pierwsza pomoc zasady.pdf

ZASADY UDZIELANIA PIERWSZEJ POMOCY

LEKCJA 2

Temat: Zasady postępowania na miejscu wypadku

Formy realizacji:

• œcie¿ka miêdzyprzedmiotowa.

Cele szczegółowe lekcji:

• zapoznanie uczniów z podstawowymi zasadami dzia³ania na miejscu wypadku,

• ukszta³towanie umiejêtnoœci prawid³owego wzywania pomocy,

• ukszta³towanie umiejêtnoœci prawid³owej ewakuacji poszkodowanego.

Cele operacyjne:

Po zakoñczeniu zajêæ uczeñ:

• potrafi oceniæ sytuacjê na miejscu wypadku,

• zna podstawowe etapy dzia³ania na miejscu wypadku,

• wie, co powinien zrobiæ, gdy jest œwiadkiem wypadku,

• zna sposoby zabezpieczania miejsca wypadku w typowych sytuacjach,

• potrafi wezwaæ odpowiednie s³u¿by ratownicze i wie, jakie informacje powinien zawieraæ

meldunek do pogotowia ratunkowego,

• zna praktycznie chwyt Rautek'a.

Metody nauczania:

• pogadanka,

• praca w grupach,

• pokaz z objaœnieniem,

• æwiczenia praktyczne.

Pomoce dydaktyczne:

• rzutnik pisma,

• foliogramy nr 6, 1 i 3,

• fotografie i opisy niebezpiecznych sytuacji,

• karty æwiczeñ dla grup.

Formy aktywizacji uczniów:

• praca w grupach,

• æwiczenia praktyczne.

Spis foliogramów

Nr Tytu³

6. Cztery podstawowe etapy dzia³ania.

Czynnoœci œwiadka wypadku – patrz foliogramy nr 1 i 3.

254

MODUŁ V

PLAN ZAJĘĆ ZE WSKAZÓWKAMI METODYCZNYMI

L.p.

Czynnoœci

Czas

1. Czynnoœci wstêpne – podanie tematu i celu zajêæ, rozdanie materia³ów dla uczniów,

wybór liderów grup.

3 min.

2. Wprowadzenie – pogadanka nauczyciela wyjaœniaj¹ca podstawowe etapy dzia³ania

na miejscu wypadku, czynnoœci ratownika, zasady zabezpieczania miejsca wypadku

w najczêœciej wystêpuj¹cych sytuacjach oraz zasady wzywania pomocy. Nale¿y

odwo³ywaæ siê do obserwacji i doœwiadczeñ uczniów z ich najbli¿szego otoczenia.

10 min.

3. Podzia³ klasy na grupy 5–6 osobowe. Przekazanie ka¿dej grupie fotografii miejsca

wypadku lub opisu wypadku i tekstu æwiczenia do wykonania, wyjaœnienie celu

æwiczenia i sposobu wykonania.

3 min.

4. Æwiczenia w grupach – ocena sytuacji na miejscu wypadku, propozycja

zabezpieczenia miejsca wypadku i praktyczne æwiczenie wzywania pomocy –

lider grupy sk³ada meldunek nauczycielowi.

15 min.

5. Pokaz nauczyciela objaœniaj¹cy zasady chwytu Rautek'a.

2 min.

6. Æwiczenia w parach chwytu Rautek'a.

5 min.

7. Podsumowanie zajêæ – wype³nianie przez uczniów karty pracy.

7 min.

MATERIAŁ POMOCNICZY DLA NAUCZYCIELA

1. Ocena sytuacji i podstawowe etapy działania

Wypadki i miejsca, w których mog¹ siê one zdarzyæ, bywaj¹ bardzo ró¿ne – skaleczenie podczas prac domowych,

wypadek komunikacyjny, upadek z wysokoœci, np. z drzewa lub drabiny, pora¿enie pr¹dem elektrycznym, poparzenie –

przyk³ady mo¿na by mno¿yæ. Ró¿ne te¿ mog¹ byæ ich skutki. Pierwsza pomoc nie jest œcis³¹ dyscyplin¹ naukow¹, gdy¿

ka¿da sytuacja jest inna. Nie do unikniêcia s¹ równie¿ b³êdy ludzkie i okolicznoœci bêd¹ce poza nasz¹ kontrol¹. Istniej¹

jednak pewne regu³y, których przestrzeganie pozwoli sprawnie dzia³aæ zachowuj¹c przy tym w³asne bezpieczeñstwo.

Nale¿y pamiêtaæ o czterech podstawowych etapach dzia³ania:

• przede wszystkim nale¿y pomyœleæ o w³asnym bezpieczeñstwie (udzielanie pierwszej pomocy mo¿e byæ niebez-

pieczne dla ratownika!), a nastêpnie o bezpieczeñstwie poszkodowanego i osób postronnych tak, aby nie dopuœciæ

do powiêkszenia liczby poszkodowanych,

• nastêpnie nale¿y sprawdziæ stan poszkodowanego (b¹dŸ poszkodowanych) – przede wszystkim czynnoœci ¿yciowe

(przytomnoœæ, oddychanie, têtno) oraz skontrolowaæ drogi oddechowe,

• jeœli stan poszkodowanego jest powa¿ny, nale¿y jak najszybciej wezwaæ odpowiednie s³u¿by ratownicze (bezp³atne

numery tel. 999, 998, 997 lub z telefonu komórkowego – 112),

• w oczekiwaniu na przyjazd specjalistycznych s³u¿b ratowniczych nale¿y nadal udzielaæ pomocy, odpowiedniej do

stanu poszkodowanych.

W sytuacji, gdy jesteœmy œwiadkiem wypadku, powinniœmy:

• szybko ustaliæ, co siê sta³o i kiedy,

• zlokalizowaæ zagro¿enia dla siebie i dla poszkodowanego (np. w wypadku drogowym – rozstawiæ trójk¹t ostrzegaw-

czy, w³¹czyæ œwiat³a awaryjne, przy pora¿eniu pr¹dem elektrycznym – od³¹czyæ napiêcie g³ównym wy³¹cznikiem),

• zabezpieczyæ miejsce wypadku, rozpoznaæ liczbê poszkodowanych i ich stan,

• nie nara¿aæ siê samemu na niebezpieczeñstwo (za³o¿yæ rêkawiczki ochronne, nie wchodziæ do pomieszczeñ, gdy ist-

nieje podejrzenie ulatniania siê gazu lub braku tlenu, nie podchodziæ do pora¿onego pr¹dem elektrycznym bez

upewnienia siê, ¿e zasilanie g³ówne zosta³o wy³¹czone itd.).

255

ZASADY UDZIELANIA PIERWSZEJ POMOCY

2. Wezwanie pomocy

Kwalifikowane s³u¿by ratownicze mo¿na wezwaæ dzwoni¹c pod jeden z poni¿szych numerów:

• 999 – pogotowie ratunkowe,

• 998 – stra¿ po¿arna,

• 997 – policja,

• 112 – Ogólnopolski (europejski) numer alarmowy do wszystkich służb - dostępny z telefonu komórkowego,

nawet bez karty i kodu PIN.

Numery telefonów alarmowych s¹ bezp³atne. Mo¿na dzwoniæ z ka¿dego automatu bez wrzucania monet lub karty

telefonicznej. Wystarczy wybraæ jeden z nich – operator centrali, po przyjêciu meldunku o wypadku, mo¿e wezwaæ tak¿e

inne potrzebne s³u¿by ratownicze. Przy czêsto uczêszczanych drogach i autostradach znajduj¹ siê przydro¿ne automaty

telefoniczne, z których równie¿ mo¿na wezwaæ pomoc. Numer 112 jest numerem pogotowia u¿ywanym w ca³ej Europie.

Mo¿na go wybraæ tak¿e wtedy, gdy klawisze s¹ zablokowane lub nie ma karty SIM w aparacie.

Pomoc nale¿y wezwaæ po wstêpnej ocenie stanu poszkodowanych. Nale¿y zrobiæ to natychmiast, je¿eli:

• jest du¿a liczba poszkodowanych,

• dotarcie do poszkodowanego stwarza du¿e niebezpieczeñstwo,

• wypadek stwarza dalsze niebezpieczeñstwo (np. ulatnia siê gaz, wycieka benzyna, wypadek zdarzy³ siê na

autostradzie itp.).

Meldunek o wypadku powinien zawieraæ nastêpuj¹ce informacje:

• co siê sta³o, kiedy i jakie s¹ zagro¿enia,

• miejsce wypadku – gdzie dok³adnie s³u¿by ratownicze maj¹ siê stawiæ,

• kim s¹ poszkodowani i w jakim stanie siê znajduj¹.

Nale¿y krótko powiedzieæ o rodzaju zdarzenia i jakie s¹ zagro¿enia w miejscu wypadku. Dok³adnie okreœliæ miejsce

wypadku podaj¹c wieœ, gminê, miasto, dzielnice, ulicê, nr domu itp. Je¿eli w pobli¿u miejsca wypadku s¹ jakieœ charak-

terystyczne obiekty, to nale¿y je okreœliæ, aby u³atwiæ dojazd s³u¿b ratowniczych. Gdy wypadek zdarzy³ siê na autostradzie

lub drodze podzielonej barierkami, nale¿y podaæ kierunek oraz numer najbli¿szego s³upka kilometrowego.

Mówi¹c o poszkodowanych nale¿y podaæ ich liczbê, okreœliæ, czy s¹ to dzieci, doroœli czy osoby starsze, ewentual-

nie podaæ inne dodatkowe informacje. Wa¿ne jest podanie stanu poszkodowanych. Je¿eli zaburzone s¹ czynnoœci

¿yciowe – poszkodowany jest nieprzytomny, nie oddycha i nie ma têtna – wtedy na miejsce wypadku powinien przybyæ

zespó³ ratowniczy wyposa¿ony w odpowiedni sprzêt.

Po podaniu tych informacji nie nale¿y odk³adaæ s³uchawki telefonu, gdy¿ przyjmuj¹cy zg³oszenie mo¿e potrzebowaæ

jeszcze dodatkowych wa¿nych danych na temat zdarzenia.

Po wezwaniu pomocy nale¿y kontynuowaæ czynnoœci ratownicze.

3. Bezpieczeństwo miejsca wypadku

Niezale¿nie od wezwania kwalifikowanej pomocy i udzielania pierwszej pomocy nale¿y zadbaæ o bezpieczeñstwo

miejsca wypadku. Trzeba zatroszczyæ siê o to, aby sytuacja by³a i pozosta³a bezpieczna oraz by nie by³o wiêcej

poszkodowanych. Zabezpieczenie miejsca wypadku to czynnoœci podejmowane najczêœciej równoczeœnie z wezwaniem

pomocy, gdy¿ bezpieczeñstwo ratowników i poszkodowanych jest najwa¿niejsze. Poni¿ej podano, jak nale¿y to zrobiæ

w najczêœciej spotykanych sytuacjach wypadkowych.

Bezpieczeñstwo w wypadkach komunikacyjnych

W razie wypadku komunikacyjnego zawsze istnieje prawdopodobieñstwo nastêpnych kolizji, co stwarza niebez-

pieczeñstwo nowych ofiar. Niebezpieczeñstwo mo¿na ograniczyæ stosuj¹c siê do nastêpuj¹cych zasad:

• jeœli jesteœ zmotoryzowanym uczestnikiem ruchu, przejedŸ obok miejsca wypadku i zaparkuj pojazd w bezpiecznym

miejscu.

• podejdŸ do pojazdów, które uczestniczy³y w wypadku.

• je¿eli zauwa¿ysz po¿ar spróbuj ugasiæ go za pomoc¹ gaœnicy lub rzucaj¹c koc na p³omienie.

Pamiêtaj, ¿e nie wolno polewaæ p³on¹cego pojazdu wod¹!

• je¿eli istnieje zagro¿enie ¿ycia poszkodowanych (np. poszkodowany le¿y na ruchliwej drodze, autostradzie, jest mg³a

lub widocznoœæ jest ograniczona w inny sposób), nale¿y przenieœæ poszkodowanego w bezpieczne miejsce.

256

MODUŁ V

Je¿eli nie istnieje ¿adne bezpoœrednie zagro¿enie, nale¿y zadbaæ, by nie by³o niebezpiecznych nastêpstw wypadku

w postaci wybuchu po¿aru lub kolejnego wypadku drogowego. W tym celu nale¿y:

• wy³¹czyæ silnik pojazdu i w³¹czyæ œwiat³a awaryjne,

• umieœciæ trójk¹t ostrzegawczy na drodze tak, by by³ dobrze widoczny:

– w terenie zabudowanym – 50 metrów od miejsca wypadku,

– na drodze szybkiego ruchu – 100 metrów od miejsca wypadku,

– na autostradzie – 200 metrów od miejsca wypadku,

– na zakrêcie – blisko przed zakrêtem,

• zadbaæ, by nikt nie przesuwa³ tej sygnalizacji,

• rozlan¹ benzynê lub olej natychmiast zasypaæ piaskiem,

• zadbaæ, by nikt nie pali³ papierosów w pobli¿u uszkodzonego pojazdu, gdy¿ stwarza to du¿e niebezpieczeñstwo

po¿aru,

• wy³¹czyæ silniki wszystkich pojazdów, które zatrzyma³y siê w pobli¿u miejsca wypadku.

Postronna osoba mo¿e ostrzegaæ inne pojazdy bêd¹ce w ruchu tylko wówczas, gdy nie zagra¿a jej niebezpieczeñ-

stwo. Bardzo pomocne s¹ tu odblaskowe ubrania lub latarka.

W sytuacji, gdy sami jesteœmy poszkodowani w wypadku, powinniœmy:

• przy bezpoœrednim zagro¿eniu (po¿ar, z³a widocznoœæ, zagro¿enie kolejnym wypadkiem) natychmiast opuœciæ pojazd

i zapewniæ bezpieczeñstwo sobie oraz innym poszkodowanym,

• jeœli nie ma bezpoœredniego zagro¿enia nale¿y:

– wy³¹czyæ silnik,

– w³¹czyæ œwiat³a awaryjne,

– poruszyæ siê ostro¿nie, a w razie bólu wstrzymaæ ruch; szczególn¹ uwagê zwróciæ na ból w okolicy szyi i karku,

a jeœli wyst¹pi³, plecy i kark utrzymywaæ nieruchomo,

– opuœciæ pojazd tylko wtedy, gdy ma siê pewnoœæ, ¿e nie dozna³o siê powa¿niejszych obra¿eñ.

Bezpieczeñstwo podczas po¿aru

Ma³y p³omieñ ³atwo mo¿na ugasiæ stosuj¹c nastêpuj¹ce œrodki:

• gaœnicê,

• mokr¹ œcierkê, rêcznik lub szmatê,

• wodê,

• piach.

Gaszenie po¿aru gaœnic¹ wymaga, aby:

• zdj¹æ zawleczkê bezpieczeñstwa,

• skierowaæ w¹¿ na podstawê p³omienia,

• nacisn¹æ przycisk i nie puszczaæ go,

• rozpylaæ do momentu ugaszenia ognia.

Mokra œcierka lub rêcznik s¹ bardzo pomocne przy gaszeniu ma³ego po¿aru np. w kuchni. Jeœli pali siê urz¹dzenie

elektryczne nale¿y przede wszystkim wy³¹czyæ je z kontaktu. Nale¿y tak¿e zamkn¹æ zawór na dop³ywie gazu do kuchen-

ki. Nastêpnie po³o¿yæ wilgotn¹ œcierkê na pal¹cy siê przedmiot, a¿ do czasu st³umienia ognia.

W przypadku wody nale¿y pamiêtaæ, ¿e jest ona doskona³ym œrodkiem gasz¹cym, ale jest bezu¿yteczna, a nawet

niebezpieczna w pewnych sytuacjach. Nie wolno ni¹ gasiæ pal¹cych siê urz¹dzeñ elektrycznych ani po¿arów w pobli¿u

kontaktów lub przewodów elektrycznych oraz oleju, benzyny i gazu, poniewa¿ spowoduje to rozprzestrzenienie siê ognia.

P³on¹ce benzynê, olej lub inne tego typu ciecze najlepiej gasi siê zasypuj¹c je piaskiem. Pal¹ce siê ubranie mo¿na zgasiæ

przykrywaj¹c poszkodowanego kocem lub p³acht¹ w celu odciêcia powietrza i zduszenia p³omienia.

W przypadku du¿ego ognia lub zadymienia nie wolno wchodziæ do p³on¹cego pomieszczenia, a je¿eli jest siê

wewn¹trz, nale¿y uciekaæ. Trzeba przy tym przestrzegaæ nastêpuj¹cych zasad:

• za ka¿dym razem, jeœli musimy przekroczyæ drzwi, trzeba sprawdziæ, czy s¹ zimne; jeœli tak – mo¿na przejœæ,

• zamykaæ za sob¹ drzwi, gdy¿ otwarte dostarczaj¹ dodatkowego powietrza wzmagaj¹cego po¿ar,

• nie zamykaæ drzwi na klucz, gdy¿ mo¿e inni zechc¹ z nich skorzystaæ,

• je¿eli drzwi s¹ gor¹ce, nie wolno ich otwieraæ, tylko po³o¿yæ pod nie mokr¹ szmatê aby uniemo¿liwiæ przedostawanie

siê dymu do pomieszczenia. Nale¿y próbowaæ uciekaæ inn¹ drog¹ i wezwaæ pomoc.

257

ZASADY UDZIELANIA PIERWSZEJ POMOCY

Bezpieczeñstwo przy ulatnianiu siê gazu

Je¿eli istnieje podejrzenie ulatniania siê w pomieszczeniu gazu, nale¿y zachowaæ szczególn¹ ostro¿noœæ i nie wcho-

dziæ do wewn¹trz. Chc¹c ratowaæ znajduj¹c¹ siê w pomieszczeniu osobê mo¿na wejœæ pod warunkiem, ¿e istnieje mo¿-

liwoœæ szybkiego przewietrzenia oraz, ¿e zawiadomisz kogoœ o swoim wejœciu.

Je¿eli przy wejœciu do pomieszczenia czuæ gaz lub mo¿na przypuszczaæ obecnoœæ bezwonnego gazu, trzeba pamiê-

taæ, aby:

• nie zapalaæ i nie gasiæ lamp, nie u¿ywaæ ¿adnych urz¹dzeñ elektrycznych, równie¿ latarek kieszonkowych ani za-

pa³ek, gdy¿ mo¿e to spowodowaæ wybuch,

• jeœli to mo¿liwe, zakrêciæ Ÿród³o gazu,

• wezwaæ pogotowie gazowe i elektryczne, stra¿ po¿arn¹, a jeœli s¹ poszkodowani – równie¿ pogotowie ratunkowe.

Bezpieczeñstwo w wypadkach z elektrycznoœci¹

W przypadku pora¿enia poszkodowanego pr¹dem elektrycznym nale¿y w pierwszej kolejnoœci spróbowaæ usun¹æ

przyczynê i uwolniæ osobê pora¿on¹ od dzia³ania pr¹du poprzez wy³¹czenie napiêcia w³aœciwego obwodu elektrycznego

(wy³¹czniki sieciowe, bezpieczniki sieciowe). Jako ostatecznoœæ nale¿y traktowaæ odrywanie osoby poszkodowanej od

Ÿród³a pr¹du. Najbezpieczniej mo¿na to zrobiæ odizolowuj¹c siê od gruntu stoj¹c na suchym, nie przewodz¹cym pr¹du

materiale (we³na, drewno, guma). Oddzielaæ poszkodowanego mo¿na u¿ywaj¹c w tym celu drewnianego, suchego kija

lub gumowej rêkawicy.

4. Ewakuacja poszkodowanych

Decyzjê o ewentualnej ewakuacji poszkodowanych nale¿y podejmowaæ jedynie wtedy, gdy bezpoœrednio zagro¿one

jest ich ¿ycie. Chocia¿ podstawowa zasada mówi, by nie przenosiæ poszkodowanego, lecz udzielaæ mu pierwszej pomo-

cy na miejscu wypadku, a¿ do przybycia kwalifikowanej pomocy, w sytuacji zagro¿enia ¿ycia trzeba przenieœæ go w bez-

pieczne miejsce. Najlepiej zastosowaæ w tym celu tzw. chwyt Rautek'a przedstawiony na poni¿szej fotografii.

Chwyt Rautek'a

ĆWICZENIA DLA GRUP

Polecenia:

1. Przyjrzyjcie siê za³¹czonej fotografii przedstawiaj¹cej sytuacjê lub przeczytajcie opis sytuacji, w jakiej mo¿e znaleŸæ

siê ka¿dy z nas.

2. Zastanówcie siê, co mog³o siê wydarzyæ.

3. Jak zabezpieczycie miejsce wypadku?

4. Jakie informacje podacie wzywaj¹c pomoc?

5. Wnioski zapiszcie w pokazanych na nastêpnej stronie tabelkach:

258

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: