Grabarz Polski 17.pdf

# 1 7

WYWIADY: JESSICA HARPER, PAWEŁ PALIŃSKI

PRZEGLĄD FILMÓW DARIO ARGENTO

HORROR NA 100 SŁÓW

BLAIR WITCH POCZTAR CZĘŚĆ 5

KSIĄŻKI Z WAMPIREM CZĘŚĆ 1

TV NA DVD CZĘŚĆ 1

FILMY: Bezsenność, Futerka, Giallo, Grobowiec diabła, Jenifer, Matka łez, Ocaleni, Opera,

Splinter

KSIĄŻKI: 4 pory mroku, Ars magica, Hotel Transylvania, Miasto żywych trupów, Opętani,

Pociąg upiorów, Siedlisko, To, Zemsta Manitou

AUDIOBOOK: Dracula, Czarny kot - Opowieści niesamowite

WIERSZE NIEPOKOJĄCE - MICHAŁ GALCZAK

PAWEŁ PIETRZAK „JAZDA!” (OPOWIADANIE)

Drodzy Czytelnicy

Wracamy po wakacyjnej przerwie i oddajemy w Wasze ręce długo oczekiwany

17 numer Grabarza Polskiego. Na wstępie informujemy, że zdecydowaliśmy się

przekształcić nasz magazyn w miesięcznik. Spowodowane to było natłokiem in-

nych naszych zajęć i obecnie nie jesteśmy w stanie sprostać dwutygodniowym

terminom. Mamy nadzieję, że zawartość numerów zrekompensuje dłuższy okres

oczekiwania.

W pierwszym numerze po przerwie przygotowaliśmy dla Was krótki przegląd

twórczości Dario Argento oraz recenzje jego wybranych ilmów: „Opera”, „Matka

Łez”, „Bezsenność”, znanych z dwóch serii „Mistrzów Horroru” „Futerek” i „Jenifer”

oraz dwóch premier na polskim rynku: „Giallo” (wydanym niedawno przez Monolith)

i „Suspiria” (w najbliższych planach wydawniczych Dream Films). Ponadto w nume-

rze recenzje „Grobowca diabła”, „Ocalonych” i „Splinter”. Książkowo również jest

bogato. Przeczytacie tu wywiad z Pawłem Palińskim – świeżą krwią wydawnictwa

Fabryka Słów – autorem „Czterech pór mroku”. Podczas wakacji przeczytaliśmy

wspomniane już „Cztery pory mroku”, „Siedlisko” duetu Kyrcz i Cichowlas, „Zemstę

Manitou” mistrza Mastertona, „To” Stephena Kinga, „Pociąg upiorów” Bentleya

Little’a, „Miasto żywych trupów” Briana Keene’a, „Opętanych” Chucka Palahniuka,

„Ars Magica” Nerei Riesco, oraz „Hotel Transylvania” Chelsea Quinn Yarbro. Nie

zabraknie także felietonów: po wakacjach powraca niezastąpiony Pocztar, a także

pojawiają się pierwsze części dwóch nowych cykli: „Książki z wampirem” oraz „TV

na DVD”. Tradycyjnie w numerze opowiadanie (Paweł Pietrzak „Jazda”), wiersze

niepokojące (Michał Galczak) oraz kolejna odsłona naszych szortów na 100 słów.

Już teraz zapraszamy Was na naszą imprezę halloweenową, która odbędzie się

31 października w krakowskim klubie Rotunda. W programie: spotkanie z uzna-

nymi pisarzami, naszymi przyjaciółmi, a także znawcą kina, Ojcem Grabarzem

Bartłomiejem Paszylkiem. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem odbędzie się

też wiele ciekawych imprez towarzyszących. Punktem kulminacyjnym wieczoru

będzie chyba największy koncert psychobilly, jaki do tej pory odbył się w naszym

kraju. Tego wieczoru na górnej scenie wystąpią królowie psychobilly The Meteors

(Wielka Brytania), The Poison Bar (Ukraina), Green Monster (Czechy), a także

rodzime Nasty Habits i De Tazsos. Więcej informacji oraz szczegółowy program

imprezy znajdziecie na stronie www.necro.grabarz.net. W tym miesiącu czekają

nas jeszcze dwa ważne wydarzenia, a mianowicie trzecia edycja Horror Festiwalu

(www.horrorfestiwal.pl) oraz premiera pierwszego papierowego następcy Czacho-

pisma, magazynu Lśnienie. (www.lsnienie.com), któremu wszyscy zgodnie kibicu-

jemy. Na tym kończymy nasze ogłoszenia paraialne.

Życzymy udanej lektury.

r ed a k t o r z y

P.S. Numer ukazuje się z drobnym opóźnieniem, ale dzięki temu udało się nam

zamieścić w nim przeprowadzoną 3 dni temu rozmowę z Jessicą Harper, gwiazdą

ilmu „Suspiria”.

Zabierając się za ten artykuł popełniłem duży błąd. Pisząc pierwsze zdania po-

myślałem sobie, że Dario Argento to taki europejski odpowiednik... i tu chcia-

łem wstawić efektowne nazwisko jakiegoś zachodniego twórcy. A przecież Da-

rio Argento nie ma sobie równych i choć poziom jego ilmów jest dość nierówny,

trudno szukać kogoś kto w lepszy, bardziej spektakularny czy wreszcie ambitny

sposób rewolucjonizował nie tylko gatunek horroru, ale kino w ogóle, czego

dowodem jest choćby specjalnie zbudowany dźwig do kamery podczas kręcenia

wymyślonych przez reżysera scen w kultowej „Suspirii”.

Dario Argento urodził się siódmego

września 1940 roku w Rzymie. Jako

syn producenta ilmowego, Salvatore

Argento, od najmłodszych lat intereso-

wał się kinem. Jeśli dodać do tego fakt,

że w tym samym czasie matka z bab-

ką wieczorem straszyły go mrocznymi

opowieściami i bajkami okaże się jasne,

że przeznaczenie młodego Dario mogło

być tylko jedno. Po szkole nie podjął

jednak żadnych studiów, dorabiał jako

redaktor w magazynie „Paese Serra”

i ćwiczył pisanie scenariuszy. Początko-

wo nie było jednak mowy o horrorze, gdyż

Argento szczególnie upodobał sobie we-

sterny. Tych, którym na twarzy mignął te-

raz cień uśmieszku, pragnę uświadomić,

że dzięki temu zaistniał w jednej z najlep-

szych ekip. Mowa tu o klasyku gatunku

i w ogóle jednym z najlepszych ilmów

wszechczasów „Pewnego razu na Dzi-

kim Zachodzie” samego Sergio Leone,

z Charlesem Bronsonem, Claudią Car-

dinale i wybitnym Henry Fondą. Muzyką

dzieło oprawił Ennio Morricone tworząc

niezapomniane widowisko, fakt ten zaś

jest o tyle istotny, że muzyka powstała

przed ilmem, inspirowana scenariuszem

autorstwa Bernardo Bertollucciego i Da-

rio Argento właśnie. Wynikało to ze spe-

cyicznej metody pracy, jaką preferował

Leone przy poprzednich westernach

z tzw. Trylogii Dolara (najsłynniejsze we-

sternowe role Clinta Eastwooda), pole-

gającej na graniu z improwizowanymi

dialogami, ale przy ogłuszającej i wprowa-

dzającej w nastrój muzyce. Przyczyniło

się to do specyicznego klimatu spaghetti

westernów, o wiele mniej dynamicznych

od swoich amerykańskich odpowiedni-

ków, napędzanych muzyką właśnie, na-

strojem tajemnicy i zagadką, która często

rozjaśnia się dopiero w samym inale,

choć wcześniejszych przesłanek nie

brakowało. I przyglądając się uważniej

wpłynęło także na twórczość Argento,

choć on sam zawsze przyznaje, że jego

niedoścignionym wzorem jest Ingmar

Bergman.

bowiem bawi się z widzem, w inteligentny

sposób puszcza do niego oko. Sam ilm

traktuje zaś jak dzieło sztuki, nie zawsze

dbając o opowiadaną historię, ale raczej

o wrażenia zmysłowe (vide „Suspiria”),

gdzie obraz i dźwięk są często ważniej-

sze od scenariusza. Prócz skojarzeń

z Leone, nieuniknione są także nawiąza-

nia do Hitchcocka, szczególnie wyraźne

właśnie w pierwszym okresie twórczości

(„Kot o dziewięciu ogonach”, „Cztery mu-

chy na szarym aksamicie”). Później reży-

ser po krótkim okresie zabawy dramatem

powrócił do kina grozy i to już z wielkim

rozmachem. Produkcje takie jak „Głębo-

ka Czerwień”, wspominana ciągle prze-

ze mnie „Suspiria”, „Inferno”, „Tenebre”

i „Phenomena” są dziś biblią każdego mi-

łośnika horroru i doskonałym dowodem

na to jak piękne wizualnie potraią być te

ilmy oraz jak dużo artyzmu można wy-

cisnąć z tego pozornie barbarzyńskiego

gatunku. Wynikało to przede wszystkim

z faktu, że Argento dba o każdy najdrob-

niejszy szczegół produkcji, doglądając

wszystkiego na planie. Jest perfekcjo-

nistą, który nie rezygnuje z żadnego

rozwiązania, dopóki nie sprawdzi go na

każdy możliwy sposób. Jego ekspery-

menty przyczyniły się do rozwoju wielu

technik ilmowych, stał się niedoścignio-

nym mistrzem dla wielu współczesnych

twórców. Choć jego obecna twórczość

jest jedynie bladym cieniem poprzednich

ilmów, wciąż potrai poruszać i intrygo-

wać. Czego zresztą spodziewać się po

człowieku, który umieszczając w niemal

każdym ilmie ręce mordercy zawsze il-

muje własne?

Oszałamiający sukces filmu sprawił,

że Argento zdecydował się na samodziel-

ne wyreżyserowanie kolejnego dzieła,

które stało się klasykiem grozy. „Ptak

o kryształowych piórach” zdeiniował na

nowo połączenie thillera z horrorem, pre-

zentując nam o wiele inteligentniejszego

praojca slasherów - giallo. Nazwa pocho-

dziła od żółtych okładek, w których wyda-

wane były tanie kryminały we Włoszech,

a na których często Mario Bava, twórca

tej odmiany gatunkowej (a potem i inni

twórcy, w tym Argento) bazowali. Debiu-

tancki ilm zawiera wszystko co później

reżyser wielokrotnie powtarzał, a więc

tajemnicze i bardzo brutalne zabójstwa,

zawsze dokonywane białą, ostrą bronią.

I oczywiście intryga, która wyjaśnia się

pod koniec, zaskakując, a jednocześnie

uświadamiając widzowi, że gdyby był

bardziej uważny, to dostrzegłby wszystko

o wiele wcześniej. Argento bardzo często

Wybranie najlepszych dzieł w dorobku

Dario Argento nie jest może szczególnie

trudne, niemniej postarałem się, by było

choć trochę kontrowersyjne:

PEWNEGO RAZU NA DZIKIM ZACHODZIE (1968)

Wybitny western Sergia Leone. W niewielkiej miejscowości na

Dzikim Zachodzie krzyżują się losy młodej mężatki, bezlitosne-

go mordercy, kpiarskiego łotrzyka i tajemniczego wędrowca.

Tajemnice rozjaśniają się powoli, a zemsta wyjaśniona w jed-

nym z najdłuższych w historii pojedynków rewolwerowych spra-

wia, że na zawsze zostaje w pamięci.

PTAK O KRYSZTAŁOWYCH PIÓRACH (1970)

No cóż, debiut choć dość łagodny w porównaniu z późniejszymi

ilmami, pozostaje jednym z najlepiej skonstruowanych fabular-

nie. Również nie bez znaczenia pozostaje muzyka Ennio Mor-

ricone. Historia amerykańskiego pisarza, który jest w Rzymie

świadkiem brutalnego morderstwa i próbuje wyjaśnić jego za-

gadkę staje się dla Argento także pretekstem do złożenia hołdu

Alfredowi Hitchcockowi.

ŚWIT ŻYWYCH TRUPÓW (1978)

Kolejny klasyk, przez wielu uważany za najlepszą część pierw-

szej trylogii zombie Romero, czy nawet najlepszy ilm o żywych

trupach w ogóle. Dario Argento prócz produkcji bardzo pomagał

przy pracach nad scenariuszem i współtworzył pamiętną ścież-

kę dźwiękową.

KOT O DZIEWIĘCIU OGONACH (1972)

Obecność tej produkcji może niektórych zaskoczyć, sądzę jed-

nak, że jest to najbardziej niedoceniony ilm reżysera. Znów

klasyczna historia – niewidomy mężczyzna (w tej roli znako-

mity Karl Maden) słyszy rozmowę dwóch mężczyzn. Wkrótce

jeden z nich ginie... Film ten pokazuje na co przede wszystkim

Argento położy nacisk w przyszłości. Prowadzenie kamery nie

jest może tak perfekcyjne jak później, niemniej widać wyraźnie

odwagę w przełamywaniu schematów w ilmowaniu świata

przedstawionego.

INFERNO (1980)

To dla odmiany jeden z najdziwniejszych ilmów Argento, druga

po „Suspirii” część trylogii Trzy Matki. Poparta muzyką Keitha

Emmersona (tak, tego z ELP) sprawia wrażenie zlepku szcząt-

kowych zdarzeń, sklejonych fabułą jedynie dla pozoru. Trudno

jednak o lepszy dowód na to jak Argento potrai opowiadać hi-

storie za pomocą muzyki i obrazu. Jest tak dobry, że i fabuły nie

trzeba jasnej dla każdego.

TENEBRE (1982)

Brutalny powrót do klimatu giallo. Twórca szowinistycznych

książek jest podejrzany o morderstwo. Okazuje się, że ktoś

inspiruje się jego powieściami i morduje kolejne kobiety. Z cza-

sem oiar przybywa, nie ma już znaczenia ich płeć, a my do

samego końca nie wiemy kto za tym stoi. I o ile przetrwamy

fatalną tym razem muzykę i parę nieścisłości, będziemy bardzo

zadowoleni z inału tej historii.

GŁĘBOKA CZERWIEŃ (1975))

Absolutny klasyk gatunku. Niemiecka telepatka podczas poka-

zu swych umiejętności wykrywa na sali osobę o morderczych

zapędach. Wpada w panikę. Wkrótce zostaje brutalnie zamor-

dowana, świadkiem zbrodni jest pewien pianista jazzowy. Nie

jest jednak pewien co do końca widział. Irytuje go fakt, że prze-

gapił pewien szczegół, który mógłby pomóc w schwytaniu mor-

dercy (częsty u Argento zabieg, kierowany również do widza).

Apogeum umiejętności reżysera, śmiem twierdzić, że nigdy

wcześniej i nigdy później tak dobrze nie zgrał znakomitej fabuły,

z perfekcyjną muzyką i niesamowitymi zdjęciami.

PHENOMENA (1985)

Tylko Argento mógł wprowadzić do jednego ilmu chorą na schi-

zofrenię dziewczynę, która posiada niezwykłe zdolności kontak-

tu z insektami, jest lunatyczką, a także świadkiem brutalnego

morderstwa i nie wyłożyć się na tym. Co więcej, znów dzięki

niezwykle perfekcyjnej pracy kamery, zdjęciom i muzyce potra-

imy przymknąć oczy na pewne niedociągnięcia, szczególnie,

że inał wynagradza wszystko.

SUSPIRIA (1977)

W tym ilmie najlepiej widać, że Argento uwielbiał w dzieciń-

stwie Braci Grimm i Edgara Allana Poe. Najbardziej baśniowy,

co wcale nie znaczy, że mało brutalny czy krwawy ilm reżysera.

Do szkoły baletowej przyjeżdża młoda dziewczyna. Od począt-

ku odkrywa, że coś z tym miejscem jest nie tak, a towarzyszący

na początku utwór zdradza aż za wiele. Niemniej nie o fabułę

chodzi, a o wybitne eksperymenty wizualne, poparte sugestyw-

ną muzyką.

MATKA ŁEZ (2007)

Cóż, coś musiałem wybrać jako dziesiąty ilm, a poprawna

„Bezsenność” ani przereklamowana i kiepska zasadniczo „Je-

nifer” nie stanowią szczególnych powodów do chluby w nowoś-

ciach mistrza. „Matka Łez” jest ewidentnie najsłabszą częścią

Trylogii Matek, niemniej rekompensuje braki fabularne licznym

i efektownym gore. Kolejny plus należy się także za piękną Asię

Argento – córkę reżysera.

GR AHAM MASTERT ON - Zemsta Ma nitou (Reveng e of the Manit ou )

--------- ---------- ---------- ----------

Wydawca: Am ber l990

Tłumaczeni e: Piotr W. Cholew a

Ilość stron: 224

„Zemsta Manitou” to druga część

sagi o destruktywnym oddziały-

waniu indiańskiej magii, czyli

o zemście czerwonoskórych na

białym człowieku. Trzy lata po

swoim książkowym debiucie

Graham Masterton powraca

do wykreowanych wcześniej

postaci, które na stałe zapisały

się w kanonie horroru pisanego

i stały się dla wielu czytelników przyczyn-

kiem do rozpoczęcia przygody z literaturą

grozy.

zem jeden z bohaterów zginie

w niebezpiecznej walce... Czy

poświęcenie, jakie zostało

dokonane, wystarczy, żeby

powstrzymać krwiożercze in-

diańskie demony?

„Zemsta Manitou” jest bardzo

dobrą kontynuacją pierwszej

powieści Mastertona. Znani

i lubiani bohaterowie powracają, by sto-

czyć walkę na śmierć i życie i jeszcze raz

podjąć próbę odesłania Misquamacusa

do Krainy Wiecznych Łowów. Wielka

szkoda, że fenomenalna postać Harry’ego

Erskine’a została zmarginalizowana, a co

za tym idzie – narracja powieści automa-

tycznie przeskoczyła na trzecioosobową.

Powieść jest dojrzalsza, bardziej przemy-

ślana od swojej poprzedniczki, co automa-

tycznie przedłuża czas obcowania z nią.

Finałowa walka pomiędzy dwudziestoma

dwoma szamanami a Harrym, Śpiewają-

cą Skałą i Neilem Fennerem jest długa,

epicka i nieźle opisana. Smaczku dodaje

fakt, że do batalii włączają się oddziały po-

licji, Gwardia Narodowa i... duchy.

Tym razem głównym bohaterem jest

Neil Fenner, konserwator łodzi z Bodega

Bay, którego syn zaczyna miewać przy-

widzenia. W najbliższym otoczeniu Neila

i jego rodziny zaczynają dziać się dziw-

ne i przerażające rzeczy, a zrozpaczony

Neil nie może sobie z nimi poradzić. Jego

syn, Toby, zostaje opętany przez ducha

Misquamacusa, potężnego indiańskiego

szamana owładniętego żądzą zemsty na

białym człowieku. Szaman, znany czy-

telnikom z pierwszej części „Manitou”,

jest teraz silniejszy, bardziej krwiożerczy,

a przede wszystkim nie jest sam – z po-

mocą przychodzi mu jeszcze dwudziestu

jeden innych potężnych czarowników

z dawnych lat, którzy za cel nadrzędny

postawili sobie sprowadzenie na Ziemię

najbardziej niebezpiecznych indiańskich

demonów i zgładzenie mieszkańców

Ameryki. Zrozpaczony i zdesperowany

Neil podczas próby wyjaśnienia zagadko-

wych wydarzeń natyka się na Harry’ego

Erskine’a – bohatera i narratora pierwszej

części sagi. Harry przyjeżdża z Nowego

Jorku wraz ze Śpiewającą Skałą – nowo-

czesnym szamanem, z którym poprzed-

nio pokonał Misquamacusa. Bohaterowie

dołączają do Neila, by wspólnie stanąć do

walki z niepojętym zagrożeniem. Tym ra-

Godna kontynuacja powieści przypadła

do gustu wielu czytelnikom – pomimo kil-

ku wad. Odsunięcie na drugi plan najbar-

wniejszego bohatera, jakiego Masterton

wykreował, pozostawia lekki niedosyt.

Niewykorzystany potencjał walki z 22 sza-

manami również, ponieważ ich funkcja

została sprowadzona do minimum. Poza

tymi kilkoma szczegółami nie bardzo

jest się do czego przyczepić, zwłaszcza

że powieść ma całkiem dobrze przepro-

wadzony inał. Po zakończeniu czytania

„Zemsty Manitou” jedyne, na co pozostaje

czekać, to kolejny powrót krwiożerczych

indiańskich demonów w powieści „Duch

Zagłady”.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: