EPH – gestozą - określa się występujący w drugiej połowie ciąży zespół objawów chorobowych wyrażający się nadciśnieniem tętniczym, białkomoczem i obrzękami.
Kryteria diagnostyczne EPH – gestozy :
1. Nadciśnienie tętnicze :
- wartości przekraczające 140 / 90 mmHg, potwierdzone dwoma niezależnymi pomiarami w 6 – godzinnych odstępach,
- przy systematycznej ocenie wartości ciśnienia wzrost ciśnienia skurczowego o 30 mmHg i więcej lub ciśnienia rozkurczowego o 15 mmHg i więcej,
- o zagrożeniu matki i płodu decyduje nie tylko bezwzględna wartość ciśnienia tętniczego lecz również szybkość i gwałtowność jego narastania oraz sprawność mechanizmów adaptacyjnych,
- szybkie zwiększenie się ciśnienia do wartości powyżej 150 / 100 mmHg grozi przedwczesnym odklejeniem się łożyska,
2. Białkomocz :
- poniżej 0,5 % jeśli jest prawidłowe ciśnienie tętnicze i nie ma obrzęków można uznać za normę,
- powyżej 0,3 g / dobę uważa się za wykładnik gestozy,
3. Obrzęki :
- jeżeli są uogólnione, występują rano po nocnym wypoczynku, są wyznacznikiem gestozy,
- nie podlegają prawom hydrostatycznym,
- gromadzenie się płynu przesiękowego w jamach ciała,
- nadmierny przyrost masy ciała ciężarnej.
Podział gestoz :
1. gestozy monosymptomatyczne – jeżeli występuje jeden z objawów,
2. gestozy polisymptomatyczne – jeżeli występują dwa lub trzy objawy,
3. stan przedrzucawkowy – jeżeli w gestozie występuje:
- niepokój ruchowy,
- zaburzenia świadomości,
- hiperrefleksja (nadmierny refleks)
- nagłe zwiększenie się ciśnienia krwi,
- zaburzenia widzenia,
- bóle głowy,
- ból w nadbrzuszu,
4. rzucawka – jeżeli w gestozie występują:
- drgawki
- utrata świadomości.
Przebieg kliniczny :
Napad rzucawki jest najczęściej poprzedzony znacznym zwiększeniem się ciśnienia tętniczego krwi z równoczesnym zmniejszeniem się jego amplitudy.
Sygnał ostrzegawczy mogą stanowić także :
· bóle głowy w postaci tępego bólu lub ucisku w okolicy czoła lub potylicy,
· zaburzenia wzrokowe – widzenie przez mgłę, zacieranie się konturów obrazów, mroczki przed oczami, utrata wzroku,
· nudności, wymioty oraz bóle nadbrzusza,
· pobudzenie i niepokój.
Napad rzucawki składa się z czterech faz :
1. okres objawów wstępnych trwający kilkadziesiąt sekund
- chora traci przytomność,
- pojawiają się drgania mięśni twarzy i rąk,
- trzepotanie powiek oraz oczopląs,
- potem także pobudzenie ruchowe tułowia i kończyn,
2. okres skurczu tonicznego trwający 10 – 60 sekund – polega na tężcowym skurczu wszystkich mięśni szkieletowych i przepony z zatrzymaniem czynności oddechowej; w tym okresie występuje niedotlenienie płodu,
3. okres skurczów klonicznych trwający 0,5 – 2 minut – charakteryzuje się szybkimi nieskoordynowanymi skurczami mięśni twarzy, szyi, tułowia i kończyn,
4. okres śpiączki utrzymujący się od kilku sekund do trwałego stanu śpiączkowego; w stanie śpiączki chora jest bardzo wrażliwa na bodźce zewnętrzne, pod wpływem których może wystąpić kolejny atak drgawek; każdy kolejny atak drgawek pogłębia śpiączkę.
Różnicowanie stanu przedrzucawkowego i rzucawki :
- drgawki w zatruciach lekami lub substancjami toksycznymi,
- padaczka,
- mocznica,
- tężec,
- guz mózgu,
- hipoglikemia,
- tężyczka,
- śpiączka
Postępowanie w stanie przedrzucawkowym :
1. w przypadku nadciśnienia podawanie leków obniżających napięcie mięśni gładkich naczyń krwionośnych, np.:
- siarczanu magnezu – Magnesium sulfuricum, który zapobiega również drgawkom,
- metyldopy,
- beta - blokerów,
2. leżenie w łóżku w pozycji na boku, dieta z ograniczeniem soli
Postępowanie w ataku rzucawki :
1. ułożenie i ochrona chorej przed urazami mechanicznymi i drażniącymi bodźcami zewnętrznymi; pozycja leżąca na plecach lub na lewym boku;
2. zapewnienie dostępu do żyły igłą typu Venflon;
3. zapewnienie sprawnej wymiany gazowej przez udrożnienie dróg oddechowych (odgięcie głowy do tyłu, wysunięcie żuchwy, rurka ustno – gardłowa, intubacja dotchawicza) i odessanie wydzieliny z ich górnego odcinka;
4. tlenoterapia;
5. Magnesium sulfuricum w dawce 4 – 6 g w powolnym wstrzyknięciu dożylnym, potem dawka podtrzymująca 2 g / godz. we wlewie;
6. pochodne benzodiazepiny np. Relanium drogą dożylną w celu przerwania napadu drgawek;
7. barbiturany np. Fenobarbital – Luminal (działanie przeciwdrgawkowe)
8. leki moczopędne np. Furosemid, Mannitol;
9. leki obniżające ciśnienie tętnicze np. diazoksyd – Hyperstat drogą wlewu dożylnego;
10. założenie cewnika do pęcherza moczowego celem obserwacji diurezy;
11. kortykosterydy np. Dexamethason w celu zapobiegania obrzękowi mózgu;
12. czasami oddech kontrolowany;
13. stałe kontrolowanie stanu kobiety i płodu;
Objawy pogarszające rokowanie w przebiegu rzucawki :
1. śpiączka trwająca powyżej 6 – 8 godzin,
2. temperatura ciała powyżej 39º C,
3. częstość tętna powyżej 100 uderzeń / minutę,
4. częstość oddechów powyżej 40 / minutę,
5. występowanie napadów drgawek mimo leczenia,
6. pobudzenie i niepokój nie dające się opanować mimo leczenia,
7. objawy niewydolności krążenia,
8. bezmocz lub skąpomocz.
kizimizi78