Ludwik Gonsalves da Camara - Opowieści pielgrzyma (autobiografia św. Ignacego Loyoli).pdf

(1121 KB) Pobierz
PRZEDMOWA O
OJCIEC LUDWIK GONSALVES DA CAMARA
OPOWIEŚĆ PIELGRZYMA
(AUTOBIOGRAFIA)
412067028.001.png 412067028.002.png 412067028.003.png
SPIS TREŚCI
2
PRZEDMOWA O. HIERONIMA NADALA 1
1. Zarówno ja jak i inni ojcowie słyszeliśmy z ust naszego Ojca Ignacego, że pragnął
uzyskać od Boga trzy dobrodziejstwa, zanim odszedłby z tego świata. Po pierwsze, aby
Stolica Apostolska zatwierdziła Instytut Towarzystwa, po drugie, aby tego samego
doczekały Ćwiczenia Duchowne, a po trzecie, aby mógł napisać Konstytucje [zakonne] 2 .
2. Pamiętając o tym, gdym widział, że już uzyskał to wszystko, zacząłem się obawiać,
aby go Bóg nie odwołał od nas do lepszego życia. A ponieważ wiedziałem, że święci
ojcowie, założyciele jakiegoś instytutu zakonnego mieli zwyczaj zostawiać jakby w
testamencie synom swoim takie napomnienia i pouczenia, po których mogli się
spodziewać, że im pomogą do doskonałego postępu w cnocie, przeto wyczekiwałem
odpowiedniej chwili, kiedy bym mógł o to samo poprosić Ojca Ignacego.
Zdarzyło się raz w r. 1551 3 , że byliśmy razem, a Ojciec Ignacy tak do mnie powiedział:
“Byłem teraz wyżej niż niebiosa”. Sądzę, że doznał jakiejś ekstazy lub zachwytu, jak mu
się to często zdarzało. Pełen czci to było, Ojcze?” Ale on ku czemu innemu skierował
rozmowę. Ja zaś uważając, że nadeszła stosowna pora, prosiłem i zaklinałem Ojca, ażeby
zechciał nam opowiedzieć, jak Bóg nim kierował od początku jego nawrócenia; taka
bowiem opowieść mogłaby być dla nas pewnego rodzaju testamentem i ojcowskim
pouczeniem. “Albowiem - rzekłem doń - kiedy już otrzymałeś owe trzy dary, które przed
śmiercią pragnąłeś widzieć, lękamy się, żeby cię Bóg nie wezwał do nieba”.
3. Ale Ojciec wymawiał się swymi zajęciami. Mówił, że nie może poświęcić temu ani
swego czasu, ani swej uwagi. Jednakże tak powiedział: “Odprawcie trzy msze w tej
1 Hieronim Nadal, ur. W Palmie na wyspie Majorce (Baleary) w r. 1507; poznał Ignacego podczas stu-
diów w Paryżu, ale wtedy nie chciał się przyłączyć do grona jego towarzyszy. Dopiero znacznie później
przypadkowa lektura listu św. Franciszka Ksawerego z Indii skłoniła go do wstąpienia do Towarzystwa
Jezusowego w listopadzie 1545 r. w Rzymie. Nadal był najbliższym współpracownikiem Ignacego. Od r.
1548 był rektorem kolegium w Messynie na Sycylii, a w r. 1552 otrzymał od Ignacego misję promulgowania
Konstytucji zakonnych. Od tej pory zaczęły się jego nieustanne wędrówki po Europie - od Sycylii poczynając
poprzez prowincje zakonne w Hiszpanii, Portugalii i w Niemczech. W r. 1554 pełnił urząd wikariusza gene-
ralnego w Towarzystwie wyręczając w rządach ciężko chorego Założyciela. Po śmierci Ignacego (1556)
Nadal przebywał kilka lat w Rzymie pomagając jego następcy na urzędzie generała - Jakubowi Laynezowi.
Następnie jako wizytator zwiedził wiele prowincji zakonnych w Europie. Zmarł w Rzymie 3. IV. 1580 r.
Nadal - wielki znawca ducha św. Ignacego i Towarzystwa Jezusowego - zostawił po sobie bogatą kore-
spondencję oraz liczne instrukcje i egzorty (zob. MHSI Nadal I-IV, Madryt 1898-1905. Tom V, Rzym 1962).
Napisał także objaśnienia do Konstytucji Towarzystwa Jezusowego pt. Scholia in Constitutiones et Declarationes S.
P. Ignatii, Prati in Etruria 1883.
Usilnym i natarczywym staraniom Nadal zawdzięcza powstanie Opowieści Pielgrzyma. Kopia tego do-
kumentu będąca w posiadaniu Nadala posłużyła, jako najdoskonalsza za podstawę do dwukrotnego wyda-
nia krytycznego Opowieści w MHSI w serii IV MI; Scr I, Madryt 1904; FN I, Rzym 1943.
Nadal II 1-97. - FN I 302-303 nota 1. - Larranaga 111-117 nota 5. - Miguel Nicolau SI, Jeronimo Nadal. Obras y
doctrinas espirituales, Madrid 1949. - Brodrick (I) 1 165-172; 2 61-
2 . - Papież Paweł III (1534-1549) bullą Regimini militantis Ecclesiae zatwierdził Towarzystwo Jezusowe
27.IX.1540. Tenże papież zaaprobował Ćwiczenia Duchowne brevem Pastoralis officii cura 31.VII.1548. Z koń-
cem 1550 r. Ignacy po 10 prawie latach pracy ukończył zasadniczy tekst Konstytucji zakonnych.
3 . - Rok 1551 jest tu mylnie podany. Nadal przez cały ten rok przebywał na Sycylii i dopiero w styczniu
1552 przybył do Rzymy. A zatem był to rok 1552; zob. FN I354 nota 1). Ponieważ Nadal pisał swą przedmo-
wę w r. 1567, tak przynajmniej sądzą wydawcy FN I 345, przeto nic dziwnego, że pamięć mogła go zwieść.
3
98. - Guibert 192-196. - Koch 1267-1269.
sprawie - Polanco 4 , Poncjusz 5 i ty, a po modlitwie dajcie mi znać, co o tym sądzicie”. A ja
mu na to: “Będziemy sądzić to samo co teraz”. Wtedy on dodał z wielka słodyczą:
“Zróbcie, co mówię”. Odprawiliśmy więc te msze i wyjawiliśmy mu to samo zdanie, a on
obiecał, że spełni [naszą prośbę]. W roku następnym, gdym znów powrócił z Sycylii, a
było to przed wysłaniem mnie do Hiszpanii, zapytałem Ojca, czy zrobił co [w tej sprawie].
“Nic” - powiedział. Po powrocie z Hiszpanii w r. 1554 znów zapytałem go o to. Nawet nie
tknął tej sprawy 6 . Wtedy sam nie wiem, jakim duchem powodowany, z naciskiem
zwróciłem się do Ojca: “Już od czterech prawie lat błagam cię, Ojcze, nie tylko w swoim,
ale także i innych ojców imieniu, abyś nam wyjaśnił, w jaki sposób Bóg cię pouczał od
początku twego nawrócenia; ufam bowiem, że to będzie pożyteczne przede wszystkim
dla Towarzystwa. Ale ponieważ widzę, że tego nie robisz, śmiem twierdzić, że jeśli
zrobisz to, czego tak bardzo pragniemy, będziemy korzystać z tego dobrodziejstwa z
wielką pilnością; jeśli zaś tego nie zrobisz, nie będziemy słabsi na duchu, ale tak pełni
ufności w Bogu, jakbyś to wszystko napisał“.
4. Nic na to Ojciec nie odrzekł, lecz (tego samego jeszcze dnia, jak sądzę) wezwawszy
do siebie ojca Ludwika Gonsalvesa 7 zaczął mu opowiadać [o swoim życiu], a ojciec ów,
obdarzony znakomita pamięcią, zapisywał to potem. To są właśnie Dzieje Ojca Ignacego,
które obecnie krążą [w odpisach]. Ów ojciec Ludwik był na pierwszej kongregacji
generalnej elektorem i na tejże kongregacji wybrano go na asystenta generała zakonu,
4 . - Jan Alfons Polanco, ur. W Burgos w r. 1517, wstąpił do Towarzystwa Jezusowego w roku 1541. Od
roku 1547 był sekretarzem Ignacego i pomagał mu wydatnie przy układaniu Konstytucji zakonnych. Obo-
wiązki sekretarza pełnił po śmierci Ignacego także za jego następców na urzędzie generała - Jakuba Layneza
i Franciszka Borgiasza. Człowiek ogromnej pracowitości, obok załatwiania olbrzymiej korespondencji trzech
generałów zakonu znalazł czas na spisanie historii początków Towarzystwa. Jest to sześciotomowe dzieło
pt. Vita Ignatii Loyola et rerum Societatis Iesu historia (zwane w skrócie Chronicon Polanci), wydane w latach
1894-1897 w MHSI w Madrycie. Inne pisma historyczne o. Polanco wydane zostały w FN w dwu pierwszych
tomach. Polanco zmarł w Rzymie w r. 1576.
FN I 54. - PolCompl I p. VI-XXV. - Guibert 191-192. - Clara Englander, Ignatius von Loyola und Johannes von
Polanco, Regensburg 1956. (O.J. Polanco s. 129-307). Koch 1437-1438.
5 . - Poncjusz (Ponce) Cogordan, Francuz z Prowansji, wstąpił do Towarzystwa Jezusowego w r. 1541 już
jako kapłan. Po śmierci o. Piotra Codacio, pierwszego prokuratora domu profesów w Rzymie, w r. 1549 zo-
stał jego następcą i urząd ten pełnił do r. 1555. W tym bowiem roku został wysłany do Francji, gdzie położył
wielkie zasługi dla zakonu. Nie udało nam się ustalić daty jego śmierci. W r. 1575 żył jeszcze. Był profesem
trzech ślubów uroczystych.
FN I 65*. - Tacchi I 2 255 nota 1. - Fougueray I passim. - Schneider 129 3.
6 . - I tu pamięć zawiodła Nadala. Wiemy bowiem z przedmowy Gonsalvesa da Camara, że już z koń-
cem sierpnia r. 1553 Ignacy rozpoczął swą opowieść (zob. FN I 360. Schneider 129-130 3).
7 . - Ludwik Gonsalves da Camara, Portugalczyk ur. W r. 1519, wstąpił do Towarzystwa Jezusowego w
r. 1545 w Coimbrze. Do Rzymu przybył w r. 1553 na stanowisko ministra domu profesów. Tym sposobem
stał się bliskim współpracownikiem Ignacego. Urząd ten pełnił do 23. X. 1555 r., tj. do swego wyjazdu do
Hiszpanii. I Kongregacja generalna zakonu w r. 1558 obarczyła go funkcją asystenta prowincji portugalskiej.
W r. 1559 wrócił do Lizbony, gdzie objął obowiązki wychowawcy i nauczyciela młodocianego króla Seba-
stiana, ostatniego z dynastii Aviz (zginął w bitwie z Maurami Muleja Abd Malika pod Alcazar-Quivir w r.
1578). Gonsalves jest autorem tzw. Memoriale czyli Diariusza w którym notował skrzętnie wszystko, co doty-
czyło Ignacego na przestrzeni roku 1555. Zmarł w Lizbonie 15. III. 1575 r. Tom I FN zawiera obok Opowieści
Pielgrzyma także Memoriale Gonsalvesa (s.508-752).
FN I 323 nota 1. - Brodrick (I) 2 82-84. - Koch 715-716. - Schneider 130 4 (data panowania
Sebastiana 1557-
1580 jest mylnie podana; ma być 1557-1578).
4
ojciec Layneza 8 Potem zaś był nauczycielem i wychowawcą króla Portugalii Sebastiana.
Był to ojciec wielkiej pobożności i cnoty. Pisał zaś [Dzieje Ojca Ignacego] częściowo po
hiszpańsku, a częściowo po włosku, zależnie od tego, jakich miał pod ręką sekretarzy.
Tłumaczenia łacińskiego dokonał ojciec Hannibal de Coudreto 9 , bardzo uczony i pobożny.
Obaj, autor i tłumacz, dotąd jeszcze żyją.
PRZEDMOWA O. LUDWIKA GONSALVESA DA CAMARA
1. Dnia 4 sierpnia 1553 roku, w piątek rano, w wigilię święta Matki Bożej Śnieżnej,
kiedy Ojciec Ignacy przebywał w ogrodzie przylegającym do tej części domu, którą zowią
“pokojami księcia” 10 , zacząłem mu zdawać sprawę z pewnych szczegółów dotyczących
mojej duszy. Między innymi wspomniałem o pokusie próżnej chwały. Jako lek zalecił mi
Ojciec odnosić często do Boga wszystkie swoje sprawy i starać się ofiarować mu to
wszystko, co tylko dobrego we mnie się znajduje, uważając, że jest to jego dobro, i za
wszystko składać mu dzięki. Tak o tym ze mną rozmawiał i tak mnie pocieszył, iż nie
mogłem powstrzymać się od łez. Opowiadał mi też Ojciec, jak on sam borykał się z ta
wadą przez dwa lata i to do tego stopnia, że kiedy wsiadał w Barcelonie na okręt z
zamiarem udania się do Jerozolimy, nikomu nie odważył się wyznać, że wyrusza do
Jerozolimy. Tak samo zachował się w innych podobnych okolicznościach. Dodał też, że
potem doznawał w tym względzie wielkiego spokoju ducha.
Po godzinie lub dwóch udaliśmy się do stołu. A kiedy magister Polanco i ja jedliśmy
razem z nim, powiedział nam nasz Ojciec, że magister Nadal i inni z Towarzystwa często
prosili go o pewną rzecz, on jednak nigdy nie powziął decyzji w tej sprawie. Lecz potem,
po rozmowie ze mną, skupiwszy się w swoim pokoju, doznał wielkiego uczucia
pobożności i poczuł skłonność do spełnienia ich prośby. A wyraził to w taki sposób, iż
widać było, że Bóg dał mu w tej sprawie dużo światła. Zdecydował się więc na to (a
8 . - Jakub Laynez, Hiszpan ur. Walmazanie w r. 1512, jeden z pierwszych towarzyszy paryskich Ignace-
go. Wsławił się jako teolog papieski na Soborze Trydenckim. Po śmierci Ignacego był najpierw wikariuszem
generalnym zakonu, a od r. 1558 generałem Towarzystwa Jezusowego. Za jego rządów przybyli jezuici do
Polski w r. 1564. Zostało po nim 8 tomów korespondencji tzw. Lainii Monumenta w MHSI oraz liczne dotąd
nie wydane drukiem prace teologiczne. Zmarł w Rzymie 19. I. 1565 r. W r. 1886 Hermann Grisar SI wydał w
Innsbrucku główne dzieło teologiczne Layneza tzw. Disputationes Tridentinae z dodaniem niektórych jego
pism moralnych i prawniczych.
FN I 38 nota 26. - Joseph Boero SI, Vie du Pere Jacques Lainez (tłum. z włoskiego) Paris, Desclee de Brouwer,
1894. - Brodrick (I) 2 7 - 59. - Koch 1060-1062.
9 . - Annibal (Hanibal) de Coudreto (du Couday), Francuz z Sabaudii, ur. W r. 1525 w Sallanches, wstąpił
do Towarzystwa Jezusowego w Rzymie w r. 1546. Pracował na Sycylii w latach 1548-1558. W r. 1561 wysła-
no go do Francji, gdzie zdziaławszy wiele dla dobra zakonu zmarł w Awinionie w r. 1599. Łacińskiego prze-
kładu Opowieści Pielgrzyma dokonał w Rzymie w latach 1559-1561.
FN I 334 nota 35. - Schneider 130 4. - Larranaga 31 - 32.
10 . - Rzymski dom profesów Towarzystwa Jezusowego przy kościele Matki Boskiej della Strada rozra-
stał się powoli przez nabywanie drogą kupna czy darowizny innych domów i pałaców. Tutaj mowa jest o tej
części domu, w której w r. 1550-51 mieszkał św. Franciszek Borgiasz, książe Gandii, gdy przybywał do
Rzymu na jubileusz (1550), a jeszcze wówczas ukrywał przed światem swa przynależność do Towarzystwa.
Od tamtej pory ta część domu nosiła miano “del duque” - pokoje księcia.
FN I 355 nota 2.
Walka z pokusą próżnej chwały, o której tu Ignacy rozmawia z Gonsalvesem, wzmiankowana jest niżej
w samej Opowieści w nr 36 (Barcelona) i jeszcze wcześniej w nr 32 (Manresa).
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin