Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.pdf

©Kancelaria Sejmu

s. 1/109

USTAWA

z dnia 9 czerwca 2011 r.

o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej 1)

Dla dobra dzieci, które potrzebują szczególnej ochrony i pomocy ze strony

dorosłych, środowiska rodzinnego, atmosfery szczęścia, miłości i zrozumienia, w

trosce o ich harmonijny rozwój i przyszłą samodzielność życiową, dla zapewnienia

ochrony przysługujących im praw i wolności,

dla dobra rodziny, która jest podstawową komórką społeczeństwa oraz natu-

ralnym środowiskiem rozwoju, i dobra wszystkich jej członków, a w szczególności

dzieci,

Opracowano na pod-

stawie: Dz. U. z 2011

r. Nr 149, poz. 887,

Nr 288, poz. 1690, z

2012 r. poz. 579.

w przekonaniu, że skuteczna pomoc dla rodziny przeżywającej trudności w

opiekowaniu się i wychowywaniu dzieci oraz skuteczna ochrona dzieci i pomoc dla

nich może być osiągnięta przez współpracę wszystkich osób, instytucji i organizacji

pracujących z dziećmi i rodzicami – uchwala się, co następuje:

DZIAŁ I

Przepisy ogólne

Art. 1.

Ustawa określa:

1) zasady i formy wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu

funkcji opiekuńczo-wychowawczych;

1) Niniejszą ustawą zmienia się ustawy: ustawę z dnia 25 lutego 1964 r.– Kodeks rodzinny i opie-

kuńczy, ustawę z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, ustawę z dnia 26

czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, ustawę z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela, ustawę

z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich, ustawę z dnia 28 lipca

1983 r. o podatku od spadków i darowizn, ustawę z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gmin-

nym, ustawę z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, ustawę z dnia 26

lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawę z dnia 7 września 1991 r. o

systemie oświaty, ustawę z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa, ustawę z dnia 5

czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, ustawę z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i

rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ustawę z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadcze-

niach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, ustawę z dnia

24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, ustawę z dnia 13

czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

ustawę z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, ustawę z dnia 12 marca 2004 r. o

pomocy społecznej, ustawę z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finan-

sowanych ze środków publicznych, ustawę z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w spra-

wach cywilnych, ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, ustawę

z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej, ustawę z dnia 7 września 2007 r. o pomocy oso-

bom uprawnionym do alimentów oraz ustawę z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informa-

cji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych.

2012-06-14

©Kancelaria Sejmu

s. 2/109

2) zasady i formy sprawowania pieczy zastępczej oraz pomocy w usamodziel-

nianiu jej pełnoletnich wychowanków;

3) zadania administracji publicznej w zakresie wspierania rodziny i systemu

pieczy zastępczej;

4) zasady finansowania wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej;

5) zadania w zakresie postępowania adopcyjnego.

Art. 2.

1. Wspieranie rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-

wychowawczych to zespół planowych działań mających na celu przywrócenie

rodzinie zdolności do wypełniania tych funkcji.

2. System pieczy zastępczej to zespół osób, instytucji i działań mających na celu

zapewnienie czasowej opieki i wychowania dzieciom w przypadkach niemożno-

ści sprawowania opieki i wychowania przez rodziców.

3. Jednostkami organizacyjnymi wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej są

jednostki organizacyjne jednostek samorządu terytorialnego wykonujące zadania

w zakresie wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, placówki wsparcia

dziennego, organizatorzy rodzinnej pieczy zastępczej, placówki opiekuńczo-

wychowawcze, regionalne placówki opiekuńczo-terapeutyczne, interwencyjne

ośrodki preadopcyjne, ośrodki adopcyjne oraz podmioty, którym zlecono reali-

zację zadań z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej.

Art. 3.

1. Obowiązek wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji

opiekuńczo-wychowawczych oraz organizacji pieczy zastępczej, w zakresie

ustalonym ustawą, spoczywa na jednostkach samorządu terytorialnego oraz na

organach administracji rządowej.

2. Obowiązek, o którym mowa w ust. 1, jednostki samorządu terytorialnego oraz

organy administracji rządowej realizują w szczególności we współpracy ze śro-

dowiskiem lokalnym, sądami i ich organami pomocniczymi, Policją, instytucja-

mi oświatowymi, podmiotami leczniczymi, a także kościołami i związkami wy-

znaniowymi oraz organizacjami społecznymi.

3. Zadania z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej są realizowane

zgodnie z zasadą pomocniczości, zwłaszcza gdy przepisy ustawy przewidują

możliwość zlecania realizacji tych zadań przez organy jednostek samorządu te-

rytorialnego.

Art. 4.

Stosując ustawę, należy mieć na względzie podmiotowość dziecka i rodziny oraz

prawo dziecka do:

1) wychowania w rodzinie, a w razie konieczności wychowywania dziecka po-

za rodziną – do opieki i wychowania w rodzinnych formach pieczy zastęp-

czej, jeśli jest to zgodne z dobrem dziecka;

2) powrotu do rodziny;

3) utrzymywania osobistych kontaktów z rodzicami, z wyjątkiem przypadków,

w których sąd zakazał takich kontaktów;

4) stabilnego środowiska wychowawczego;

2012-06-14

©Kancelaria Sejmu

s. 3/109

5) kształcenia, rozwoju uzdolnień, zainteresowań i przekonań oraz zabawy

i wypoczynku;

6) pomocy w przygotowaniu do samodzielnego życia;

7) ochrony przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie dziecka;

8) informacji i wyrażania opinii w sprawach, które go dotyczą, odpowiednio do

jego wieku i stopnia dojrzałości;

9) ochrony przed poniżającym traktowaniem i karaniem;

10) poszanowania tożsamości religijnej i kulturowej;

11) dostępu do informacji dotyczących jego pochodzenia.

Art. 5.

1. Ustawę stosuje się do:

1) osób posiadających obywatelstwo polskie, mających miejsce zamieszkania

na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

2) mających miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich

Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o

Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej oraz

członków ich rodzin w rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 14 lipca 2006

r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeź-

dzie z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i

członków ich rodzin (Dz. U. Nr 144, poz. 1043, z późn. zm. 2) ), posiadają-

cych prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Rzeczypospoli-

tej Polskiej;

3) cudzoziemców mających miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospo-

litej Polskiej na podstawie:

a) zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europej-

skich,

b) uzyskania w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub ochrony

uzupełniającej;

4) cudzoziemców mających miejsce zamieszkania i przebywających na teryto-

rium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie:

a) zezwolenia na osiedlenie się,

b) zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony udzielonego w związku

z okolicznością, o której mowa w art. 53 ust. 1 pkt 13 ustawy z dnia 13

czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2006 r. Nr 234, poz. 1694,

z późn. zm. 3) ).

2. Osoba, o której mowa w ust. 1 pkt 1–3, nie traci uprawnień określonych w dziale

IV w przypadku podjęcia nauki poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.

3. Przepisy działu III stosuje się także do małoletniego cudzoziemca niewymienio-

nego w ust. 1 pkt 2–4, przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

2) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2007 r. Nr 120, poz. 818, z 2008 r. Nr

216, poz. 1367, z 2010 r. Nr 81, poz. 531 oraz z 2011 r. Nr 92, poz. 532.

3) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2007 r. Nr 120, poz.

818 i Nr 165, poz. 1170, z 2008 r. Nr 70, poz. 416, Nr 180, poz. 1112, Nr 216, poz. 1367, Nr 227,

poz. 1505 i Nr 234, poz. 1570, z 2009 r. Nr 6, poz. 33, Nr 31, poz. 206 i Nr 95, poz. 790, z 2010 r.

Nr 81, poz. 531, Nr 96, poz. 620 i Nr 239, poz. 1593 oraz z 2011 r. Nr 131, poz. 764.

2012-06-14

©Kancelaria Sejmu

s. 4/109

Art. 6.

Ilekroć w ustawie jest mowa o wójcie, należy przez to rozumieć także burmistrza

oraz prezydenta miasta.

Art. 7.

Podmioty realizujące zadania w zakresie wspierania rodziny i systemu pieczy za-

stępczej mogą przetwarzać, w zakresie określonym w ustawie, dane osobowe osób

oraz członków ich rodzin, korzystających ze świadczeń określonych w ustawie.

DZIAŁ II

Wspieranie rodziny

Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 8.

1. Rodzinie przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-

wychowawczych wójt zapewnia wsparcie, które polega w szczególności na:

1) analizie sytuacji rodziny i środowiska rodzinnego oraz przyczyn kryzysu

w rodzinie;

2) wzmocnieniu roli i funkcji rodziny;

3) rozwijaniu umiejętności opiekuńczo-wychowawczych rodziny;

4) podniesieniu świadomości w zakresie planowania oraz funkcjonowania ro-

dziny;

5) pomocy w integracji rodziny;

6) przeciwdziałaniu marginalizacji i degradacji społecznej rodziny;

7) dążeniu do reintegracji rodziny.

2. Wspieranie rodziny jest prowadzone w formie:

1) pracy z rodziną;

2) pomocy w opiece i wychowaniu dziecka.

3. Wspieranie rodziny jest prowadzone za jej zgodą i aktywnym udziałem, z

uwzględnieniem zasobów własnych oraz źródeł wsparcia zewnętrznego.

Art. 9.

Rodzina może otrzymać wsparcie przez działania:

1) instytucji i podmiotów działających na rzecz dziecka i rodziny;

2) placówek wsparcia dziennego;

3) rodzin wspierających.

2012-06-14

s. 5/109

Rozdział 2

Praca z rodziną

Art. 10.

1. Pracę z rodziną organizuje gmina lub podmiot, któremu gmina zleciła realizację

tego zadania na podstawie art. 190.

2. W przypadku gdy wyznaczonym na podstawie ust. 1 podmiotem jest ośrodek

pomocy społecznej, w ośrodku można utworzyć zespół do spraw asysty rodzin-

nej.

3. Praca z rodziną jest prowadzona w szczególności w formie:

1) konsultacji i poradnictwa specjalistycznego;

2) terapii i mediacji;

3) usług dla rodzin z dziećmi, w tym usług opiekuńczych i specjalistycznych;

4) pomocy prawnej, szczególnie w zakresie prawa rodzinnego;

5) organizowania dla rodzin spotkań, mających na celu wymianę ich doświad-

czeń oraz zapobieganie izolacji, zwanych dalej „grupami wsparcia” lub

„grupami samopomocowymi”.

4. Praca z rodziną jest prowadzona także w przypadku czasowego umieszczenia

dziecka poza rodziną.

Art. 11.

1. W przypadku gdy ośrodek pomocy społecznej poweźmie informację o rodzinie

przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych,

pracownik socjalny przeprowadza w tej rodzinie wywiad środowiskowy, na za-

sadach określonych w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej

(Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362, z późn. zm. 4) ).

2. Po przeprowadzeniu wywiadu, o którym mowa w ust. 1, pracownik socjalny do-

konuje analizy sytuacji rodziny.

3. Jeżeli z analizy, o której mowa w ust. 2, wynika konieczność przydzielenia ro-

dzinie asystenta rodziny, pracownik socjalny występuje do kierownika ośrodka

pomocy społecznej z wnioskiem o jego przydzielenie.

<4. Po otrzymaniu wniosku, o którym mowa w ust. 3, kierownik ośrodka po-

mocy społecznej:

1) przydziela rodzinie asystenta rodziny albo

2) występuje do jednostki organizacyjnej gminy, która organizuje pracę z

rodziną, o przydzielenie rodzinie asystenta rodziny albo

3) występuje do podmiotu, któremu gmina zleciła realizację pracy z rodzi-

ną na podstawie art. 190, o przydzielenie rodzinie asystenta rodziny.>

Art. 12.

1. Asystentem rodziny może być osoba, która:

1) posiada:

4) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2009 r. Nr 202, poz.

1551, Nr 219, poz. 1706 i Nr 221, poz. 1738, z 2010 r. Nr 28, poz. 146, Nr 40, poz. 229, Nr 81,

poz. 527, Nr 125, poz. 842 i Nr 217, poz. 1427 oraz z 2011 r. Nr 81, poz. 440 i Nr 106, poz. 622.

Dodany ust. 4 w art.

11 wchodzi w życie z

dn. 1.01.2015 r. (Dz.

U. z 2012 r. poz.

579).

2012-06-14

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: