Sandra L Bem Męskość kobiecość fragment.pdf

MateriałnakursWprowadzeniedo

pracynaukowej

DariaSzymańskaKuta–13.12.2010

SandraLipsttsBem

„Męskośćkobiecość.Oróżnicach

wynikającychzpłci”

Gdańsk2000

116

117

Dekonstrukcjamęskościikobiecości

WszystkieprzytaczanetuteoriepsychologiczneipsychiatrycznenatematmwS

skości i kobiecości na różne, właściwe sobie sposoby patologizują odchylenia'*

dotyczące rodzaju, uznając za „normalne" jedynie takie dostosowanie się d<H

wymogówkultury,wktórympłećciałaodpowiadarodzajowipsychiki.TeoriUna

temat oceniania męskości i kobiecości nie tylko przedstawiają rodzaj jakowa

kategoriędwubiegunową,alerównieżpiętnująwszystkich,którzyodbiegająoifjB

normymęskościlubkobiecości,twierdząc,żetowłaśniespośródnichprzedew

wszystkimwywodząsięhomoseksualiści.Teorienatematzaburzeńtożsamości^

rodzajowejwyraźniepatologizujądzieciidorosłych,którzynieosiągająwymą's8

ganejprzezkulturęzgodnościpłciciałazrodzajempsychiki.Natomiastteorie1$

na temat rozwoju seksualnego „normalnych" dzieci traktują wczesnodziecięceS

tradycyjnepostrzeganierodzajujakonieuniknionąkonsekwencjęinterakcjipo'$l

międzynaturalnymspostrzeganiemdychotomiimęskiekobieceinaturalnym5j

procesempoznawczymdziecka,znajdującegosięwprzedoperacyjnymstadiumii

rozwoju.

Praktykauprzywilejowywaniakonformizmurodzajowegoipatologizacji,i

nonkonformizmurodzajowegokwitławpsychologiiaż dowczesnychlatsie'^

demdziesiątych,kiedytofeminizmnadobreugruntowałswojąpozycjęzarówno';

wpsychologii,jakikulturze.Mniejwięcejwtymsamymczasie,niezależnieodn

siebie, wiele feministekpsychologów łącznie ze mną zaczęło kwestionować

problematycznezałożenianatematmęskościikobiecości.Niektórezesformui

łowanychprzezniewnioskówsąjakkamieniemilowenapoluwzrastającejIz

każdymdniemkrytykitychzałożeń.

Wroku1970IngęBrovermanwrazzzespołemempirycznieudowodnili

istnieniepodwójnegostandarduzdrowiapsychicznego(aletakżepoddaligo s

krytyce),stosowanegoprzezklinicznychpsychologów,psychiatrówipracowników

socjalnych,standardu,którydobitnieprzypominałstereotypydotyczące ;

rodzajuobowiązującewówczaswkulturzeamerykańskiej.Zaczęłamprowadzić :

badaniateoretyczneiempirycznenatematandroginiiwroku1971,kiedyto

stworzyłamInwentarzSandryBem(Bem Sex Role Inuentory BSRI).Dwalata

później,wroku 1973,AnnConstantinopleopublikowałakrytykęwszystkich , ;

testówmęskościkobiecościstworzonychprzedrokiem1970,aJeanneBłock

artykułnatematandroginiiopartynajejwłasnychdługotrwałychbadaniach.W

roku1974JanetTaylorSpence,RobertHelreichiJoyStappprzedstawili

wymyślonyprzezsiebietestoceniającyandroginięKwestionariuszCechOso

bowych(Personal Attributes Questionnaire)' .

Chociażpojęcieandroginiinastręczałowieleproblemów,towczesnepra

ceteoretyczneibadaniaempirycznedotyczącetegozagadnieniapotraktowaływ

całkiem nowy sposób utrwalone przez lata w psychologii założenia co do

męskościikobiecości.Ponieważtepierwszepracebyłyistotnezpunktuwidze

niafeministycznejkrytykipolaryzacjirodzajówwpsychologii,omówięjetutaj

Śfiardziej szczegółowo. Następnie zajmę się badaniami, których celem było

zli1kwidowanieograniczeńpojęciowychandroginii' .

Inwentarz Sandry Bem jest czymś w rodzaju pisemnego autotestu, w

któi'rym osoba poddawanabadaniu za pomocą siedmiopunktowej skali musi

ocenić,'fktórezpodanychsześćdziesięciucechnajlepiejjąopisują.Dwadzieściaz

podatnych cech odzwierciedla cechy uznawane w naszej kulturze za typowo

męskieH(np.:asertywność,niezależność),dwadzieściacechytypowokobiece

(np.:łagodność,okazywaniezrozumienia),apozostałedwadzieściatotakzwane

„wyCpelniacze" (cechy neutralne). Respondent nie jest świadomy tej

kategoryzacji. chociaż BSRI może się wydawać standardowym testem

oceniającym męskość |i kobiecość, to jednak niektóre jego cechy rzucają

bezpośrednie wyzwanie trzem I problematycznym założeniom prześledzonym

przeznaswcześniejprzyjmowalinymażdoczasówTermanaiMiles(1936)'.

Po pierwsze, i być może najważniejsze, cechy męskie i żeńskie zostały f

wybranedlapotrzebtestuniewedługtego,jaksamimężczyźniikobietysiebieS

oceniają,alenapodstawietego,conapoczątkulatsiedemdziesiątychbyło; •w

kulturze amerykańskiej uważane za standard męskości i kobiecości. Osoby, I

którewybierałyspośródwieluzebranychcharakterystykcechymająceznaleźć.t

się w teście były więc używając terminu z antropologii „rodzimymi infor

matorami"okulturze,oceniającymikażdązcechniepodwzględemtego,wjai

kimstopniuopisywałaonaichsamych,alepodwzględemtego,jakopisywałav

onamężczyznlubkobietywspołeczeństwieamerykańskim„wogólności".Pro

ceduratamiałanaceluumiejscowieniemęskościikobiecościraczejwpraktyI

kachkulturyniżwosobowościjednostki.Podważałaonawypracowaneprzez

TermanaiMilestwierdzenie,żemęskośćikobiecośćstanowiącentralnywy

; miarludzkiejosobowości.Proceduratakazgodnabyłarównieżzkoncepcją

tradycyjnejpodwzględemrodzaju,„typowejpłciowo"jednostki,którejdefinicja

własnejosobyizachowaniasąściślezwiązanezobowiązującymiwdanejkultu

rzedefinicjamistereotypówdotyczącychrodzaju.

Podrugie,wBSRIcechymęskieikobieceniesątraktowanejakzbiory

znajdującesięnadwóchprzeciwległychbiegunachtejsamejosi,alejakdwie

odrębne,zdefiniowanekulturowoskale:jednamęskości,drugakobiecości.

Ten nowy sposób"oceny pozwalał respondentom przyznawać sobie wysoką

punktacjęzarównoprzycechachmęskich,jakiżeńskich,lubniskąpunktację

przy obu, albo też niską przy jednych, a wysoką przy drugich. Było to

zaprzeczeniezałożeniaprzyjętegoprzezTermanaiMiles,żeosobamusibyćalbo

płcimęskiej,albożeńskiej,alenigdymieszankąichobu.

Potrzecie,BSRIporównywałosobytypowookreślonepłciowoniezoso

bami„odwróconymi"płciowo,jaktoczyniłypoprzednietesty,alezojsobami

„androginicznymi".Androginiczneosobybyłyróżniedefiniowane:(1)jakooso

bystosującedookreśleniasiebiezarównokulturowedefinicjemęskości,jaki

kobiecości, lub (2) osoby, które do określania siebie w ogóle nie stosowały

kulturowychdefinicjirodzaju.Wkażdymztychwypadkówfeministkiprzypisy

118

119

wałytejgrupieporównawczejwartościpozytywne,cooznaczało,żeosobytypJ

wepłciowowcaleniemusząbyćnajbardziejzdrowymipsychicznie,alemogjw

rzeczywistościbyć„więźniamirodzaju"(Heiłbrun,1973,s.IX).Takaocenitej

grupypodważałazałożenieprzyjęteprzezTermanaiMiles,jakobywszystko!co

odbiegaodstereotypówpłci,byłopatologią.

Każdy respondent BSRI otrzymuje tyle punktów w skali kobiecości, ijj

zebrałłączniepunktówkobiecych,tworzącobrazsamegosiebie;tylepunktóW 1 w

skalimęskości,ilezebrałłączniepunktówmęskich;oraztylepunktówwska*li

różnicypunktówżeńskichimęskich,ilerzeczywiściewynosiróżnicapomięldzy

liczbąwszystkichuzyskanychprzezniegopunktówkobiecychaliczbapunktów

męskich. Na podstawie różnicy punktów kobiecych i męskich resporłl denci

definiowani byli jako osoby typowe płciowo, „odwrócone" płciowo lubi

androginiczne,gdziemałaróżnicapunktówwskazywałanaandroginię,adużJ

różnicapunktówalbotypowość,alboodwrotność.

Jakiś czas później podjęto decyzję, aby terminem androginiczny/a'^

określaćosoby,uktórychmałaróżnicapunktówwynikazdużejilościpunktowi

zarównomęskich,jakikobiecych,aterminemnieokreślony(a)seksualnie^te

osoby,uktórychmałaróżnicawynikazmałejilościpunktówmęskichikd-.\

biecych.Chociażmiałotouzasadnienieempiryczne,byłojednakniezgodnejz

pierwotnymizałożeniamiBSRI,którymiałdokonywaćrozróżnieniapomiędzy^

dwiemagrupamijednostek:tymi,któremiałysilnąmotywacjędoutrzymywać

niawizerunkuwłasnejosobyzgodnegozkulturowymistandardamirodzaju,i

zachowywaniasięzgodnieznimi(grupatypowapłciowo)oraztymi,dlaktói

rychkulturowestandardyrodzajuniesąszczególnieważneanidlaokreśleniaI

własnejosoby,anidlazachowaniasięwokreślonysposób(grupaandroginiczj

na).

Rewolucyjna natura pojęcia androginii była utrzymana dokładnie w

duBhu feminizmu wczesnych lat siedemdziesiątych. Pojęcie to zostało

natychmiast zaakceptowane przez psychologów, a jednocześnie niezależnie

odkryte i sfor»mułowane przez przynajmniej dwie feministki działające w

dziedzinieliteratujjfiy:teoretykaliteraturyCarolynHeiłbrunipoetkęAdrienne

Rich.CarolynBkeilbrunwewstępiedoswojejpracyoandroginii,pracyśledzącej

„ukryte ścieżUki androginii" (1973, s. XX) od jej źródeł w mitach

przedhelleńskichażdo^literaturyXXwieku,pisała:

ZwracającsiędoswoichsłuchaczyczterdzieścipięćlattemuVirginiaWoolfstwier

dziła,że„kiedytematjestwysocekontrowersyjny,apytaniadotycząceseksu

zpewnościądotakichnależą,trudnojestliczyćnato,żepowiemyprawdę.Może

myjedyniewyrazić,wjakisposóbdoszliśmydoswegoprzekonaniawdanejspra

wie".Swojąopinięmogęsformułowaćwystarczającojasno:jestemprzekonana,że

ratunkiemdlanasjestodejścieodpolaryzacjiseksualnejiwięzieniakategoryzacji

rodzajowejwkierunkuświata,wktórymindywidualneroleisposobyzachowańmo

gąbyćswobodniewybierane.Ideał,doktórego,jakwierzę,powinniśmydążyć,

najlepiejopisujepojęcie„androginii".Topochodzącezjęzykagreckiegosłowo

andro (mężczyzna)igyn (kobieta)(...)mawyzwolićjednostkęzograniczeństereo

typów.(...)Dajeonojednostcemożliwośćwyboruswojegomiejsca,bezoglądania

I. sięnato,costosowne,czynazwyczaje(s.ix—xi).

Adrienne Rich wyraziła swoje zdanie poprzez wiersz pod tytułem The

m-Sþranger (Obcy):

Wyglądając,jakwyglądałamprzedtem,prostozserca

ulicywstronęrzeki

idącrzekamialei

,;. czujączimnogrotpodasfaltem

widzączapalającesięświatłanawieżach

idąc,jakszłamprzedtem

jakmężczyzna,jakkobieta,wmieście

mójwizjonerskigniewoczyszczającymójwzrok

adrobiazgoweodczucielitości

rodzącesięztegogniewu

Wtymczasieuważałam,isądzętakdodzisiaj,żepojęcieandroginii,jak'

żadneprzednim,zakwestionowałoobecrtąwteoriachpsychologicznychpolary1

zacjęrodzajów.Takjakwcześniejuważano,żemęskośćikobiecośćsągłównymi

wyznacznikamiludzkiejosobowości,takterazstwierdzono,żesąonejedynieI

stereotypamikulturowymi,doktórych,naswojenieszczęście,usiłujemysiei,

dostosować.Podczasgdywcześniejuważano,żezdrowipsychiczniemężczyźni,:

sąpłcimęskiej,azdrowepsychiczniekobietypłciżeńskiej,obecniestwierdzo :

no,żeosobowośćkażdegoczłowiekamożebyćmieszankąelementówmęskichi

żeńskich,acowięcejżestandardyzdrowiapsychicznegoniepowinnymieć:nic

wspólnegozrodzajem.Wreszcie,podczasgdywcześniejzakładano,żepłeć, :

powinnadeterminowaćwizeruneksamegosiebie,jakiukształtujedana

osoba,;orazsposobyzachowania,jakieprzyjmie,obecniestwierdzono,że

jednostka •powinnamiećswobodędoboruzachowań,żepowinnaodznaczać

sięwłasnymtemperamentem,ale,conajważniejsze,żeścisłypodziałcechi

zachowańna ! dwiekategoriemęskąikobiecąjestconajmniejproblematyczny,

jeślinieniemoralny.

gdywchodzędopokojuwprostzsilnegomrocznegoświatła

isłyszęichmartwąmowę

gdypytająmniekimjestem

cóżmogęimpowiedzieć

jestemandroginią

jestemżywymumysłem

któregonieumiecieopisać

wwaszymmartwymjęzyku

zagubionymrzeczownikiem,czasownikiemprzetrwałym

120

121

jedyniewbezokoliczniku

literymojegoimieniawpisanesąpodpowiekami

nowonarodzonegodziecka(1973,s.19)

3þ

I?jyczną,żenieuznajenawetistnienianierównościrodzajowej,niewspominając

Ijużojejanaliziehistorycznejczypojęciowej.WidocznejesttowjednakowymI.j

równymtraktowaniumęskościikobiecości.Pojęcieandroginiiignorujefakt,Ir£ e

mężczyźniito,czymsięzajmująstanowiliniemalzawszeiwszędzie K cen tralne

wartościkultury.AndroginiawżadensposóbniepodkreślatejnieI r ówności.Nie

czyni też niczego, by nadać większą wartość kobietom i temu, co ;j, ro bią, lub

pomniejszyćwartośćmężczyzniichczynów.

Ponadtouważasię,żepojęcieandroginiifunkcjonujenazbytosobistym

W iprywatnympoziomie,bymiećjakąkolwiekwartośćpolityczną.Wyeliminowali

nienierównościrodzajowejwymagazmianinstytucjonalnych,anietylkozmiani:

w sferze prywatności. Skupiając się na problemie osoby, a nie patriarchatu, I

androginia nie dokonuje jakiejkolwiek pojęciowej czy politycznej analizy

niei'równościrodzajów,awręczodwracauwagęodtakiejanalizy.

Wreszcie, pojęcie androginii powiela samą polaryzację rodzajów, którą

flmiało zlikwidować, nadając jej byt materialny. Czyni się to, przyjmując, że |,

męskość ; kobiecość są pojęciami danymi, a nawet ustalonymi strukturami

osoKbowości;podkreślająckomplementarnośćmęskościikobiecości,cozkolei

imPplikuje naturalność heteroseksualizmu; skupiając się na rozróżnieniu

międzyIbym,comęskie,atym,cokobiece,anienaprzykład,narozróżnieniuklas

czy§1'.władzy.

Chociaż przyznaję, że wiele z tych opinii krytycznych zawiera ziarno

Pprawdy i chociaż, zdając sobie sprawę z ograniczeń pojęcia androginii, już w

rofc : ku1977porzuciłamjenarzeczbadańnadschematyzmemrodzajowym,wciąż

l.uważam,żeżadnaztychopiniiniebyłartatylewyczerpująca,byusprawiedliwi

wić całkowite wykluczenie pojęcia androginii z leksykonu feminizmu . RzeczyI

wiściewydajesię,iżhistoriaandroginiijestandrocentryczna,alepojęcietoniep.

musibyćprzecieżużywanewsposóbnaznaczonyandrocentryzmemidotejfipory

niebyłotakużywaneprzezwspółczesnefeministki.Toprawda,żeandro1,'ginianie

analizujenierównościrodzajów.Dlategoteżbardzomnieucieszyło,żei|miałam

wreszcie okazję omówić pojęcie androginii, poprzedzając to pełną analipzą

androcentryzmu.Alenawetjeśliandroginianiebierzepoduwagęnierów1|ności

rodzajowej,niemożnapowiedzieć,żeniepociągazasobążadnychkonIsekwencji

politycznych.Wpewnymmomenciedlateoretykówfeminizmu,anaEwetobecnie

dlawieluludzi,mającychwątpliwości,jakzachowywaćsięjako81mężczyźnilub

kobiety,androginiastanowiłaistanowiwizjęutopiiizarazem|$''.modelzdrowia

psychicznego, ponieważ nie zmusza człowieka do wykreślenia ze ^ swojej

osobowości pewnych cech czy zachowań stereotypowo definiowanych Łjako

niestosownedladanejpłci.Wedługmnietakarewolucjawpraktykach|jjkultury

byłaijestważnymosiągnięciempolitycznym.

Wspomnianepowyżejodniesieniedomęskościikobiecościwiążesiępz

trzeciąopiniąkrytycznąnatematandroginii:ztwierdzeniem,żenadajeonaM|byt

materialnypolaryzacjirodzajów,którąmiałazlikwidować.Myślę,żenależyfetu

zwrócićuwagęnato,ktoużywapojęciaandroginii,aletakżenato,jakieB.nadaje

muznaczenie.Dlapierwszychteoretykówandroginii,takichjakCarl

Każdy,ktośledziwspółczesnąmyślfeministyczną,wie,żepojęcieandroig

giniispotkałosięniemalnatychmiastzsilnąkrytyką.Dlategoteżwroku1974łl

AdrienneRichusunęławierszoandroginiizprzygotowanegodowydaniazbiorąru

swych utworów. W roku 1976 krótko skrytykowała to pojęcie w swej książcćH

OfWoman Dorn, awroku1978,wzbiorzeThe Dream ofa Common LanguageM

(Senowspólnymjęzyku)zamieściłanowywiersz,zatytułowanyNaþural Re-i&A

sources (Naturalne źródła), w którym na dobre pozbyła się tego terminu żela

swojegosłownika.Otofragmenttegowiersza:

Sąsłowa,którychjużnigdyniewybiorę

humanizm androginia

Niemawnichwstydu,aninieśmiałościw

oczachwzburzonychstoickichprzodkiń:

ichblaskjestzbytsłaby,jakbarwnikco

nieprzenika

włókienprawdziwegożycia

którymżyjemy,teraz

(s.66)

Krytycyformułującywprzeciąguostatnichpiętnastulatopinienatematja

androginiiwywodzilisięzróżnychdyscyplinnaukowychireprezentowaliroz31

maiteśrodowiskapolityczne.Trzyztychopiniiwydająmisięszczególnieodpckjl

wiedzialne za fakt, że androginia tak szybko stała się niestosownym słowemjjl

wśródteoretykówfeminizmu .

Historiategopojęcianiebyiaanitakwspaniała,anitakneutralnapod :

względemrodzaju,jaktoprzedstawiałaHeilbrun.Wprostprzeciwnie.Według:*!

BarbaryGelpiandroginiafunkcjonowaławkulturzezachodniejjakowizjamoż T |j|

liwości stworzenia „doskonałego mężczyzny" (1974, s. 153), stworzenia „mę?s

skiegonaczynia(...)wypełnionegokobiecymiemocjamiiobdarzonegokobiecą|s

fizycznością" (s. 152). We „wspaniałym nowym świecie męskich osobników.|j

androginicznych"(s.157)mężczyźnimoglibywięcbyćandroginiczni,akobiety^

wciążbyłybyandrocentryczniedefiniowanewstosunkudomężczyzn.Niekto^jJ

rzytwierdzą,żetenandrocentryzmwidocznyjestjużwsamejkonstrukcjisłp;^|

wa,gdzieandro umieszczonoprzedgyne.

Pojęcieandroginiijestjednocześnietakneutralnepodwzględemrodzajtu|p

itakutopijne,takpozbawionejakiegokolwiekzwiązkuzrzeczywistościąhistoa

122

123

Jung(1953),męskośćikobiecośćbyiygłębokozakorzenionymiwosobowości*

strukturami,którychkomplementarnośćimplikowałanaturalność

heteroseksualizmu.Samaandroginiadefiniowanabyłajakoelementspajającyte

dwiekomplementarnestrukturywjednejosobielubwheteroseksualnym

małżeństwie.

Dlapóźniejszychteoretykówjednak,takichjakCarolynHeilbrunczyja«

męskośćikobiecośćtoraczejstereotypowedefinicjezakorzenionewpraktykach

kultury niż struktury osobowościowe zakorzenione w jednostce, nato3 miast

androginia to niezwracanie uwagi na definicje kulturowe, a nie integracja*"!

męskościikobiecości.Inaczejmówiąc,„przesłaniem"androginiijest,by„za3

chowanianiemiałyrodzaju",aprzezzachowaniarozumiesięrównieżwybórB

partnerówseksualnych(Bem,1978,s.19).

Uważamjednak,żepojęcieandroginiiniesugerujewyraźnie,iżmęskośćIi

kobiecośćnieposiadająniezależnegoinamacalnegobytu.Androginiaskupia'?

siębardziejnafakcie,iżdanaosobajestjednocześniemęskaikobieca,niżna r f

tym,żetokulturastworzyłapojęciamęskościikobiecości.WtensposóbandroB

giniadokładniepowielapolaryzacjęrodzajów,którąmiałazlikwidować,irobitom

nawetwnajbardziejfeministycznymwydaniu.

Wroku1977,wcelusilniejszegopodkreślenia,żemęskośćikobiecośćsąI

pryzmatamikulturowymi,poprzezktóredokonujesiępolaryzacjarzeczywistośflj

ci,zmieniłamprzedmiotmoichbadańzandroginiinapojęciezdeterminowane^!

go rodzajem schematu przetwarzania informacji, czyli pojęcie schematyzmu!!

rodzajowego.Schematyzmrodzajowytoprzyswajaniewkulturzepolaryzacji*?;

rodzajów,towyuczonagotowośćdopostrzeganiaspolaryzowanychkategorii^płci

i rodzaju jako naturalnych wyznaczników rzeczywistości oraz ignorowanie I

jakichkolwiek innych kategoryzacji naturalnych czy sztucznych. Schematyzm^

rodzajowytoklasyfikowanierzeczywistościspołecznejwedługpodziałówzależ"!

nych od rodzaju, to dzielenie ludzi, ich cech, zachowań i innych rzeczy naw]

podstawie obowiązujących w kulturze i nacechowanych polaryzacją definicji^

męskościikobiecości,anienapodstawieinnychwyznaczników,któremogłyby ! |

równiedobrzetęrzeczywistośćopisywać.

Mojezainteresowanieprzetwarzanieminformacjinapodstawieschema/^

tyzmurodzajowegowynikałoczęściowozprowadzonychprzezemniebadańjnad

bardziej ogólną teorią schematu rodzaju (Bem, 1981b), wyjaśniającą, w jakijj

sposóbznoworodkówpłcimęskiejiżeńskiejwyrastająosobydorosłekonwc1

ncjonalnie męskie i żeńskie. W teorii schematu rodzaju stosuje się te same

koncepcjeprzyswajaniapryzmatówkulturowych,októrychszerzejbędęwspęSH

minąćwrozdziale4.Teoriaschematurodzajugłosi,iżponieważkulturaame;|

rykańskasilnienacechowanajestpolaryzacjąrodzajów,dzieciprzyswajająjasobie

schematyzmrodzajowy(polaryzacjęrodzajów),niezdającsobienawet;;!ztego

sprawy. Z kolei schematyzm rodzajowy sprawia, że dzieci wyrastają ną.tjj

osobnikówtypowychpłciowo.Oznaczato,żeklasyfikującrzeczywistośćnaP°"'||

stawiekategoriirodzaju,dziecioceniajązachowaniawkategoriachkulturo

11'wychdefinicji,określających,codladanejpłcijest„właściwe",iodrzucająi

wszelkiezachowania,któreniesą„właściwe"dlaichpłci.Kohlbergowskateo; na

rozwojupoznawczegoumieszczałamotywacjęzgodnościpłciizachowania!' w

umyśledziecka;natomiastteoriaschematurodzajówutrzymuje,żezgodnośćMi

tawymuszanajestprzezpolaryzacjęrodzajównarzuconąprzezkulturę.

Działanieschematyzmurodzajowegomożnazaobserwowaćnaprzykła

k<dzie eksperymentu przeprowadzonego wśród studentów w Cornell. Spośród

Ł,wielu możliwości mieli oni wybrać sobie nowe hobby. Musieli ocenić, jak

koEsztownajestkażdazpropozycji,czyhobbytomożnauprawiaćprzybrzydkiejI

pogodzie, czy można mu poświęcić czas pomiędzy zajęciami, egzaminami,

praracamisemestralnymiitd.WIthacawstanieNowyYork,gdzierok,mówiąc

żarKtobliwie, dzieli się na pół, poważnie na „zimę i lipiec", najwłaściwszego

g.wyboru,poprzeanalizowaniuwszystkichczynników,dokonałabyosoba,która

§£zdecydowałabysięnarobótkiręczne,naprzykładrobienieswetrównadrutach,

ffjednak schematyzm rodzajowy nakazuje każdemu spojrzeć na swój wybór

Si.przezpryzmatpolaryzacjirodzajów.Jużnasamympoczątkurozważaństudent

Bżadaje sobie pytania: „Jakiej płci jest dane hobby?", „Jaką płeć ja

reprezentuKję?",„Czymojapłećipłećhobbypasujądosiebie?"Konkretnehobby

będzie branepoduwagęwdalszychrozważaniachtylkowtymwypadku,gdypleć

I?studentazgadzasięzpłciąhobby;inaczejzostanienatychmiastodrzucone.

Przenosząc moje zainteresowanie z androginii na schematyzm

rodzajojfwy,chciałamudowodnić,żemęskośćikobiecośćsąwytworamikultury.

PragIjnęłamprzeanalizowaćróżniceindywidualnewdanejkulturze,anie,jakto

Iczęstoczyniąantropolodzy,różnicepomiędzykulturami.AnalizującróżniceH

pomiędzy kulturami, antropolodzy starają się wskazać czy też uwypuklić

sposopby, za pomocą których dana kultura organizuje rzeczywistość.

ProwadzoneIrprzezemniebadaniaempiryczneimojerozważaniateoretyczne

miałynaceluj|wykazanie,napodstawieujawnieniaróżnicistniejącychpomiędzy

osobami naE znaczonymi schematyzmem rodzajowym a osobami

aschematycznymipod1względemrodzaju,nietylkoschematyzmurodzajowego

ludzitypowychpłciowo,

KIalepolaryzacjirodzajówcechującejcałąkulturęamerykańską.Wmoich

badaniach

Ki ludzie typowi płciowo nie byli jedynie jednostkami odznaczającymi się

schematyli zmem rodzajowym, ale głęboko wrośniętymi w kulturę osobami,

których sposób K przetwarzania informacji o otaczającym je świecie mógł im

pomócukształtować

W§' świadomośćkulturyjakocałości .

Tonowepodejściedoróżnicindywidualnychbyłouzasadnionezpunktu

Hwidzeniametodologiibadań,gdyż,jaktoopisałamwcześniej,wBSRIludzieB

ocenianisąjakotypowipłciowotylkowtedy,gdyichwizerunekwłasnejosobyI

pasuje do obowiązujących w danej kulturze, wysoce spolaryzowanych definicji

i'rodzaju.Inaczejmówiąc,ludzieokreśleniwBSRIjakotypowipłciowomoglibyI

być również określeni jako ludzie głęboko przesiąknięci kulturową definicją

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: