Wprowadzenie S�ysz�c s�owo "zwlekanie", mo�esz wyobra�a� sobie stos niezap�aconych rachunk�w, ba�agan w szafie, formularz wzywaj�cy do dokonania przegl�du samochodu w terminie, kt�ry dawno ju� min��, lub sytuacj�, w kt�rej obiecywa�e� sobie, �e zrobisz co� bardzo pilnego, na przyk�ad, �e oddzwonisz w wa�nej sprawie, a potem o tym zapomnia�e�. Przekraczanie termin�w, wykonywanie zada� "za pi�� dwunasta" albo odsuwanie ich na p�niej a� do chwili, kiedy wreszcie sobie o nich przypomnisz, to klasyczne przejawy zwlekania. Jego cz�sto wyst�puj�ca odmiana dotyczy zaj��, kt�re sami chcieliby�my podj�� lub kt�re uwa�amy za korzystne, takich jak nowe hobby, regularne �wiczenia fizyczne lub stawienie czo�a w�asnym l�kom i obawom. Poniewa� wyzwania dotycz�ce rozwoju osobistego dotycz� "tylko ciebie", cz�sto bywaj� pozostawiane od�ogiem. Tylko nielicznym udaje si� unikn�� pu�apki zwlekania, powoduj�cego wi�ksze czy mniejsze k�opoty. Przewlek�e zwlekanie jest problemem setek milion�w ludzi. Mo�liwe, �e nawet 90 procent mieszka�c�w Stan�w Zjednoczonych czuje, �e przynajmniej w jednej dziedzinie �ycia (a by� mo�e w wi�kszej ich liczbie) blokuje ich zwlekanie (Ellis, Knauss 1979). Psychologowie badaj�cy zjawisko zwlekania, Jesse Harriot i Joseph Ferrari (1996), oceniaj�, �e 20 procent populacji cierpi na ci�k�, chroniczn� i upo�ledzaj�c� normalne funkcjonowanie posta� zwlekania. Nawet najwy�sza kadra kierownicza marnuje czas w bezsensowny spos�b, na przyk�ad obci��aj�c si� niepotrzebnymi zadaniami, odk�adaj�c wa�ne decyzje na p�niej, sprawdzaj�c kilka razy w ci�gu dnia portfele akcji, dzwoni�c do znajomych, zajmuj�c si� sprawami niezwi�zanymi z firm� lub wdaj�c si� w bezsensowne sprzeczki. 60 procent student�w college'u uwa�a, �e nawyk zwlekania jest u nich na tyle powa�ny, �e nie s� w stanie przezwyci�y� go samodzielnie. Niezale�nie od tego, w jakim jeste� wieku i czym si� zajmujesz, aby ograniczy� w�a�nie uporczywe, powoduj�ce stres formy zwlekania, konieczna jest wnikliwa uwaga i ci�ka praca. Na szcz�cie mo�esz w du�ym stopniu pow�ci�gn�� impuls do odk�adania spraw na p�niej, przej�� kontrol� nad swoim �yciem i zacz�� dzia�a� zgodnie z wyznawanymi przez siebie warto�ciami i w�asnym interesem. Zwlekanie to jedna z tych przypad�o�ci, kt�re mog� dotyczy� ka�dego, niezale�nie od wieku czy pozycji spo�ecznej. Ludzie, kt�rzy zwlekaj�, wywodz� si� ze wszystkich �rodowisk i reprezentuj� wszystkie zawody. Dzieci zwlekaj�, gdy m�wi�: "Nie teraz, mamo". Emeryci bez konkretnych plan�w na dalsze �ycie z �atwo�ci� trwoni� czas na zwlekaniu. W istocie niewiele os�b przechodzi przez �ycie, nie do�wiadczywszy jego skutk�w. Niedotrzymywanie wyznaczonych termin�w to tylko czubek gigantycznej g�ry lodowej. Pod powierzchni� znajdujemy szerok� gam� op�nie� w sprawach bie��cych i dotycz�cych rozwoju osobistego, b�d�cych r�wnie� �r�d�em przygn�bienia i bolesnych ogranicze�. To, co nazywamy "zwlekaniem w sprawach bie��cych", dotyczy sytuacji, kiedy pozwalamy, by nasze otoczenie opanowa� niepotrzebny ba�agan. "Zwlekanie w sprawach osobistych" obejmuje takie sytuacje, jak odk�adanie na p�niej pracy nad w�asnym niepokojem, odsuwanie w czasie odchudzania albo nieko�cz�ce si� wahania, kiedy spotkamy na swojej drodze kogo� atrakcyjnego. Formy zwlekania dotycz�ce rozwoju osobistego maj� miejsce, kiedy wydaje si� nam, �e mamy jeszcze mn�stwo czasu, by zaj�� si� jakim� og�lnym zagadnieniem dotycz�cym naszego rozwoju. Odk�adamy je wi�c wci�� w nieokre�lon� przysz�o��. Na przyk�ad chcesz schudn�� - ale jeszcze nie teraz. My�lisz, �e mo�e zaczniesz po wakacjach. Ale wakacje mijaj�, a ty znajdujesz kolejny pow�d, by to prze�o�y�. Op�nienia dotycz�ce termin�w, spraw bie��cych i rozwoju osobistego szkodz� przede wszystkim osobie, kt�ra zwleka. Inne formy zwlekania mog� mie� szersze skutki spo�eczne, wp�ywaj�c r�wnie� na innych. Odk�adanie na p�niej zap�aty rachunk�w lub pracy nad l�kiem przed odrzuceniem mo�e mie� �r�d�o w tym samym pragnieniu unikni�cia l�ku, za�enowania, zm�czenia, znudzenia lub innej negatywnej emocji albo odczucia. Cho� niekt�re konieczne dzia�ania bywaj� rzeczywi�cie nieprzyjemne, to wielka korzy��, kt�r� odnosimy, kiedy w ko�cu si� z nimi uporamy, polega na tym, �e przestaj� nas wreszcie niepokoi�. Jednym z element�w wsp�lnych dla wszystkich form zwlekania jest zazwyczaj "z�udzenie manana", powoduj�ce, �e postrzegamy rzeczywisto�� przez pryzmat fa�szywej nadziei, �e op�nienie nikomu nie zaszkodzi, a w przysz�o�ci nasza sytuacja si� poprawi, poniewa� b�dziemy w�wczas w stanie zapanowa� nad tym, co dzi� odk�adamy. Na przyk�ad, je�eli twoje zwlekanie dotyczy termin�w, masz nadziej�, �e oszukasz up�yw czasu. Kiedy mija termin, p�acisz kar�, uzyskujesz jego przed�u�enie albo udaje ci si� wykr�ci� od odpowiedzialno�ci. Je�eli wci�� zwlekasz w tysi�cach bie��cych spraw, co chwil� co� przypomina ci o tym, co jeszcze powiniene� zrobi�, wi�c si� stresujesz i by� mo�e marzysz, �eby w przysz�o�ci by�o lepiej. Cz�sto stres zwi�zany z tymi op�nieniami nie pozwala ci jasno i tw�rczo my�le�. Zwlekanie cz�sto wchodzi w sk�ad powa�nych zaburze� emocjonalnych, takich jak niepok�j i depresja, a tak�e zaburze� zwi�zanych z nadu�ywaniem substancji psychoaktywnych. Kiedy przestaniesz odk�ada� na p�niej stawienie czo�a swoim wyzwaniom, b�dziesz m�g� skoncentrowa� wysi�ki na ich rozwi�zywaniu. W innym przypadku pozostanie ci �y� nadziej�, �e jaki� szcz�liwy traf rozwi��e twoje problemy albo �e z nich "wyro�niesz". Do biegu, gotowi, start! Do��cz do mnie w tej niezwyk�ej podr�y wiod�cej ku poznaniu zwlekania. W tym trudnym przedsi�wzi�ciu to ty jeste� pilotem. Ty wybierasz cel podr�y i drog� do niego. To twoje �ycie. Niezale�nie od celu, kt�ry osi�gniesz, by� mo�e si� przekonasz, �e sama podr� jest znacznie bardziej ekscytuj�ca. Czytaj�c Nie odk�adaj spraw na p�niej, poznasz teori�, �wiczenia oraz podstawowe i zaawansowane techniki wspieraj�ce ci� w walce ze zwlekaniem. Cz�ci� procesu poznawania jest zdobywanie wiedzy na temat zwlekania oraz mo�liwo�ci wyboru, jakimi dysponujesz. Nale�y do niego r�wnie� zdefiniowanie obszaru, w kt�rym zwlekasz, a nast�pnie obserwowanie twojej zdolno�ci do zast�pienia starego nawyku zwlekania nowym nawykiem aktywnego dzia�ania, badanie tej zdolno�ci, majsterkowanie przy niej, dostosowywanie jej, testowanie, ponowne testowanie i definiowanie na nowo. Pomog� ci w tym �wiczenia i techniki opisane w tej ksi��ce. Aby pom�c ci w uporz�dkowaniu twoich wysi�k�w, podzieli�em ksi��k� na dwie cz�ci. Pierwsza zawiera podstawowy program pozwalaj�cy ograniczy� zwlekanie. Druga przedstawia zaawansowane techniki oraz szczeg�owe zagadnienia. W obu cz�ciach opisuj� r�ne aspekty i mechanizmy zwlekania, aby pom�c ci zdemistyfikowa� ten proces. Ten etap gromadzenia wiedzy jest wa�nym fundamentem przygotowuj�cym grunt pod przysz�e zmiany - zast�pienie zwlekania aktywnym dzia�aniem. Wa�ne jest, by czyta� t� ksi��k� zgodnie z porz�dkiem rozdzia��w. Te p�niejsze opieraj� si� na wiedzy przedstawionej we wcze�niejszych. W ramach procesu uczenia si� b�dziesz korzysta� z cyklu �wicze� dotycz�cych gromadzenia informacji oraz z praktycznych technik rozwi�zywania problem�w, kt�re pozwol� ci zapanowa� nad zwlekaniem. Cz�� ksi��ki po�wi�cona gromadzeniu informacji ma ci umo�liwi� uzyskanie szczeg�owych danych dotycz�cych tego, co si� dzieje, kiedy zwlekasz. Informacje zebrane w toku lektury pierwszych pi�ciu rozdzia��w b�dziesz m�g� nast�pnie wykorzysta� po to, by u�o�y� sw�j zasadniczy pi�ciopunktowy program, opisany w rozdziale sz�stym. Na przyk�ad w rozdziale pierwszym rozpoczynasz �wiczenie polegaj�ce na prowadzeniu dziennika zwlekania, s�u��cego gromadzeniu informacji o tym, w kt�rym obszarze twojego �ycia zwlekanie stanowi dla ciebie najwi�kszy problem. Uzyskane informacje mo�esz nast�pnie wykorzysta� w pracy z kolejnymi rozdzia�ami, poniewa� jednak przy lekturze dalszych rozdzia��w nie przerywasz prowadzenia dziennika, przewiduj�, �e praca ta pozwoli ci lepiej zrozumie� zjawisko zwlekania oraz to, jak mo�na ograniczy� lub zahamowa� zwi�zane z nim komunikaty i dzia�ania. W oparciu o swoje w�asne dane opracujesz osobiste plany przeciwdzia�ania zwlekaniu, a na ich podstawie indywidualny, skrojony na miar� program dzia�ania. W ksi��ce znajdziesz liczne wskaz�wki, kt�re pomog� ci w tym zadaniu. Praktyczne techniki s�u�� rozwi�zywaniu zar�wno og�lnych, jak i szczeg�owych problem�w zwi�zanych ze zwlekaniem. Poznasz ich ponad sto: od technik pracy z czasem po podwa�anie my�lenia prowadz�cego do zwlekania. Nie licz na to, �e prze�wiczysz na sobie wszystkie techniki przedstawione w tej ksi��ce. Zacznij od wybrania jednej lub kilku z nich, o kt�rych wiesz, �e mo�esz je wykona�, i zrobisz to. �wicz je tak d�ugo, a� stan� si� nawykiem. Potem dodaj kolejne, kt�re wydaj� ci si� obiecuj�ce. My�l na dobry pocz�tek Na stronach tej ksi��ki znajdziesz wiele sposob�w patrzenia na zwlekanie, poznasz te� szerok� gam� mo�liwych rozwi�za� tego problemu. B�dziesz m�g� wybiera� z wielu propozycji. Chodzi o to, aby� zrobi� wszystko, co mo�liwe, by umo�liwi� sobie przej�cie wi�kszej kontroli nad w�asnym �yciem. By� mo�e si� przekonasz, �e opr�cz praktycznych zmian, jakie uda ci si� osi�gn��, najcenniejszym efektem zapanowania nad zwlekaniem b�dzie rosn�ce poczucie w�asnej kompetencji i samokontroli. Zadowolenie b�d�ce efektem zapanowania nad k�opotami wynikaj�cymi ze zwlekania mo�e si� sta� �r�d�em wewn�trznego poczucia w�asnej kompetencji. W tym sensie niniejsza ksi��ka stanowi zestaw narz�dzi i przyk�adowych wzorc�w, kt�re mo�esz wykorzysta�, by stworzy� nowe, silniejsze "ja". To ty jeste� artyst�. To ty jeste� tw�rc�. Walka ze zwlekaniem wymaga czasu i wysi�ku, ale zapewne nie wi�cej, ni� musia�by� po�wi�ci�, chc�c zda� kilka egzamin�w na studiach. Z tej perspektywy wydaje si� rzecz� zadziwiaj�c�, jak wielu ludzi po�wi�ca sw�j czas i wysi�ek, by uzyska� dobre oceny w indeksie, jednocze�nie wk�adaj�c por�wnywalnie niewielki czas i wysi�ek w rozwij...
krutszy