Tworzenie Rzeczowników od Czasowników w Języku Niemieckim
admin, pt., 01/21/2011 - 14:26
Ten artykuł stanowi rozwinięcie kursu na temat Tworzenia rzeczowników, w poprzednim przedstawiliśmy zasady tworzenia rzeczowników od przymiotników i przysłówków - tym razem skupimy się na tworzeniu rzeczowników od czasowników w języku niemieckim.
TWORZENIE RZECZOWNIKÓW OD CZASOWNIKÓW
Schematów tworzenia rzeczowników od czasowników jest kilka... Przyjrzyjmy się im bliżej.
· Pierwszym z nich jest tworzenie rzeczowników od bezokoliczników. Niemal każdy czasownik utworzy w ten sposób rzeczownik. Czasownik pozostaje w formie bezokolicznikowej (z końcówką –en), dodaje się do niego tylko rodzajnik das i pisze się z wielkiej litery. Rzeczowniki utworzone w ten sposób będą oznaczały czynność lub coś z nią bardzo blisko związanego. W języku polskim wyrazy oznaczające czynność najczęściej są zakończone na –nie (np. czytanie), w języku niemieckim przybiorą końcówkę –en (np. das Lesen), tak jak bezokolicznik, od którego zostały utworzone.:
schlafen – spaćdas Schlafen – spanie
essen – jeśćdas Essen – jedzenie
trinken – pićdas Trinken – picie
schreiben – pisaćdas Schreiben – pisanie
· -er, -erin
Drugim schematem jest tworzenie rzeczowników od tematów czasowników za pomocą dodania końcówki: -er. Rzeczowniki te będą oznaczały wykonawcę danej czynności. Wykonawca czynności rodzaju męskiego otrzyma rodzajnik der:
lehren – nauczaćder Lehrer – nauczyciel
übersetzen – tłumaczyćder Übersetzer - tłumacz
betreuen – opiekować sięder Betreuer – opiekun
lesen – czytaćder Leser – czytelnik
W taki sam sposób możemy utworzymy rzeczowniki rodzaju żeńskiego. Do tematu czasownika dodamy końcówkę -erin oraz rodzajnik die:
die Lehrerin – nauczycielkadie Übersetzerin - tłumaczdie Betreuerin – opiekunka die Leserin – czytelniczka
· -ung
Kolejną grupę rzeczowników utworzymy poprzez dodanie do tematu czasownika końcówki –ung. Rzeczowniki te otrzymają rodzajnik die:
achten – uważaćdie Achtung– uwaga
bestellen – zamawiaćdie Bestellung– zamówienie
bedeuten – oznaczaćdie Bedeutung – znaczenie
wiederholen – powtarzaćdie Wiederholung – powtórzenie
· –ei
Kiedy do tematu czasownika dodamy końcówkę –ei i rodzajnik –die oraz przegłos, otrzymamy rzeczowniki oznaczające miejsce/pomieszczenie, w którym wykonuje się czynność, którą określa czasownik, np.:
backen – piecdie Bäckerei – piekarnia
waschen – myćdie Wäscherei - pralnia
· –tion
Czasowniki pochodzenia obcego zakończone na –ieren tworzą rzeczowniki z końcówką –tion. Dodaje się przy tym rodzajnik die. W tym przypadku jednak występują niewielkie zmiany w temacie:
demonstrieren - demonstrowaćdie Demonstration - demonstracja
provozieren – prowokowaćdie Provokation - prowokacja
kalkulieren – eksplodowaćdie Kalkulation – kalkulacja
· –e
Kolejnym schematem tworzenia rzeczowników jest dodanie to tematu czasownika końcówki –e. Taki rzeczownik otrzymuje najczęściej rodzajnik die, może się jednak zdarzyć, że przyjmie rodzaj męski lub nijaki z rodzajnikiem der lub das:
fragen – pytaćdie Frage – pytanie
bitten – prosićdieBitte – prośba
reisen – podróżowaćdie Reise – podróż
glauben – wierzyćder Glaube - wiara
enden – kończyćdas Ende - koniec
· Wiele rzeczowników utworzy się od czasownika poprzez odcięcie od nich końcówki bezokolicznika oraz zmiany w temacie. Rodzaj, jaki przyjmą, może zarówno męski, żeński jak i nijaki (der, die das):
spielen - graćdas Spiel - gra
schreiben – pisaćdie Schrift - pismo
tanzen – tańczyćder Tanz – taniec
Na zakończenie dodam, że bardzo często można od jednego czasownika utworzyć 2 lub więcej rzeczowników, np.:
spielen – grać
der Spieler – graczdas Spiel – gra
schreiben – pisać
das Schreiben – pisanieder Scheiber – autordie Schreiberin – autorkadie Schrift - pismo
MojNiemiecki