Prawo konstytucyjne - obejmuje regulacje dotyczące zasad ustroju politycznego, gospodarczego, społecznego państwa, reguluje podstawowe prawa i obowiązki obywatelskie określa zasady prawa wyborczego
Prawo administracyjne - obejmuje akty prawne dotyczące ustroju administracji rządowej i samorządowej
Administracja jest wszystko, co nie jest ustawodawstwem i wymiarem sprawiedliwości
Prawem Administracyjnym nazywamy zespół norm regulujących:
- strukturę, kompetencje organów administracji państwowej
- stosunki prawne powstające w toku wykonawczo – zarządzającej działalności tych organów.
Organy: centralne, terenowe.
Organami centralnymi są te ograny administracji, które obejmują swoim działaniem teren całego kraju, zgodnie z przyznanymi im w konstytucji i w innych organach kompetencjami. Wśród centralnych organów administracji państwowej specjalną grupę stanowią organy naczelne.
Centralnymi organami są m.in. :
- rada ministrów
- ministrowie
- Główny Urząd Kontroli Prasy,
- Publikacji
- Widowisk
Organem terenowym nazywamy taki organ, którego kompetencje rozciągają się jedynie na określaną część terytorium państwa, odpowiadającą z reguły jednostce podziału administracyjnego (gmina, województwo)
Prawo finansowe – dotyczy zasad i trybu gromadzenia finansów państwa
Prawo gospodarcze – Prawo gospodarcze będzie się zajmowało regulacją stosunków prawnych, które powstają w przestrzeni pomiędzy państwem a podmiotem gospodarczym.
Kategorie podmiotów gospodarczych (są wymienione w ustawie o działalności gospodarczej):
osoby fizyczne,
osoby prawne,
jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej (są podmiotami gospodarczymi).
Prawo cywilne – reguluje stosunki majątkowe pomiędzy osobami fizycznymi i prawnymi
JAKIE SPRAWY REGULUJE PRAWO CYWILNE I JAK SIĘ DZIELI
Prawo cywilne to zespół norm regulujących stosunki majątkowe i niektóre stosunki osobiste pomiędzy równorzędnymi podmiotami.
Podział prawa cywilnego
- część ogólna zawiera te normy które regulują zagadnienia wspólne dla pozostałych działów prawa cywilnego.
- prawo rzeczowe reguluje prawne formy korzystania z rzeczy, ukształtowane w postaci praw podmiotowych bezwzględnych, tzn. skutecznych względem każdej osoby trzeciej. Jest to przede wszystkim prawo własności, a dalej tzw. ograniczone prawa rzeczowe.
- prawo zobowiązaniowe normuje stosunki zobowiązaniowe (zobowiązania), które powstają między wierzycielem i dłużnikiem, dające temu pierwszemu prawa podmiotowe względne, skuteczne względem dłużnika
- prawo spadkowe reguluje przejście praw i obowiązków zmarłego na inne podmioty prawa
Prawo rodzinne – reguluje stosunki osobiste i majątkowe pomiędzy członkami rodziny
źródła prawa karnego
Podstawowym źródłem prawa karnego jest kodeks karny (k.k.) z 6 kwietnia 1997 r.
kodeks karny składa się z trzech części;
- ogólnej
- szczególnej
- wojskowej
1. w części ogólnej zostały uregulowane podstawowe zagadnienia prawa karnego:
- zasady odpowiedzialności karnej
- formy popełnienia przestępstwa
- okoliczności wyłączające odpowiedzialność karna
- kary
- przedawnienie
- zatarcie kazania
2. cześć szczegółowa to zbiór przepisów, z których każdy odnosi się do jakiegoś konkretnego przestępstwa:
- Art. 278 – kradzież
- Art. 286 – oszustwo
- Art. 280 – rozbój
3. cześć wojskowa zawiera ogólne i szczegółowe przepisy karne odnoszące się do żołnierzy
Oprócz kodeksu karnego przepisy prawa karnego zawierają również niektóre inne akty normatywne (np. kodeks handlowy).
Zakres obowiązków prawa karnego
Obowiązywanie prawa karnego w czasie:
- na podstawie ustawy karnej mogą być sądzone tylko te przestępstwa, które zostały popełnione w czasie jej obowiązywania. Nie można sądzić i skazać sprawcy za popełnienie czynu zabronionego przez ustawę przed jej wejściem w życie, ani po jej uchyleniu. Jest to zasada obowiązująca we wszystkich cywilizowanych państwach.
Obowiązywanie prawa karnego w przestrzeni:
- zależnie, kto popełnił przestępstwo oraz gdzie zostało popełnione polska ustawa karna znajduje lub nie znajduje zastosowania
1) polskie przepisy karne stosuje się do wszystkich osób, które popełniły przestępstwo na terytorium polski oraz na polskim statku wodnym lub powietrznym. Nie ma znaczenia obywatelstwo sprawcy.
Nie podlegają sprawcy polskim przepisom ani orzecznictwu polskich sądów:
a) szefowie przedstawicielstw państw obcych uwierzytelnieni w Polsce ( np. ambasador, poseł nadzwyczajny i minister pełnomocny)
b) osoby należące do personelu tych przedstawicielstw
c) osoby należące do personelu administracyjnego i technicznego tych przedstawicielstw
d) członkowie rodzin wymienionych wyżej osób, jeżeli pozostają z nimi we wspólnocie domowej
e) inne osoby korzystające z immunitetu dyplomatycznego
2) polską ustawę karną stosuje się do obywateli polskich, którzy popełnili przestępstwo za granicą. Wszczęciu postępowania karnego nie przeszkadza fakt, że sprawca został już za to ukarany za granicą. W razie skazania w polsce osoby, ukaranej za ten sam czyn za granicą, sąd polski zalicza na poczet kary wykonaną za granicą całość lub część kary
3) Polskie prawo karne może być stosowane do cudzoziemca, który popełnił przestępstwo za granicą, w dwóch przypadkach:
- jeśli przestępstwo jest skierowane przeciwko interesom państwa polskiego, polskiego obywatelstwa, polskiej osoby prawnej lub innej polskiej jednostki organizacyjnej
- jeśli przestępstwo bez względu na jego charakter jest w polskim prawie karnym zagrożone karą przekraczającą 2 lata pozbawienia wolności, a sprawca przebywania na terytorium Polski i nie postanowiono go wydać. Warunkiem odpowiedzialności jest uznanie czynu za przestępstwo również w miejscu popełnienia.
4) bez względu na przepisy obowiązujące w miejscu popełnienia i obywatelstwo podejrzanego, polskie prawo karne stosuje się w razie popełnienia przestępstwa:
- przeciwko bezpieczeństwu państwa polskiego
- przeciwko polskim urzędom lub funkcjonariuszom publicznym
- przeciwko istotnym interesom gospodarczym
- fałszywych zeznań złożonych wobec urzędu polskiego
- ściganego na mocy umów międzynarodowych
Krzysztofbhp