautów Europy ........ 72
Bogusław Wójcik – „Stajemy do walki o sprawiedliwość”.
Niepodległościowe zmagania młodzieży
na Rzeszowszczyźnie w latach 1944–1956 ......................................... 79
Dariusz Misiejuk – „Łączyła nas nienawiść do ZSRR”.
Organizacje młodzieżowe w Głubczycach (1946–1955) .................. 93
Andrzej Ropelewski – Poakowski oddział zbrojny „Trupia Czaszka” ....... 100
Filip Musiał – Wolność w obozie dla młodocianych ................................... 104
Joanna Żelazko – „Katyń” przykładem konspiracji młodzieżowej ........ 111
Artur Ossowski – „Stalinie, tyś mordował Polaków w Katyniu!”.
Retoryka antykomunistyczna konspiracji młodzieżowej na przy-
kładzie ulotek odnalezionych w aktach Wojewódzkiego Urzędu
Bezpieczeństwa Publicznego w Łodzi ................................................. 115
Paweł Skorut – Rozpracowanie dziewczęcej organizacji „Orlęta” ......... 118
INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ
Marek Wierzbicki – Niezależne ugrupowania młodzieżowe
w Polsce (1980–1989) ............................................................................ 124
SYLWETKI
Rafał Sierchuła – „Poznańska piątka” – historia wojenna ....................... 136
Andrzej W. Kaczorowski – Autor wiersza „Wszystko, co nasze…”.
Ignacy Kozielewski (1882–1964) ........................................................ 144
Wojciech Jerzy Muszyński – Harcmistrz RP
Stanisław Sedlaczek (1881–1941) ...................................................... 151
Ewa Celińska-Spodar – „Mam szczerą wolę całym życiem
pełnić służbę…”. Andrzej Romocki „Morro” (1923–1944) ........... 159
Iwona Spałek, Robert Spałek – Koszmary, które śnią się po nocach.
Rys biografi czny Stefanii Szantyr-Powolnej..................................... 164
POLEMIKI
Adam Hlebowicz – Historia czy ideologia? ................................................... 172
ZMARLI
Krzysztof A. Tochman – Zdzisław Luszowicz „Szakal” (1914–2010) ......... 175
Zginęli w drodze do Katynia ..................................................................... 178
RECENZJE
Marta Kubiszyn – Świadectwa z lat 1939–1989 ........................................... 182
WYDARZENIA
Beatyfi kacja księdza Jerzego. Homilia abp. Angelo Amato .............. 187
Na okładce: str. I – fot. Piotr Życieński; str. IV – Defi lada harcerek przed marszałkiem Edwardem
Śmigłym-Rydzem, Kraków 1938 r., fot. ze zbiorów Wojciecha Muszyńskiego.
W SŁUŻBIE BOGU,
OJCZYŹNIE I BLIŹNIM
O SKAUTINGU I HARCERSTWIE Z WOJCIECHEM HAUSNEREM
ROZMAWIA BARBARA POLAK
B.P. – Powstałe na początku XX w. harcerstwo jest pierwowzorem wszelkich póź-
niejszych organizacji młodzieżowych, których celem było wychowanie i kształtowa-
nie młodzieży – nawet jeśli ich twórcy ideowo odcinali się od niego. Ale i harcer-
stwo, a wcześniej skauting trafi ły na przygotowaną glebę – już w XIX w. istniały we
wszystkich zaborach organizacje, stowarzyszenia i tajne związki młodzieżowe.
W. H . – Tak, harcerstwo trafi ło na podatny grunt,
a jego założyciele stworzyli pewną syntezę wcześniej-
szych koncepcji. Aleksander Kamiński w swojej trzy-
tomowej pracy
Polskie związki młodzieży
bardzo do-
kładnie analizuje okoliczności i warunki działania
dziewiętnastowiecznych organizacji. Miały one wspól-
ny rys – wszystkie były ukierunkowane na sprawę od-
zyskania niepodległości. Najczęściej były niewielkie,
powołane na terenie jednego miasteczka, szkoły czy
środowiska. Na ogół miały charakter samokształce-
niowy, tworząc formacyjny fundament dla młodzieży,
która potem wchodziła w działalność konspiracyjną
w różnych częściach dawnej Rzeczypospolitej.
W pewnym uproszczeniu zwykło się mówić, że har-
cerstwo jest syntezą działań „Sokoła”, abstynenckiego
„Eleusis” i niepodległościowego „Zarzewia”. W Krako-
wie oprócz tych niewielkich – ograniczonych do terenu
jednej szkoły – organizacji, istniały także duże, obej-
mujące swą działalnością całe miasto. Do nich należała „Organizacja ćwiczebna mło-
dzieży szkół średnich Krakowa i Podgórza” z uznawaną przez władze nazwą, której celem
było wychowanie nie tylko fi zyczne, ale i narodowe. Istniał też Związek „Młodzież” – orga-
nizacja abstynencka, którą zakładał m.in. Andrzej Małkowski – przekształcona następnie
w Związek „Nadzieja”. Miały one wiele elementów, które potem ujawniły się w metodzie
harcerskiej – praca z małymi grupami, własna obrzędowość, obyczaje, kładzenie nacisku
na sprawy moralne i wychowawcze.
B.P. – Co na to zaborcy?
W. H . – Chociaż w Galicji Polacy cieszyli się względnie największą wolnością, to władze
szkolne generalnie nie akceptowały ruchów czy stowarzyszeń, które przychodziły z zewnątrz,
a taki charakter miał skauting, kiedy powstawał na ziemiach polskich. I to był pewien kło-
pot w pierwszym roku jego istnienia. Sytuacja zmieniła się wiosną 1912 r., kiedy to Rada
Szkolna Krajowa wyraziła zgodę na działanie drużyn skautowych w szkołach.
3
Plik z chomika:
hermes50
Inne pliki z tego folderu:
2001 nr 009 IPN.pdf
(1430 KB)
2002 nr 006 IPN.pdf
(1013 KB)
2002 nr 007 IPN.pdf
(1274 KB)
2001 nr 002 IPN.pdf
(3249 KB)
2001 nr 003 IPN.pdf
(7478 KB)
Inne foldery tego chomika:
IPN - PAMIĘĆ I SPRAWIEDLIWOŚĆ
IPN - RÓŻNE DOKUMENTY
IPN - ZESZYTY KATYŃSKIE
IPN MIESIĘCZNIK
IPN POLSKA - PUBLIKACJE 1
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin