2012-06 Przebudźcie się! — czerwiec 2012.pdf

(7176 KB) Pobierz
!"#2
CZERWIEC 2012
CZY TWOJA
˙ ZYWNO ´ S ´ C
NAPRAWD JEST
BEZPIECZNA?
PONADTO: CZY ZMARLI
MOG POMAGA ´ C
˙ ZYWYM? STRONA 10
801742040.005.png
˙ zywno ´ s ´ c jest bezpieczna?
!"#2
PRZECITNY NAKŁAD: 41 042 000
UKAZUJE SI W 84 JZYKACH
CZY TWOJA ˙ ZYWNO ´ S ´ C
NAPRAWD JEST
BEZPIECZNA?
3
Czy twoja
1. Kupuj rozwa ˙ znie
4
2. Dbaj o czysto ´ s ´ c
5
6
3. Starannie przygotowuj
i przechowuj
˙ zywno ´ s ´ c
4. Jedzc poza domem, bd ´ z czujny
7
Wkr ´ otce zdrowa
˙ zywno ´ s ´ cdlawszystkich!
8
Znalazłem prawdziw miło ´ s ´ c i spok ´ oj ducha
10
Biblijny punkt widzenia:
Czy zmarli mog pomaga ´ c
19
˙ zywym?
22
Batik — niezwykła indonezyjska tkanina
12
Biblia — Ksiga dokładnych proroctw
(cz ´ s ´ c2)
24
EURO 2012 — historyczne chwile
26
Jadalne owady — niezapomniany posiłek
´ swiat
15
Młodzi ludzie pytaj:
Czy to tylko przyja ´ z ´ n—czy co ´ swicej?
(cz ´ s ´ c1)
28
Obserwujemy
Od naszych Czytelnik ´ ow
29
Do om ´ owienia w rodzinie
30
18
Czy to nie zostało zaprojektowane?
Muszla morskiego
´ slimaka
Pomogła walczy ´ c ze złym nawykiem
32
801742040.006.png 801742040.007.png
˙ ZYWNO ´ S ´ C JEST BEZPIECZNA?
CZY TWOJA
„Miso z 6 kr ´ ow karmionych
radioaktywn słom trafiło
do sprzeda ˙ zy w 9 prefekturach”
(
„Bakteria
E. coli
powodem zamknicia
szkoły w Niemczech”
(AGENCJA REUTERA, NIEMCY).
„Kiełki podejrzane
o wywołanie epidemii
salmonelli w piciu
stanach” ( USA TODAY ).
THEMAINICHI DAILY NEWS
, JAPONIA).
˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙
P OWY ˙ ZSZE doniesienia ukazały si w cigu dw ´ och tygodni
minionego roku. Jak oceniaj badacze, rokrocznie w kra-
jach rozwinitych około 30 procent ludzi zapada na choroby
KTO JEST
ZAGRO ˙ ZONY?
wywołane przez ˙ zywno ´ s ´ c.
Jak takie informacje wpływaj na ciebie? Hoi, kt ´ ory miesz-
Do ludzi szczeg ´ olnie nara ˙ zo-
nych na choroby wywołane
przez ˙ zywno ´ s ´ c nale ˙ z:
˘ dzieci poni ˙ zej pitego roku
˙ zycia
˘ kobiety w ci ˙ zy
˘ ludzie powy ˙ zej 70 roku
˙ zycia
˘ osoby majce osłabiony
układ odporno ´ sciowy.
Je ´ sli do jednej z tych grup
zaliczasz si ty sam lub kto ´ s
zdomownik ´ ow, zwracaj wy-
jtkow uwag na jedzenie,
kt ´ ore przygotowujesz, podajesz
ispo ˙ zywasz.
´ Zr ´ odło: New South Wales Food Authority,
Australia.
ka w Hongkongu, m ´ owi: „Niepokoj mnie, a nawet złoszcz.
Mam dwoje dzieci, wic przejmuj si tym, jak i gdzie wytwa-
rzane jest to, co jedz”.
W krajach biedniejszych choroby przenoszone przez
˙ zyw-
no ´ s ´ c i wod co roku zabijaj miliony ofiar, gł ´ ownie dzieci. Bo-
la, mieszkanka Nigerii, zauwa ˙ za: „Na tutejszych targowiskach
produkty ˙ zywno ´ sciowe s nara ˙ zone na działanie kurzu, much,
deszczu i wiatru. Gdy czytam lub słysz o chorobach spowo-
dowanych przez
˙ zywno ´ s ´ c, jestem przera ˙ zona. Chc chroni ´ c
swoj rodzin”.
Czy rzeczywi ´ scie mo ˙ zna uchroni ´ c rodzin przed niebez-
piecznym jedzeniem? Kanadyjska Agencja Inspekcji
˙ Zywno ´ s-
ci informuje: „Je ´ sli gro ´ zna dla zdrowia
˙ zywno ´ s ´ ctrafiadoskle-
p ´ ow, prasa nadaje temu rozgłos. I całkiem słusznie. Jednak
szkodliwe dla zdrowia po ˙ zywienie, mogce doprowadzi ´ cdo
r ´ o ˙ znych schorze ´ n, nieraz serwujemy sobie sami — wskutek te-
go,corobimylubczegonierobimywkuchni”.
Jak mo ˙ zesz ustrzec rodzin od takich chor ´ ob? Om ´ owimy
cztery sposoby na to, by nasze jedzenie było bezpieczniejsze.
3
801742040.008.png 801742040.001.png 801742040.002.png
go w tym samym dniu. To, czego od razu nie
wykorzystam, zamra ˙ zam”.
˘ Przygldaj si ˙ zywno ´ sci
Czy sk ´ orka nie jest naruszona? Czy miso
nie ma dziwnego zapachu? Zwr ´ o ´ c uwag na
opakowanie produktu. Je ´ sli jest uszkodzone,
mogły do ´ srodka przenikn ´ cgro ´ zne bakterie.
Chung Fai z Hongkongu, kt ´ ory zaopatruje
si w supermarkecie, przypomina: „Zawsze
trzeba te ˙ z na opakowaniu sprawdzi ´ ctermin
1. KUPUJ ROZWA ˙ ZNIE
przydatno ´ sci do spo ˙ zycia”. Dlaczego? Specja-
li ´ sci ostrzegaj, ˙ ze nawet je ´ sli przeterminowa-
ny produkt dobrze wyglda, pachnie i smaku-
je, mo ˙ ze zaszkodzi ´ c.
˘ Bezpiecznie transportuj
Torby lub plastikowe pojemniki wielokrot-
J E ´ SLI sam nie produkujesz ˙ zywno ´ sci, to
prawdopodobnie zaopatrujesz si w ni na
nego u ˙ zytku, w kt ´ orych przynosisz zakupy,
czsto myj ciepł wod z detergentem. Do
targu lub w sklepie. Jak wic wybiera ´ cikupo-
wa ´ c zdrowe jedzenie?
˘ Planuj kolejno ´ s ´ c zakup ´ ow
„Zakupy zacznij od artykuł ´ ow, kt ´ ore nie
psuj si zbyt szybko” — zaleca australijska ra-
osobnych pojemnik ´ ow lub toreb wkładaj mi-
so i ryby, by nie stykały si z innymi artyku-
łami.
Loredana i Enrico z Włoch robi zakupy
da zajmujca si bezpiecze ´ nstwem ˙ zywno ´ sci.
„Produkty przechowywane w chłodziarkach
blisko miejsca zamieszkania. M ´ owi: „Dzi-
ki temu unikamy przewo ˙ zenia
˙ zywno ´ sci na
izamra ˙ zarkach nabywaj w ostatniej kolejno ´ s-
znaczn odległo ´ s ´ c oraz ryzyka,
˙ ze si popsu-
ci”. R ´ ownie ˙ zco ´ s ciepłego do jedzenia kupuj
je”. Je ´ sli powr ´ ot do domu zajmie wicej ni ˙ z
tu ˙ z przed powrotem do domu.
˘ Wybieraj ´ swie ˙ ze produkty
Wmiarmo ˙ zliwo ´ sci kupuj
p ´ oł godziny, produkty schłodzone lub zamro-
˙ zone wł ´ o ˙ z do torby termoizolacyjnej lub w in-
ny spos ´ ob zapewnij im nisk temperatur.
W nastpnym artykule podpowiemy, jak ob-
´ swie ˙ z
˙ zyw-
no ´ s ´ c. Ruth z Nigerii, majca dwoje dzieci,
chodzi ´ csiz ˙ zywno ´ sci po przyj ´ sciu do domu.
m ´ owi:„Zwyklenatargidbardzowcze ´ snie,
kiedy wszystko jest naj ´ swie ˙ zsze”. Elizabeth
zMeksykutak ˙ ze robi zakupy na targowisku:
UCZ DZIECI: „Swoim dzieciom powtarzam,
„Tam sama mog wybra ´ c ´ swie ˙ ze owoce i wa-
rzywa. Miso kupuj tylko z uboju dokonane-
Zobacz artykuł „Spos ´ ob 1: Od ˙ zywiaj si racjonalnie”, za-
mieszczony w Przebud zcie si! zmarca2011roku.
˙ zeby przed kupnem paczkowanego jedzenia,
na przykład przeksek, sprawdzały termin
przydatno ´ sci do spo ˙ zycia” (Ruth, Nigeria) .
CZASOPISMO TO MA SŁU ˙ ZY ´ C po ˙ zytkowi
całej rodziny. Wskazuje, jak mo ˙ zna si
upora ´ c z dzisiejszymi problemami. Podaje wiadomo ´ sci, opo-
wiada o ludziach z innych kraj ´ ow, zajmuje si zagadnieniami
religijnymi i naukowymi. Ale nie tylko to: Nie poprzestajc
na powierzchownej ocenie, pokazuje głbsze znaczenie wsp ´ oł-
czesnych wydarze ´ n, przy czym zawsze zachowuje neutralno ´ s ´ c
wobec spraw politycznych i nie uwa ˙ za ˙ zadnej rasy za lepsz
od innych. Co najwa ˙ zniejsze, czasopismo to umacnia zaufanie
do obietnicy naszego Stw ´ orcy, ˙ ze obecny niegodziwy i pełen
bezprawia system rzeczy zostanie zastpiony przez nowy
Czasopismo to nie jest na sprzeda ˙ z. Publikowanie Przebud zcie si! wchodzi w zakres
og ´ olno ´ swiatowej biblijnej działalno ´ sci edukacyjnej, wspieranej dobrowolnymi datkami.
Je ˙ zeli nie zaznaczono inaczej, wersety biblijne s przytaczane z Pisma
!"#2
Switego w Prze-
kładzie Nowego Swiata (N S).
Wydawca: Stra ˙ znica — Towarzystwo Biblijne i Traktatowe, Zarejestrowany Zwizek Wy-
znania ´ Swiadk ´ ow Jehowy w Polsce (ISSN 1234-1169).
Awake! is published monthly by Watchtower Bible and Tract Society of New York Inc.,
25 Columbia Heights, Brooklyn, New York 11201-2483, U.S.A. (incorporated in the
United States of America) and in the United Kingdom by Watch Tower Bible and Tract
Society of Britain, The Ridgeway, London NW7 1RN (Registered in England as a Charity).
4
2012 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania. Wszelkie prawa za-
strze ˙ zone.
´ swiat,
Printed in United Kingdom
wkt ´ orym zapanuje pok ´ oj i bezpiecze ´ nstwo.
June 2012, Vol. 93, No. 6
Monthly
POLISH
801742040.003.png
 
Dlatego czsto wymieniaj zmywaki, a blaty
kuchenne myj gorc wod ze
´ srodkiem czysz-
czcym lub dezynfekujcym. Oczywi ´ scie nie
zawsze jest to łatwe. Bola mieszka w domu bez
bie ˙ zcej wody. „To bardzo utrudnia
˙ zycie” —
˙ załujemy wody i mydła,
przyznaje. „Ale nie
dziki czemu zawsze mo ˙ zemy zadba ´ coczys-
to ´ s ´ c w kuchni i całym domu”.
˘ Myj produkty spo ˙ zywcze
Zanim dany towar trafi do sprzeda ˙ zy, mo-
˙ ze mie ´ c kontakt z brudn wod, kałem, suro-
wymi produktami lub ze zwierztami. Nawet
je ´ sli zamierzasz obra ´ cowocelubwarzywa,sta-
2. DBAJ O CZYSTO ´ S ´ C
rannie je opłucz, by usun ´ cgro ´ zne bakterie.
Wymaga to czasu. Daiane, matka z Brazylii,
wyja ´ snia: „Gdy przygotowuj warzywa na sa-
łatk, unikam po ´ spiechu,
˙ zeby wszystko do-
kładnie umy ´ c”.
˘ Oddziel surowe miso
Aby nie dopu ´ sci ´ c do rozprzestrzeniania si
bakterii, szczelnie zamykaj lub dokładnie opa-
C HIRURG w trosce o dobro pacjent ´ ow my-
je rce, sterylizuje narzdzia i dba o czys-
to ´ s ´ c sali operacyjnej. Podobnie ty mo ˙ zesz
chroni ´ c rodzin, utrzymujc w czysto ´ sci sie-
kowuj surowe miso, w tym dr ´ ob, a tak ˙ ze ryby
i owoce morza i oddzielaj je od innych artyku-
bie, kuchni i po ˙ zywienie.
˘ Myj rce
Według kanadyjskiej Agencji Zdrowia Pub-
ł ´ ow
˙ zywno ´ sciowych. Do krojenia tych produk-
t ´ ow u ˙ zywaj osobnego no ˙ za i osobnej deski,
kt ´ ore dokładnie myj gorc wod z detergen-
licznego „za po ´ srednictwem rk przenosi si
tem — zar ´ owno przed u ˙ zyciem, jak i po nim.
Je ´ sli ju ˙ zzadbałe ´ soczysto ´ s ´ c rk, narzdzi
jakie ´ s 80 procent najczstszych chor ´ ob zaka ´ z-
nych, takich jak przezibienie czy grypa”. Dla-
tego przed jedzeniem i przygotowaniem posił-
ku oraz po skorzystaniu z toalety dokładnie
myj rce wod i mydłem.
˘ Dbaj o czysto ´ s ´ c kuchni
Pewne badania ujawniły, ˙ ze najczystszym
miejscem w domu zazwyczaj jest toaleta, na-
tomiast „najwicej bakterii kałowych znalezio-
oraz produkt ´ ow, mo ˙ zesz zabra ´ csidobez-
piecznego przygotowania posiłku. Jak to zro-
bi ´ c?
UCZ DZIECI: „Swoje dzieci uczymy,
˙ ze przed jedzeniem nale ˙ zy my ´ c rce,
a to, co spadło na podłog, trzeba opłuka ´ c
no na gbkach i zmywakach u ˙ zywanych w
kuchni”.
lub wyrzuci ´ c” (Hoi, Hongkong).
OBLI ˙ ZSZE INFORMACJE LUB W SPRAWIE BEZPŁATNEGO DOMOWEGO STUDIUM BIB-
LII MO ˙ ZNA PISA ´ CDO ´ SWIADK ´ OW JEHOWY POD ODPOWIEDNIM Z PODANYCH ADRES ´ OW.
(Pełn ich list podano na stronie www.watchtower.org/address). Francja: BP 625, F-27406
Louviers Cedex. Grecja: Kifisias 77, GR 151 24 Marousi. Hiszpania: Apartado 132, 28850 Torrej ´ on
de Ardoz (Madrid). Holandia: Noordbargerstraat 77, NL-7812 AA Emmen. Niemcy: 65617 Selters.
Norwegia: Gaupeveien 24, NO-1914 Ytre Enebakk. Polska: ul. Warszawska 14, 05-830 Nadarzyn.
Rosja: PO Box 182, 190000 St. Petersburg. Słowacja: PO Box 2, 830 04 Bratislava 34. Ukraina:
PO Box 955, 79491 Lviv-Briukhovychi. USA: 25 Columbia Heights, Brooklyn, NY 11201-2483.
Wielka Brytania: The Ridgeway, London NW7 1RN. Włochy: Via della Bufalotta 1281, I-00138
Roma RM.
JZYKI: afrikaans, alba ´ nski, amharski, angielski
,arabski,birma ´ nski, bislama, buł-
garski, cebua ´ nski, chi ´ nski tradycyjny (nagrania w dialekcie mandary ´ nskim), chi ´ nski
uproszczony, chitonga, chorwacki, cibemba, czeski ,czewa,du ´ nski ,esto ´ nski, ewe,
fid ˙ zyjski, fi ´ nski
,grecki,gruzi ´ nski, gud ˙ zaracki, hebrajski, hiligajno, hin-
, francuski
di, hiszpa ´ nski
, ibo, iloka ´ nski, indonezyjski, islandzki, japo ´ nski
, joruba, kannada,
khosa, kirgiski, korea ´ nski , lingala, litewski, lozi, łotewski, macedo ´ nski, malaja-
lam, malgaski, malta ´ nski, niderlandzki , niemiecki , norweski ,ormia ´ nski, pedi,
pend ˙ zabski, polski
,rumu ´ nski, rundi,
rwandyjski, samoa ´ nski, serbski, słowacki, słowe ´ nski, soto, suahili, syngaleski, szona,
szwedzki , tagalski , tajski, tamilski, tok-pisin, tonga ´ nski, tsonga, tswana, turec-
ki,twi,ukrai ´ nski, urdu, wgierski, wietnamski, włoski , zuluski.
, rarotonga ´ nski, rosyjski
,portugalski
Przebud ´ zcie si! czerwiec 2012
5
r ´ ownie ˙ znaCD
na CD w formacie MP3
na www.jw.org
801742040.004.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin