Ochrona własności intelektualnej
Wykład dla studentów studiów dziennych
1. Rodzaj zajęć i ilość godzin: wykład, 30 godzin, zakończony zaliczeniem w sesji letniej
2. Prowadzący: dr Jerzy Pałosz
3. Dyżury: pon. 13 - 14, środa 13.30 – 14.30, sobota 17 - 18 (tylko w terminach zjazdów studentów zaocznych), p.115 D 13
4. Termin miejsce zajęć: piątek
- 7.45 – 9.15 OWI dz. III rok s.29 C2
- 11.30 – 13 – OWI II SUM s. 21
4. Ogólna charakterystyka przedmiotu.
Celem wykładu jest zapoznanie studentów elementarnymi zasadami prawa chroniącymi własność intelektualną: jego źródłami polskimi i wynikającymi z podpisanych przez Polskę traktatów międzynarodowych, konwencji berneńskiej o ochronie dzieł literackich i artystycznych z 1886 r., Porozumienie WTO w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej ( znane jako układ TRIPS), konwencja paryska ochronie własności przemysłowej – tekst sztokholmski z 1967 r akty prawne Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO), w szczególności traktaty: o prawie autorskim i traktat o artystycznych wykonaniach i fonogramach (1996). Niezbędne jest także uwzględnienie prawodawstwa Unii Europejskiej. W przypadku polskiego prawa wewnętrznego w rachubę wchodzą głównie: przepisy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych z 4 lutego 1994, prawa własności przemysłowej z 30 czerwca 2000, o ochronie baz danych z 27 lipca 2001, niektóre przepisy ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z 16 kwietnia 1993, oraz o ochronie prawnej odmian roślin z 26 czerwca 2003. Wreszcie – kodeksu cywilnego.
Ze względu na charakter studiów tematyka wykładu poszerzona jest o elementarne zasady ochrony dóbr osobistych.
5. Program wykładów
I. Pojęcie dóbr niematerialnych, ich rodzaje i historyczna ewolucja. Dobra osobiste.
– 2 godz.
1. Domena publiczna i domena chronionych prywatnych dóbr niematerialnych. Kierunki ewolucji - wzrost znaczenia dóbr niematerialnych i ich ochrony.
2. Pojęcie dóbr niematerialnych i ich rodzaje. Dobra osobiste i koncepcyjne dobra niematerialne – różnice i podobieństwa. Odmiany dóbr koncepcyjnych: utwory, rozwiązania, oznaczenia
Dobra osobiste nazwane (art. 23 i 43 kc) i nienazwane. Kategorie dóbr osobistych.
3. Dobra osobiste w praktyce dziennikarza i pracownika sfery komunikacji społecznej. Problemy procesowe wynikające z przesunięcia ciężaru dowodu (art. 23 w zw. z 24 kc). Dobra osobiste najczęściej naruszane w działalności publicznej.
II. Koncepcyjne dobra niematerialne. Przedmiot ochrony prawa autorskiego – 4 godz.
1. Utwory, rozwiązania, oznaczenia – podobieństwa i różnice.
2. Rodzaje utworów i rozwiązań
3. Umowny podział na własność intelektualną, chronioną przez prawo autorskie własność przemysłową chronioną przez prawo własności przemysłowej.
4. Przedmiot ochrony prawa autorskiego
a. zakres przedmiotowy ochrony,
b. cechy kwalifikujące działo jako utwór w rozumieniu prawnoautorskim,
c. kwestia głębokości struktury utworu,
d. ochrona „mocnych tytułów”,
e. problem statusu prawnego idei, pomysłów, odkryć naukowych, formatów telewizyjnych itp.,
f. domena publiczna jako granica prawa autorskiego
g. utwory samoistne, inspirowane, zależne
h. prawa pokrewne (sąsiednie).
5. Ochrona twórczych i nietwórczych baz danych.
6. Moment powstania i okres trwania autorskich praw majątkowych.
7. Program komputerowy jako przedmiot ochrony prawnoautorskiej.
8. III. Podmiot prawa autorskiego -2 godz.
1. Pojęcie twórcy. Domniemanie autorstwa utworu i jego granice. Problem utworów anonimowych, wydanych pod pseudonimem i tzw. dzieł osieroconych. Problem tzw. ghostwriterów i „paper mill”.
2. Dzieło wspólne, zbiorowe, połączone.
3. Twórczość pracownicza. Status dziennikarza jako twórcy.
4. Szczególne uregulowania dotyczące twórców naukowych naukowym.
5. Producent i jego prawa.
IV. Dualistyczny model treści prawa autorskiego -4 godz.
1. Autorskie prawa osobiste, ich rodzaje, treść, funkcje, zasady korzystania, ochrona i jej granice. Szczególny status niektórych praw osobistych w przypadku twórców programów komputerowych i utworów architektonicznych. Tzw. gasnący charakter niektórych praw osobistych.
2. Autorskie prawa majątkowe. Moment powstania, znaczenie tzw. wyczerpania prawa
3. Ograniczenia autorskich praw majątkowych
a. dozwolony użytek osobisty: treść prawa i jego przesłanki, problem „osób bliskich”, znaczenie przesłanki rozpowszechnienia utworu, szczególne przypadki zastosowania: problem prawa do kserowania całych dzieł, cytat i jego warunki i ograniczenia, granice z art.35
b. dozwolony użytek publiczny: dwa typy licencji z tego tytułu, antologie, przedruk,
licencje dla bibliotek, szkól, ośrodków dokumentacji, nowe rodzaje licencji wprowadzone w realizacji dyrektywy UE z 22 maja 2001 r. , problem licencji dla reemisji kablowej.
V. Prawa autorskie w Internecie – 3 godz.
1. Spór wokół zakresu domeny publicznej.
2. Przedmiot ochrony. Szczególne znaczenie produktów multimedialnych i stron WWW.
3. Podmiot ochrony. Kwestia dochodzenia autorstwa i współautorstwa, problemy z ochroną przed naruszeniem praw osobistych i majątkowych.
4. Treść prawa. Publikacja czy tylko rozpowszechnienie? Problem kopii dzieła w pamięci RAM i granic dozwolonego kopiowania na trwałych nosnikach.
5. Granice dozwolonego użytku osobistego.
6. Odpowiedzialność z tytułu naruszenia prawa. Odpowiedzialność użytkownika końcowego, dostawcy usług, dostawcy zawartości sieci. Problem linkowania, deep linking. Piractwo w Internecie – sprawa Napstera, plików P2P itp.
VI .Ochrona praw autorskich i praw pokrewnych i obrót prawny tymi prawami
- 2 godz.
1. Ochrona autorskich praw osobistych. Kwestia winy przy naruszeniu tych praw. Prawa spadkobierców. Tzw. kult pamięci zmarłego twórcy.
2. Ochrona autorskich praw majątkowych. Odpowiedzialność sprawcy, pomocnika, nakłaniającego i korzystającego. Ochrona przed usunięciami zabezpieczeń technicznych broniących dzieło przed nielegalnym wykorzystaniem. Warunki dozwolonego usunięcia zabezpieczeń.
3. Ochrona praw pokrewnych (sąsiednich)
VII. Zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi i pokrewnymi – 1 godz.
VIII. Prawo własności przemysłowej. Wynalazek – 4 godz.
1. Cechy wynalazku umożliwiające ochronę patentową: nowość, poziom wynalazczy, przemysłowa stosowalność
2. Produkty konceptualne wyłączone z ochrony należnej wynalazkom: odkrycia, teorie naukowe, i metody matematyczne, wytwory o charakterze jedynie estetycznym, gry, zasady i metody działalności umysłowej lub gospodarczej, tzw. „wynalazki niemożliwe”, programy do maszyn cyfrowych, przedstawienia informacji.
3. Wynalazki wyłączone z ochrony patentowej. Szczególne przepisy dotyczące wynalazków biotechnologicznych. Problem leków generycznych.
4. IX. Patent – 4 godz.
1. Patent polski, europejski.
2. Patent polski: uzyskanie,. Zakres i treść. Wyczerpanie. Ograniczenia praw wynalazcy: dozwolone korzystanie własne, licencje przymusowe, patent tajny
3. Umowy o przeniesienie patentu, umowy licencyjne i ich rodzaje.
4. Ochrona. Ustanie ochrony.
X. Wzór przemysłowy, użytkowy, znak towarowy, oznaczenia geograficzne, topografia układów scalonych – 4 godz.
Literatura obowiązkowa:
1. J.Barta, R.Markiewicz, Prawo autorskie, Wydawnictwo Oficyna, Warszawa 2008, rozdziały: III, IV, VII, VIII, IX, XII
(studenci mogą alternatywnie korzystać z podręcznika: R.Golat, Prawo autorskie i prawa pokrewne, wydanie V, CH BECK, Warszawa 2008, z wyjątkiem rozdziałówVII i IX pracy J.Barty i R.Markiewicza.
2. Prawo Internetu. Wprowadzenie: P.Polański, wyd. I, CH BECK, Warszawa 2008, w szczególności rozdziały: I i LII Wprowadzenia.
3. WWW. Vagla.pl. Ze względu na kompetencję prowadzącego ten serwis Piotra Waglowskiego, prawnika i specjalisty w sprawach Internetu, studenci powinni bieżąco korzystać z tego serwisu)
4. T.Szymanek, Prawo własności przemysłowej. Podręcznik akademicki, EWSPA 2008, rozdz. 4.1. 4.2 do 4.2.2., 4.2.6.2, 4.3.2, 4.4.1a, 5 do 5.2.1.
Literatura dodatkowa:
1. J. Barta, M. Czajkowska – Dąbrowska, Z. Ćwiąkalski, R. Markiewicz, E. Traple, Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, Zakamycze 2005
2. A. Matlak, Prawo autorskie w społeczeństwie informacyjnym, Zakamycze 2004
3. P. Waglowski. Prawo w sieci. Zarys regulacji Internetu, Helion, Warszawa 2005.
SZTUKA_FOTOGRAFII_