Jeżyce
Szlak Traktu wkracza na obszar Jeżyc, chyba najbardziej znanej dzielnicy Poznania przełomu XIX i XX wieku (obok Łazarza, Wildy oraz Sołacza). Jeżyce - po raz pierwszy wymieniona w dokumencie lokacyjnym miasta w 1253 roku jako wieś służebna Poznania.
Nazwa Jeżyce wywodzi się prawdopodobnie od imienia Jeż. W 1392 r. król Władysław Jagiełło nadał sołtysowi Jeżyc przywilej połowu ryb na stawie pod Niestachowem (Sołacz). W XVI wieku czynna była kuźnia miejska.
Do Poznania przyłączono je w 1900 r. Od tego czasu datuje się intensywny rozwój dzielnicy. Wytyczono Rynek Jeżycki - jeden z najciekawszych placów targowych Poznania. Powstały piękne kamienice w stylu secesji oraz eklektyzmu.
Trakt Królewsko-Cesarski kończy się w sercu najstarszych Jeżyc - w okolicach ulicy Kościelnej, a więc blisko kościoła Najświętszego Serca Jezusa i św. Floriana.
Przy opracowywaniu tekstu korzystano z: "Poznań od A do Z" pod redakcją Włodzimierza Łęckiego i Piotra Maluśkiewicza, Wydawnictwo Kurpisz S. A., Poznań 1998
1. KAMIENICE SECESYJNE
Są znakiem rozpoznawczym Jeżyc i ich najcenniejszym walorem architektonicznym. Większość z nich wzniesiono na początku XX stulecia w stylu secesyjnym, którego elementy są najbardziej widoczne w zdobnych fasadach kamienic - w ich asymetrycznie kształtowanych, charakterystycznych szczytach oraz bogatych dekoracjach o roślinnych motywach. Secesyjne formy mają także balustrady, bramy, witraże czy polichromie.
Szczególnie cenne są:
1A - zespół kamienic przy ul. F. D. Roosevelta - wolno stojące malownicze, bogato zdobione kamienice willowe. Warto zwrócić uwagę na piękne detale: dekorację w formie drzewa pomiędzy balkonami kamienicy nr 5 czy postać kobiecą podtrzymującą balkon w kamienicy nr 4. Pełne uroku budynki są rodzajem parawanu dla znajdującego się za nimi (w oficynie) bloku mieszkalnego, również posiadającego ciekawe secesyjne zdobienia. Cały kompleks został zaprojektowany przez spółkę architektoniczną Böhmera & Preula;
1B - osiedle willowe na ul. Z. Krasińskiego - wzorowane na modelu angielskim zespoły mieszkalne składające się z otoczonych ogrodami willi zyskiwały popularność wśród lepiej sytuowanych mieszkańców, oferując wyższy standard i komfort życia niż kamienice czynszowe. W centrum założenia znajduje się malowniczy skwer w kształcie owalu. Wille mają bogato kształtowane bryły i oszczędne dekoracje;
1C - kamienica Leitgeberów, ul. J. H. Dąbrowskiego 35/37 - przykład secesji stylizowanej geometrycznie;
1D - kamienice willowe przy ulicach J. Słowackiego i A. Mickiewicza;
1E - kamienica przy ul. Zwierzynieckiej 20.
2. BUDYNKI SZACHULCOWE
Ze względu na zlokalizowanie dużej części Jeżyc w rejonie fortecznym zezwalano tu jedynie na stawianie budynków łatwych do rozebrania w razie konieczności obrony twierdzy. Wznoszone domy miały konstrukcję ryglową (drewniany szkielet wypełniony cegłami). W tej technice zbudowano m.in. pierwszy poznański dworzec, który mieścił się przy dzisiejszej ul. Zwierzynieckiej. Do dziś zachowało się kilka zabytków szachulcowych, np.:
2A - dawna siedziba Izby Rolniczej (ul. J. H. Dąbrowskiego 17) - budynek z 1895 r., utrzymany w stylu szwajcarskim;
2B - kamienica z ozdobnym, rzeźbionym gankiem (ul. J. H. Dąbrowskiego 42);
2C - kamienica przy ul. J. H. Dąbrowskiego 52.
3. ZAGRODY BAMBERSKIE
Na terenie Jeżyc zachowały się XIX-wieczne zabudowania wiejskie. Zagrody budowane przez Bambrów składały się z budynku mieszkalnego i zabudowań gospodarczych, ustawionych wokół prostokątnego, zazwyczaj brukowanego podwórza:
3A - zagroda rodziny Jeske (ul. J. H. Dąbrowskiego 40);
3B - zagroda rodziny Paetzów (ul. Kościelna 43), obecnie zaadaptowana na restaurację i hotel.
4. TEATR NOWY
Mieści się w secesyjnej kamienicy z 1906 r. zwieńczonej charakterystyczną ażurową latarnią. Teatrem, który działa tu od 1923 r., kierowało wielu uznanych dyrektorów, to dzięki nim stał się on jedną z najlepszych scen w kraju. Teatr nosi imię Tadeusza Łomnickiego - aktora, który zmarł na scenie podczas próbKróla Leara W. Szekspira w 1992 r.
Teatr Nowyul. Jana Henryka Dąbrowskiego 5, Poznań
5. ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH
W latach 20. i 30. na obszarze Jeżyc wybudowano również obiekty modernistyczne. Jednym z najlepszych przykładów realizacji w tym stylu jest budynek Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Przy jego budowie po raz pierwszy w Poznaniu zastosowano konstrukcję żelbetową. W latach 50. na dachu budynku zamontowano urządzenia służące zagłuszaniu zachodnich stacji radiowych. Ich zniszczenie przez demonstrantów było ważnym wydarzeniem i miało duże znaczenie ideowe w czasie Poznańskiego Czerwca 1956 r.
6. RYNEK JEŻYCKI
Nowy plac targowy dla Jeżyc otwarto w 1891 r., aby pomieścić zwiększającą się liczbę korzystających z niego kupców i mieszkańców. Rynek stał się centrum rozwijającego się przedmieścia. Wokół niego postawiono eleganckie, w większości secesyjne kamienice, dzięki czemu jest jednym z najładniejszych poznańskich rynków, który do dziś pełni funkcję handlową.
7. KOŚCIÓŁ NAJŚWIĘTSZEGO SERCA PANA JEZUSA I ŚWIĘTEGO FLORIANA
Jeżyce podlegały parafii św. Wojciecha, jednak znaczna odległość od kościoła była uciążliwa dla mieszkańców. Dlatego też podjęto starania o utworzenie własnej parafii, którą erygowano w 1894 r., a trzy lata później rozpoczęto budowę kościoła o neoromańskiej formie wg projektu Jana Rakowicza. Pierwotnie kościół posiadał strzelistą wieżę, której po zniszczeniach w czasie II wojny światowej nie odbudowano. Wnętrza świątyni zdobią malowidła ścienne autorstwa Tadeusza Sulimy-Popiela (który był także jednym z autorów Panoramy Racławickiej), nawiązujące do tradycyjnych motywów ludowych. W ołtarzu umieszczona jest figura Chrystusa dłuta Władysława Marcinkowskiego. Na tyłach kościoła znajduje się, powstała w dwudziestoleciu międzywojennym, grota Matki Boskiej z Lourdes.
8. ZESPÓŁ SZKÓŁ PRZY UL. J. SŁOWACKIEGO
Kompleks budynków szkolnych z ceglanymi elewacjami, w charakterystycznym dla tego okresu układzie pawilonowym powstał na początku XX w. W oddzielnym budynku zlokalizowano salę gimnastyczną. Obecnie mieszczą się tam szkoły podstawowa i gimnazjum.
9. STARE ZOO
To jeden z najstarszych ogrodów zoologicznych w Europie. Początki zwierzyńca wiążą się z niecodziennym prezentem urodzinowym, jaki od przyjaciół otrzymał jeden z bywalców restauracji przydworcowej. Jubilat został właścicielem kilku zwierząt (m.in.: kozy, małpy i niedźwiedzia), które zapoczątkowały ekspozycję menażeryjną, przekształconą w 1875 r. w ogród zoologiczny. Po likwidacji stacji kolejowej jej część i niektóre budynki przeznaczono na potrzeby zoo (np. w parowozowni urządzono słoniarnię). Z biegiem lat placówka rozrastała się, prezentując coraz więcej gatunków zwierząt i z powodzeniem biorąc udział w programach ochrony ginących gatunków. W 1975 r. otwarto w Poznaniu Nowe Zoo, do którego sukcesywnie przenoszono zwierzęta. Obecnie Stare Zoo jest ogólnie dostępnym parkiem z ekspozycją zwierząt udomowionych i zmiennocieplnych.
10. DRUKARNIA CONCORDIA
Budynek wzniesiono w 1910 r. na potrzeby drukarni. Stylistycznie nawiązywał do neobarokowej architektury. Pod koniec XX w. nieużytkowany, popadł w ruinę. Niedawno został odrestaurowany, mieści się tu obecnie centrum –design
źródło: WWW.poznan.pl
paczka_dropsow