HIPERMOLALNA  NIEKETONOWA  ŚPIĄCZKA  CUKRZYCOWA

Definicja

              Hipermolalna nieketonowa śpiączka cukrzycowa – jest stanem chorobowym charakteryzującym się :

1.     znaczną hiperglikemią (zwykle >500 mg%,  czyli > 28 mmol/l),

2.     hiperosmolalnością osocza (> 350 mmol/kg wody),

3.     objawami odwodnienia hipertonicznego i

4.     niewystępowaniem kwasicy ketonowej lub niewielkim tylko nasileniem ketonemii i kwasicy.

Etiopatogeneza i objawy kliniczne

              Nieketonowa hipermolalna śpiączka cukrzycowa jest najczęściej powikłaniem cukrzycy typu 2 u osób w podeszłym wieku.

Jej przyczynami najczęściej są :

1.     leki (glikokortykosterydy),

2.     stres fizyczny spowodowany przegrzaniem,

3.     zakażenia przebiegające z wysoką gorączką,

4.     stany zapalne trzustki lub płuc,

5.     utrata dużej ilości płynów na skutek wymiotów, biegunek, intensywnego pocenia się,

6.     podawanie hipermolalnych płynów (szczególnie osobom starszym,         nie mającym dostępu do wody),

7.     zmiany chorobowe w OUN, uszkadzające ośrodek pragnienia (zmiany zapalne, zwyrodnieniowe, nowotworowe).

Wydzielanie insuliny jest niewystarczające, co powoduje zaburzenia transportu glukozy do komórek i rozwój wysokiej hiperglikemii.

Jest to przyczyną diurezy osmotycznej z następczym odwodnieniem hipertonicznym.

Względny niedobór insuliny blokuje również nadmierne uwalnianie kwasów tłuszczowych, przez co nie rozwija się kwasica ketonowa.

Początkowo występują objawy ze strony OUN :

·        drgawki ogniskowe lub uogólnione,

·        gorączka pochodzenia mózgowego

·        zmiany wzrokowe,

·        halucynacje,

·        odruchy patologiczne,

·        zaburzenia świadomości,

a dopiero później objawy hipowolemii :

·        zapaść krążeniowa,

·        tachykardia,

·        objawy ostrej niewydolności nerek.

Postępowanie ratownicze i leczenie :

1.     zapewnienie drożności dróg oddechowych i wentylacji płuc,

2.     zwalczanie objawów hipowolemii przez podawanie 0,9 % NaCl, pod kontrola OCŻ oraz jonogramu (poziom sodu < 150 mmol/l),

3.     po uzyskaniu stanu stabilnego krążenia podaje się 0,45 % NaCl,

4.     uzupełnianie niedoborów potasu pod kontrolą kaliemii,

5.     stosowanie insuliny drogą dożylną (3 j. insuliny krótkodziałającej co godzinę), aż do chwili zmniejszenia glikemii do wartości poniżej 250 mg% (13,8 mmol/l),

6.     ze względu na duże ryzyko wystąpienia powikłań zakrzepowych choremu należy podać 5000 j heparyny co 6 – 8 godzin,

7.     po uzyskaniu stabilizacji stanu chorego należy rozpocząć postępowanie diagnostyczne, mające na celu ustalenie przyczyny śpiączki.