01R04.pdf

Narzedzie

1DU] dzie

6NRUR SRZLHG]LHOLP\ MX* NLOND VáyZ QD WHPDW WHRULL F]DV RPyZLü SRGVWDZ G]LDáDO -

QRFLSUDNW\F]QHM — M]\NSURJUDPRZDQLDF]\OLQDU]G]LH]DSRPRFNWyUHJRWZRU]\

VLSURJUDP\-]\NSURJUDPRZDQLDXPR*OLZLD]DSLVDQLHZ]UR]XPLDáHMGODF]áRZLHND

SRVWDFL F]\QQRFL NWyUH PDM ]RVWDü ]UHDOL]RZDQH SU]H] NRPSXWHU 2GSRZLHGQLH

QDU]G]LH ]ZDQH translatorem F]\OL WáXPDF]HP SU]HNáDGD WDNL ]DSLV QD LQVWUXNFMH

]UR]XPLDáH GOD NRPSXWHUD 1RZRF]HVQH QDU]G]LD GR WZRU]HQLD SURJUDPyZ ]Z\NOH

]DZLHUDM RSUyF] WUDQVODWRUD UyZQLH* edytor SR]ZDODMF\ QD ZSURZDG]DQLD L SRSUD -

wianie tekstu programu, konsolidator XPR*OLZLDMF\ HIHNW\ZQH WZRU]HQLH ZLNV]\FK

programów, program uruchomieniowy (ang. debugger ) XáDWZLDMF\ ORNDOL]DFMLXVX -

ZDQLHEáGyZZSURJUDPDFKRUD]Uy*QHQDU]G]LDSRPRFQLF]H

ra-

nie P 6 WR EH] ZWSLHQLD M]\NL %DVLF & L 3DVFDO .WyU\ ] QLFK Z\EUDü" %DVLF MHVW

M]\NLHPSURVW\PLSRSXODUQ\PMHGQDNQLHSURPXMHQDZ\NyZHOHJDQFNLHJRSURJ ramo-

ZDQLD -]\N& ]\VNDá VRELH RVWDWQLR RJURPQ SRSXODUQRü L ]GRPLQRZDá URGR

wisko

zawodowych p URJUDPLVWyZ -HGQDN L RQ QLH QDGDMH VL ]E\WQLR GR QDXNL SRGVWDZ

SURJUDPRZDQLD ]H Z]JOGX QD Z\VRNL SR]LRP NRPSOLNDFML L PDáR F]\WHOQ VNáDGQL

7U]HFL ] NDQG\GDWyZ 3DVFDO XVWSXMH QLHFR SRSXODUQRFLM]\NRZL & MHVW MHGQDN

znacznie czytelniejszy i prze ]WRQDMF]FLHMX*\ZDQ\GRFHOyZG\GDNW\F]Q\FK

: GDOV]\P FLJX QDV]HJR Z\NáDGX EG]LHP\ ZLF X*\ZDOL M]\ND 3DVFDO -HGQ]

ZFL*QDMSR pularniejszych wersji Pascala przeznaczonych dla komputerów PC jest bez

ZWSLHQLD7XUER 3DVFDO VWDQRZLF\ZUF] LGHDOQH QDU]G]LH GR QDXNL L WZRU]HQLD

PQLHMVNRPSOLNRZDQ\FKSURJUDPyZ-HJRWH*Z\ELHU]HP\MDNRQDU]G]LHQDV]HMSUDF\

SRGVWDZRP SRVáXJLZDQLD VL URGRZLVNLHP 7XUER 3DVFDOD SRZLFLP\ UHV]W WHJR

UR]G]LDáX

=DF]QLMP\ RG XUXFKRPLHQLD QDV]HJR QDU]G]LD 1D SRF]WHN U]HF] MDVQD PXVLV]

ZáF]\üNRPSXWHUDSRZ\ZLHWOHQLX]QDNXJRWRZRFLV\VWHPXRSHUDF\MQHJR]Z\NOH

C:\>

turbo ¿

/LF]ED M]\NyZ SURJUDPRZDQLD X*\ZDQ\FK REHFQLH QD ZLHFLH VLJD VHWHN MHGQDN

W\ONRNLOND]\VNDáRVRELHSRSXODUQRüQD W\OHGX*E\]DVWDQDZLDüVLQDG LFKZ\E

QDSLVDü

Turbo Pascal — programowanie

-HOLX*\ZDV]V\VWHPX:LQGRZVPXVLV]ZF]HQLHMSU]HMüGR'26 -u (w tym celu

]QDMG(LNOLNQLMGZXNURWQLHLNRQ06 - '263URPSW-HOL7XUER3DVFDOMHVW

GRVWSQ\SRGSRVWDFLLNRQ\PR*HV]JRXUXFKRPLüNOLNDMFQDQLHMGZXNURWQLH

0R*H VL MHGQDN RND]Dü *H SR Z\GDQLX SRZ\*V]HJR SROHFHQLD XMU]\V] QD HNUDQLH

komunikat

Bad command or file name

R]QDF]DMF\*HZ\ZRá\ZDQ\SURJUDPQLHMHVWGRVWSQ\]SR]LRPXELH*FHJRNDWDORJX

OXEZRJyOHQLH]RVWDá]DLQVWDORZDQ\:WDNLHMV\WXDFMLPXVLV]RGV]XNDüNDWDORJ]DZLH -

UDMF\NRPSLODWRU7XUER3DVFDODRQD]ZLH

TURBO . EXE (zwykle jest to katalog C :\ TP \ BIN

L GRáF]\ü MHJR QD]Z GR W]Z V\VWHPRZHM FLH*NL GRVWSX ,

XPR*OLZLDMFHM Z\ZRá\ZDQLH SURJUDPyZ ]QDMGXMF\FK VL Z NDWDORJDFK LQQ\FK QL*

ELH*F\ : W\P FHOX GR ]QDMGXMFHJR VLZSOLNX

C :\ AUTOEXEC . BAT polecenia PATH

GRSLV]QDNRFXUHGQLNDSRQLPQD]ZNDWDORJX]DZLHUDMFHJR7XUER3DVFDODQS

path=c:\dos;c:\windows;c:\norton ;c:\tp7

-H*HOLQLHXGD&LVLRGV]XNDü7XUER3DVFDODEG]LHV]PXVLDáJR]DLQVWDORZDü:W\P

FHOXZH(SLHUZV]]G\VNLHWHNLQVWDODF\MQ\FKSURJUDPXRSLVDQÄ,QVWDOO´Záy*MGR

QDSGX

Uruchomiony w ten sposób program instalacyjny dostarczy Ci dalszych wskazówek

RGQRQLHLQVWDODFML:LFHMLQIRUPDFMLQDWHPDWLQVWDODFMLLZ\ZRá\ZDQLD7XUER3DVFDOD

]QDMG]LHV]ZOLWHUDWXU]H>@PR*HV]UyZQLH*]DVLJQüSRPRF\ORNDOQHJRVSHFMDOLVW\RG

komputerów.

-HOL XGDáR &L VLEH]NROL]\MQLHZ\ZRáDü7XUER3DVFDODQDHNUDQLHPRQLWRUDSRZL -

QLHQH]REDF]\üZLGRNSU]HGVWDZLRQ\QDVVLHGQLPU\VXQNX

FHVáX*F\FK GR ]DU]G]DQLD SURJUDPHP :UHV]FLH QDMQL*V]\ ZLHUV] HNUDQX — tak

zwany wiersz statusowy — ]DZLHUDLQIRUPDFMHQDWHPDWQDMF]FLHMZ\NRU]\VW\ZDQ\FK

NRPELQDFMLNODZLV]\OXEDNWXDOQHJRVWDQXSURJUDPX:V]\VWNLHHOHPHQW\GRVWSQHSR

SU]H]RNQRHG\WRUDPHQXJáyZQHRUD]NRPELQDFMHNODZLV]\WZRU]UD]HP zintegro-

ZDQHURGRZLVNRURERF]H7XUER3DVFDODRNUHODQHUyZQLH*DQJLHOVNLPVNUyWHP,'(

( Integrated Development Environment ).

-HOLSRZ\ZRáDQLX7XUER3DVFDOD]REDF]\V]QDHNUDQLHMHG\QLHMDVQHWáR

EG]LHV]PXVLDáRWZRU]\üRNLHQNRHG\WRUDSROHFHQLHP New (Nowy) z menu File

3OLN6SRVyESRVáXJLZDQLDVLPHQXSR]QDV]]DFKZLO

lub C :\ TP 7\ BIN

A : (lub B : ) i napisz

install ¿

URGNRZF]üHNUDQX]DMPXMHREV]HUQHRNQRZNWyU\P]QDMGXMHVLPLJDMF\NXUVRU

Okno to, zwane okienkiem edytora EG]LHVáX*\áRQDPGRZSLV\ZDQLDL poprawiania

SURJUDPyZ1DVDPHMJyU]HHNUDQX]QDMGXMHVLPHQXJáyZQH]DZLHUDMFHJUXS\SROH

1DU]G]LH

PHQXJáyZQH

wiersz statusowy

Rysunek 2. =LQWHJURZDQHURGRZLVNRURERF]H,'(7XUER3DVFDOD

Omawianie poszczególnych elementów IDE zaczniemy od góry ekranu, czyli od menu

JáyZQHJR0HQX7XUER3DVFDOD]DZLHUDG]LHVLüSR]\FML

File

ywanie, zapisywanie

i GUXNRZDQLHWHNVWyZSURJUDPyZDWDN*H]DNRF]HQLHSUDF\

]DZLHUDSROHFHQLDXPR*OLZLDMFHRGF]\W

ramami;

Search Wyszukiwanie ) — ]DZLHUDSROHFHQLDVáX*FHGRZ\V]XNLZDQLDL]D -

mia Q\IUDJPHQWyZWHNVWXSURJUDPXRUD]ORNDOL]DFMLEáGyZ

Run ( Uruchomienie ) — ]DZLHUD SROHFHQLD VWHUXMFH Z\NRQDQLHP JRWR -

wego programu;

Compile ( Kompilacja ) — ]DZLHUDSROHFHQLDXPR*OLZLDMFHNRPSLODFMF]\OL

prze WáXPDF]HQLHWHNVWX(UyGáRZHJRSURJUDPXQDSRVWDüZ\QLNRZ —

Z\NRQ\ZDOQSU]H]NRPSXWHU

( Edycja ) — ]DZLHUD SROHFHQLD SR]ZDODMFH QD PRG\ILNDFM WHNVWX

progra

Debug 8VXZDQLHEáGyZ ) — ]DZLHUDSROHFHQLDXáDWZLDMFHXVXZDQLHEá -

dów z SURJUDPyZLZVSRPDJDMFHLFKXUXFKDPLDQLH

Tools ( 1DU]G]LD ) — ]DZLHUDSROHFHQLDXPR*OLZLDMFHZ\ZRáDQLHSRPRFQL -

F]\FKSURJUDPyZ]HZQWU]Q\FK

Options Opcje ) — ]DZLHUDSROHFHQLDSR]ZDODMFHQDNRQILJXURZDQLHHOH men-

tów IDE (kompilatora, edytora, programu uruchomieniowego), czyli

dos

Window ( Okno ) — zawiera p ROHFHQLDVWHUXMFHXNáDGHPRNLHQHNQDHNUDQLH

Help

WRVRZDQLHLFKGRZ\PRJyZLSRWU]HEX*\WNRZQLND

( Pomoc ) — ]DZLHUDSROHFHQLDXPR*OLZLDMFHGRVWSGRREV]HUQHJR

systemu pomocy (suflera) Turbo Pascala.

( Plik ) —

Edit

PXLSU]HQRV]HQLHIUDJPHQWyZWHNVWXSRPLG]\SURJ

Turbo Pascal — programowanie

-DNGRVWDüVLGRSROHFH]DZDUW\FKZPHQX"0HWRGMHVWNLOND0R*HV]QSQDFLVQü

klawisz F10 D QDVWSQLH Z\EUDü *GDQ SR]\FM RSFM PHQX JáyZQHJR X*\ZDMF

NODZLV]\ NXUVRUD VWU]DáHN ¬ oraz ® LÄUR]ZLQü´ M QDFLVNDMF

E NTER . Znacznie

]Z\Uy*QLRQ Z QD]ZLH

RSFMLOLWHUQDSU]\NáDGGODPHQX File EG]LHPXVLV]MHGQRF]HQLHQDFLVQüNODZLV]H

A LT i F

7U]HFLPR*OLZRFLMHVWX*\FLHP\V]NL — ZW\PFHOXPXVLV]NOLNQüMHM

OHZ\PSU]\FLVNLHPSRZVND]DQLXZ\EUDQHMSR]\FMLPHQXJáyZQHJR

]DZLHUDMFHJREDUG]LHMV]F]HJyáRZ\Z\ND]SROHFH]ZL]DQ\FK

z GDQ\PWHPDWHP$E\Z\EUDü*GDQHSROHFHQLHPXVLV]W\PUD]HPX*\üNODZLV]\

lub

QDFLVQü NODZLV] RGSRZLDGDMF\ Z\Uy*QLRQHM OLWHU]H

(uwaga: tym razem bez klawisza A LT

E NTER

HZHQWXDOQLHNOLNQüZRGSRZLHGQLPPLHMVFX

P\V]N=DXZD*SU]\WHMRND]ML*HQLHNWyU\PSROHFHQLRPWRZDU]\V]QD]Z\NODZLV]\

IXQNF\MQ\FKVSHFMDOQ\FKOXELFKNRPELQDFMLZ\ZLHWORQHZPHQX]SUDZHMVWURQ\6

to tak zwane klawisze skrótu ( shortcut keys XPR*OLZLDMFHZ\ZRáDQLHGDQHJRSROH ce-

QLDEH]UR]ZLMDQLDPHQX8*\FLHNODZLV]\VNUyWX]QDF]QLHXSUDV]F]DNRU]\VWDQLH],'(

WRWH*ZDUWR]DSDPLWDüNLOND]QLFKQS

F2 — zapisanie programu na dysku, C TRL -F9

— uruchomienie programu itd.).

NDMFMHGQRF]HQLHNODZLV]HA LT i F ( A LT -F$E\ZUHV]FLH]DNRF]\üSUDFZ,'(

Z\VWDUF]\ QDFLVQü NODZLV] VNUyWX A LT -XPR*QD ]URELüWRVDPR]DSRPRFPHQX

FKRFLD*MHVWWRQLHFREDUG]LHMF]DVRFKáRQQH

PR*HV]UyZQLH*UR]ZLQü]DSRPRFP\V]NLOXEQDFLV

wy br ana opcj a

Rysunek 3. 5R]ZLQLWHPHQX File

SURFLHM MHVW MHGQDN Z\NRU]\VWDü NRPELQDFM NODZLV]D A LT

1LH]DOH*QLHRGWHJRNWyUHMPHWRG\X*\MHV]Z\EUDQLHGRZROQHMSR]\FML]PHQXJáyZ -

QHJRVSRZRGXMHSRMDZLHQLHVLNROHMQHJRPHQXW]Z menu rozwijanego lub z angiel-

ska pull-down menu

¯ L RF]\ZLFLH

2WRSU]\NáDGDE\RWZRU]\üQRZHRNLHQNRHG\WRUDPXVLV]Z\GDüSROHFHQLH File-New ,

F]\OLZ\EUDü]PHQXJáyZQHJRF10SR]\FM File ( FD]UR]ZLQLWHJRPHQXSROH ce-

nie New ( Nowy ). Menu File

1DU]G]LH

=DXZD*SU]\RND]ML*HUR]ZLQLFLHPHQXZL*HVL]H]PLDQ]DZDUWRFLZLHUV]DVWD -

WXVRZHJRZNWyU\PEG]LHVLREHFQLH]QDMGRZDáNUyWNLRSLVZ\EUDQHJRSROHFHQLDOXE

opcji.

6NRURSRWUDILP\MX*RWZRU]\üRNLHQNRHG\WRUDPR*HP\Z\SUyERZDüMHJRPR*OLZRFL

7UHüZSLV\ZDQHJRWHNVWXQLHPDQDUD]LH]QDF]HQLDDOHMHOLFKFHV]PR*HV]RGUD]X

]DMU]HüGRQDVWSQHJRUR]G]LDáXLZSLVDü]QDMGXMF\VLWDPSURJUDPSU]\Ná adowy. Jak

MX* SUDZGRSRGREQLH ZLHV] GR ZSURZDG]DQLD WHNVWX VáX* W]Z klawisze alfanu-

meryczne F]\OLJáyZQ\EORNNODZLV]\]DZLHUDMF\OLWHU\4:(57<LF\IU\%ORNWHQ

]DZLHUDUyZQLH*NLONDGRGDWNRZ\FKNODZLV]\]DZLHUDMF\FKV\PEROHQSF]\!RUD]

NODZLV]HVSHFMDOQHNWyU\PL]DMPLHP\VLQL*HM=DXZD**HSRGF]DVZSLV\ZDQLDNXUVRU

PLJDMF\]QDNSRGNUHOHQLDSU]HVXZDVLWDNE\]DZV]HZVND]\ZDüQDSR]\FMNROHM -

QHJRZSURZDG]DQHJR]QDNX]DSRSU]HNURF]HQLXSUDZHJREU]HJXRNLHQNDWHNVWQLH

jest aut RPDW\F]QLHáDPDQ\MDNZZLNV]RFLHG\WRUyZWHNVWX-HOLU]XFLV]RNLHPQD

UDPN RWDF]DMF RNLHQNR HG\WRUD WR Z RNROLF\ OHZHJR GROQHJR URJX ]DXZD*\V]

gwiaz GNLGZLHOLF]E\UR]G]LHORQHGZXNURSNLHP*ZLD]GNDV\JQDOL]XMH*H]DZDUWRü

okien ND HG\WRUD ]RVWDáD ]PRG\ILNRZDQD SU]H] GRSLVDQLD OXE XVXQLFLH WHNVWX ]D

OLF]E\R]QDF]DMQXPHUZLHUV]DLNROXPQ\ZNWyU\FK]QDMGXMHVLNXUVRU2NLHQNR

HG\WRUD PD V]HURNRü FR QDMZ\*HM ]QDNyZ PR*QD MH SRPQLHMV]\ü L GREU\P

zwyczajem jest nieprzekraczanie te MZáDQLHGáXJRFLZLHUV]D

=QDMGXMFHVLQDNODZLDWXU]HNODZLV]HVSHFMDOQHLIXQNF\MQHQLHVáX*GREH]SRUHG -

QLHJRZSURZDG]DQLDWHNVWXXPR*OLZLDMMHGQDNMHJRSRSUDZLDQLHLVWHURZDQLHG]LD -

áDQLHP,'(']LDáDQLHPNODZLV]\VWHUXMF\FKQLHEG]LHP\VLQDUD]LH]DMPRZDüQD

REHFQ\PHWDSLH]QDMRPRFL7XUER3DVFDODZ\VWDUF]\&L]QDMRPRüNRPELQDFMLA LT -X

]DNRF]HQLH SUDF\ L NODZLV]D F1 Z\ZRáDQLH SRPRF\ 3RQL*HM RPyZLP\ NUyWNR

G]LDáDQLHNODZLV]\HG\F\MQ\FK

MDNMX*]DSHZQHZLHV]VáX*\GRSU]HMFLDGRQRZHJRZLHUV]D-HJR

QDFLQLFLHSRZRGXMHSU]HPLHV]F]HQLHNXUVRUDGRSRF]WNXNROHMQHJRZLHUV]D]QDM -

GXMF\VLSRGVSRGHPWHNVWMHVWSU]HVXZDQ\ZGyá]DMHOLZáF]RQ\MHVWW]ZWU\E

automatycznego wcinania (ang. autoindent mode NXUVRUORNXMHVLQLHZSLHUZV]HM

NROXPQLHOHF]QDZ\VRNRFLSRF]WNXSRSU]HGQLHJRZLHUV]D

]QDMGXMF\VL]SUDZHMVWURQ\

NODZLDWXU\ZEORNXNODZLV]\QXPHU\F]Q\FKLVWHURZDQLDNXUVRUHPSR]ZDODMQDXVX -

wanie t HNVWX1DFLQLFLHNODZLV]D

SRáR*RQ\QDGE NTER ) i D ELETE

XVXZD]QDNSRáR*RQ\QDOHZRRGNXU -

VRUDLSU]HVXZDNXUVRUZOHZR]DNODZLV]D ELETE

B ACKSPACE

XVXZD]QDN]QDMGXMF\VLÄSRG´

NXUVRUHP QLH SU]HVXZDMF WHJR RVWDWQLHJR $E\ XVXQü ZLHUV] ZVND]DQ\ NXUVRUHP

Z\VWDUF]\QDFLVQüNODZLV]H

:DUWRUyZQLH*ZLHG]LHü*HRP\áNRZRXVXQLW\

WHNVWPR*QDRGWZRU]\üQDFLVNDMFNODZLV]H

C TRL -Y

ceniu Undo z menu Edit 0R*OLZRüWDSU]\GDMHVL]ZáDV]F]DRVRERPUR]WDUJQLRQ\P

A LT -B ACKSPACE

RGSRZLDGDMRQHSROH

Klawisz T AB (tabulator) powoduje SU]HVXQLFLHNXUVRUDRNLONDNROXPQGRSU]RGXFR

XPR*OLZLD wcinanie tekstu 8*\ZDQLHZFLüSRGF]DVSLVDQLDSURJUDPyZMHVWVSUDZ

EDUG]R ZD*Q SR]ZDOD ERZLHP QD ]DFKRZDQLH SU]HMU]\VWRFL L F]\WHOQHJR XNáDGX

WHNVWX'RVSUDZ\ZFLQDQLDZUyFLP\MHV]F]HZNROHMQ\FKUR]G]LDáDFK

Klawisz E NTER

Klawisze B ACKSPACE

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: