Steotomastia vs Ginekomastia u mezczyzn.pdf

(549 KB) Pobierz
Sygnatura: Pol J Radiol, 2004; 69(1): 89-94
T h i s c o p y i s f o r p e r s o n a l u s e o n l y - d i s i b u i o n p r o h i b t e d .
ORIGINAL ARTICLE
Ultrasoud examination of breasts in adolescent boys
Otrzymano: 2003.07.29
Zaakceptowano: 2003.12.29
Ultrasonografia sutków ch∏opców w okresie dojrzewania
Anna Jakubowska 1 , Micha∏ Brzewski 1 , Magdalena Grajewska-Ferens 2 ,
Andrzej Marciƒski 1 , Jaros∏aw Màdzik 1 , Zofia Majkowska 1
1 Zak∏ad Radiologii Pediatrycznej Akademii Medycznej w Warszawie
2 Klinika Endokrynologii Dzieci´cej Akademii Medycznej w Warszawie
Adres autora: Zak∏ad Radiologii Pediatrycznej Akademii Medycznej, ul.Marsza∏kowska 24, 00-576 Warszawa,
tel./fax (22) 628 52 19, e-mail: marcinski@litewska.edu.pl
Summary
Background:
Aim: evaluation of ultrasound anatomy and pathology of breasts in adolescent boys and proposal
establish diagnostic algorithm.
Material/Methods:
Ultrasound examinations of the breasts were performed using a high frequency linear transducer 7
- 12 MHz. Additionally, in boys with symptoms of gynecomastia, US examinations of testes and
adrenal glands were performed.
US examinations of breasts were performed in 200 boys, 11-18 yrs of age, including 150 boys free
from hormonal disturbances or clinical pathologies of breasts (Group I) and 50 boys referred for
examination with suspected gynecomastia and breast pain, tumor or inflammation (Group II).
Results:
In Group I in 75 /150 boys no glandular tissue was found in breasts; gynecomastia was found in
53/150 boys and steatomastia in 22/150. In Group II, in 50 boys with suspected breast changes we
found gynecomastia in 22, steatomastia in 26. In 4 boys with advanced gynecomastia infected cysts
were found and in another 2 patients benign solid breasts tumors were disclosed.
Conclusions:
• Glandular tissue in an adolescent boys’ breast is a frequent finding, and in most cases it proves
to be transient physiological gynecomastia.
• Finding gynecomastia is an indicaction for US evaluation of the structure and size of testes and
adrenal glands.
• Glandular tissue in an adolescent boys’ breast is a frequent finding, and in most cases it proves
to be transient physiological gynecomastia.
• Finding gynecomastia is an indicaction for US evaluation of the structure and size of testes and
adrenal glands.
• Only US examination makes it possible to find focal changes in the breast and distinguish
between a cyst and solid tumor, which is impotant for choosing the method of treatment.
key words:
adolescent boys•breasts•gynecomastia
PDF file:
http://www.polradiol.com/pub/pjr/vol_69/nr_1/4026.pdf
89
Electronic PDF security powered by www.IndexCopernicus.com
975223247.037.png 975223247.038.png 975223247.039.png 975223247.040.png 975223247.001.png 975223247.002.png 975223247.003.png 975223247.004.png 975223247.005.png 975223247.006.png
 
Original Article
Pol J Radiol, 2004; 69(1): 89-94
T h i s c o p y i s f o r p e r s o n a l u s e o n l y - d i s i b u i o n p r o h i b t e d .
Wst´p
Powi´kszenie sutków u ch∏opców jest najcz´Êciej
spowodowane obecnoÊcià ginekomastii lub steatomastii.
Ginekomastia polega na obecnoÊci tkanki gruczo∏owej
w obr´bie sutków u ch∏opców i m´˝czyzn. Mo˝e pojawiaç
si´ w ka˝dym wieku, byç odmianà fizjologii lub mieç
charakter patologiczny. W okresie noworodkowym
i w okresie dojrzewania jest najcz´Êciej ginekomastià
przejÊciowà i fizjologicznà.
Najcz´stszym wskazaniem do badania sutków u ch∏op-
ców w okresie dojrzewania jest powi´kszenie sutków
(podejrzenie ginekomastii lub steatomastii), znaczàca ich
asymetria, ból lub tkliwoÊç, objawy stanu zapalnego,
wyciek z sutka, zniekszta∏cenie brodawki sutkowej, lub
rzadziej, wyczuwalna, nieprawid∏owa masa.
Figure 1. A 13-year-old boy, type B child breast; no glandular tissue,
fibrous connective tissue visible
Rycina 1. Ch∏opiec lat 13, sutek typu dzieci´cego, tzw. typ B; brak
tkanki gruczo∏owej, widoczna tkanka ∏àczna, w∏óknista
Celem pracy by∏a ocena badaƒ ultrasonograficznych
sutków u ch∏opców w okresie dojrzewania, przedstawienie
obrazów anatomicznych, ocena zmian patologicznych
i ustalenie algorytmu diagnostycznego.
Table 1. Breast US results in 200 adolescent boys
Tabela 1. Wyniki badaƒ USG sutków u 200 ch∏opców w okresie
dojrzewania
Grupa I
Klinicznie
bez patologii
sutka
Grupa II
Podejrzenie
patologii
sutka
Liczba
badanych
Ginekoma-
stia
Statoma-
stia
Zaka˝one
torbiele x /
Guz lity xx /
Metoda
150
53
22
-
-
Badania USG sutków oraz jàder wykonano sondà linearnà
7 - 12 MHz. U ch∏opców z objawami ginekomastii
wykonywano równie˝ badania USG jamy brzusznej
z uwzgl´dnieniem oceny nadnerczy, oraz badania jàder
z ocenà ich obj´toÊci. Przy podejrzeniu obecnoÊci zmian
ogniskowych i zapalnych wykonywano zawsze badania
w Power i Color Doppler
50
22
26
4
2
x / Zaka˝one torbiele wyst´powa∏y u ch∏opców z ginekomastià
xx / Guzy lite z tkanki pozagruczo∏owej u ch∏opców bez ginekomastii
Materia∏
Table 2. US breast image related to testes size in 50 boys aged 13 - 14.
Tabela 2. Porównanie obrazu USG sutków z wielkoÊcià jàder u 50
ch∏opców w wieku 13 - 14 r.˝.
Badania ultrasonograficzne sutków wykonano u 200
ch∏opców od 11 - 18 roku ˝ycia:
• Grupa I - 150 ch∏opców bez zaburzeƒ hormonalnych
i klinicznej patologii sutka, oraz chorób przewlek∏ych.
Ch∏opcy nie byli leczeni lekami hormonalnymi. Badania
USG sutków i jàder wykonywano w celu oceny ich
anatomii i rozwoju za zgodà rodziców i pacjentów.
• Grupa II - 50 ch∏opców skierowanych na badania USG
sutków z podejrzeniem ginekomastii lub steatomastii,
bàdê takich objawów jak: ból, wyciek z brodawki
sutkowej, stan zapalny lub guz wyczuwalny w badaniu
klinicznym.
Obraz USG sutków
Ginekomastia
(24 ch∏opców)
Brak tkanki
Gruczo∏owej
(14 ch∏opców)
Steatomastia
(12 ch∏opców)
Ârednia wielkoÊç jàder (ml)
9,4
5,3
4,0
rozpoznanie u tych chorych ustalono na podstawie badania
histopatolologicznego.
Wyniki przedstawiono w tabeli 1 i 2.
Omówienie
W grupie I, u 150 ch∏opców z prawid∏owym obrazem
sutków w badaniu klinicznym, typowy obraz sutka
ch∏opi´cego bez obecnoÊci tkanki gruczo∏owej stwierdzono
u 75 pacjentów. Ginekomasti´ stwierdzono u 53/150,
a steatomasti´ u 22/150.
Typowym obrazem ultrasonograficznym sutka ch∏opi´cego
i m´skiego jest brak obecnoÊci tkanki gruczo∏owej. Jest to
tzw. sutek dzieci´cy typu B ( 1 ) (rycina 1).
Stwierdzenie obecnoÊci tkanki gruczo∏owej w obr´bie sutka
u ch∏opców i m´˝czyzn, uznawane za cech´ ginekomastii,
mo˝e wystàpiç w ka˝dym wieku jako ginekomastia
fizjologiczna (noworodkowa oraz okresu dojrzewania), lub
jako ginekomastia patologiczna ( 2 ) - Tabela 4.
W grupie II, z klinicznie stwierdzanà patologià sutka,
ginekomasti´ wykryto u 22/50 ch∏opców, steatomasti´
u 26/50. U 4 pacjentów z ginekomastià stwierdzono tak˝e
cechy stanu zapalnego - zaka˝one torbiele, a u 2 ∏agodny
guz lity, z tkanki pozagruczo∏owej. By∏y to: w∏ókniak
u 11-letniego ch∏opca, oraz nerwiako-w∏ókniak u 14-
letniego ch∏opca z chorobà Recklinghausena. Ostateczne
Za wyjàtkiem ginekomastii idiopatycznej, przyczynà tego
stanu jest najcz´Êciej nieprawid∏owy stosunek estrogenów
90
Electronic PDF security powered by www.IndexCopernicus.com
975223247.007.png 975223247.008.png 975223247.009.png 975223247.010.png 975223247.011.png 975223247.012.png 975223247.013.png 975223247.014.png 975223247.015.png 975223247.016.png 975223247.017.png 975223247.018.png 975223247.019.png 975223247.020.png
Pol J Radiol, 2004; 69(1): 89-94
Ultrasonografia sutków ch∏opców...
T h i s c o p y i s f o r p e r s o n a l u s e o n l y - d i s i b u i o n p r o h i b t e d .
Table 3. US breast image related to testes size in 21 boys aged 10 - 12.
Tabela 3. Porównanie obrazu USG sutków z wielkoÊcià jàder
u 21 ch∏opców w wieku 10 - 12 r.˝.
Obraz USG sutków
Brak tkanki
Gruczo∏owej
(20 ch∏opców)
Ginekomastia
(1 ch∏opiec)
Ârednia wielkoÊç jàder (ml)
2,0
10,0
A
Table 4. Underlying causes of gynecomastia
Tabela 4 . Przyczyny ginekomastii
FIZJOLOGICZNA:
• noworodkowa,
• okresu dojrzewania,
• okresu starczego
PATOLOGICZNA:
• Zwi´kszone wytwarzanie estrogenów:
guzy nadnerczy, jàder
• Hipogonadyzm pierwotny (jàdrowy):
anorchia, wn´trostwo
zaburzenia chromozomalne- z. Klinefeltera,
zaburzenia syntezy androgenów
zespó∏ niewra˝liwoÊci na androgeny
• Hipogonadyzm nabyty - uszkodzenie jàder
popromienne
urazowe
infekcyjne - Êwinka
chirurgiczne
• Hipogonadyzm wtórny:
przysadkowy i podwgórzowy
• Choroby inne:
marskoÊç wàtroby,
przewlek∏a niewydolnoÊç nerek,
nadczynnoÊç tarczycy
B
Figure 2. Gynecomastia in a 13-year-old boy ( a ) and in
a 14-year-old boy ( b ). Glandular tissue (G) visible, different
stages of development.
Rycina 2. Ginekomastia u ch∏opca 13 letniego ( a ) i 14 letniego ( b ).
Widoczna tkanka gruczo∏owa (G) rozwini´ta w ró˝nym
stopniu.
do androgenów. PrzejÊciowà ginekomasti´ stwierdza si´
cz´sto u noworodków i jej przyczynà jest wysoki poziom
estradiolu w krà˝eniu p∏odowo - ∏o˝yskowym.
• Leki:
hamujàce wytwarzanie testosteronu,
zwi´kszajàce wytwarzanie estrogenów,
inne- heroina, marihuana, amfetamina,
digoxyna
• Inne przyczyny:
g∏odzenie, nadwaga.
Przyczyna ginekomastii w okresie dojrzewania nie jest do
koƒca jasna. Uwa˝a si´, ˝e jest ona wynikiem nadmiernej,
osobniczej nadwra˝liwoÊci tkanki gruczo∏owej sutka
ch∏opi´cego na estrogeny. Mo˝e to by spowodowane
niedostatecznà maskulinizacjà sutka w ˝yciu p∏odowymi
oraz nadmiernà, w okresie dojrzewania, konwersjà
androgenów do estrogenów w tkankach obwodowych (1, 2, 3).
Daje to wzgl´dnà przewag´ estrogenów w stosunku do
androgenów i prowadzi do pojawienia si´ tkanki gru-
czo∏owej w sutku ch∏opi´cym.
ratoryjne badania hormonalne, a tak˝e cytogenetyczne,
w celu wykluczenia najcz´stszych zaburzeƒ hormonalnych
(tabela 4), jak równie˝ oceny ultrasonograficznej jàder,
nadnerczy, a nawet badaƒ obrazowych OUN w celu wyklu-
czenia obecnoÊci guza hormonalnie czynnego ( 2, 4 ).
W badaniu USG (rycina 2) tkanka gruczo∏owa sutka
uwidacznia si´ jako tkanka echogenna, o ró˝nym stopniu
echogenicznoÊci, w zale˝noÊci od wzajemnych proporcji
tkanki gruczo∏owej, t∏uszczowej, w∏óknistej, wieku i stanu
hormonalnego pacjenta
Cz´sto, stwierdzany klinicznie, tkliwy “guzek” w okolicy
brodawki sutkowej w badaniu USG okazuje si´ jedno-
stronnie rozwini´tà tkankà gruczo∏owà (rycina 3). Takà
postaç jednostronnej ginekomastii stwierdziliÊmy
u 17 naszych pacjentów, co stanowi∏o 22 % wszystkich
wykrytych przypadków ginekomastii.
Fizjologiczna ginekomastia wieku dojrzewania jest stanem
przemijajàcym i nie powinna trwaç d∏u˝ej ni˝ 2 lata.
Stwierdzenie ginekomastii jest tak˝e wskazaniem do oceny
ultrasonograficznej struktury i wielkoÊci jàder i nadnerczy.
Utrzymywanie si´ ginekomastii mimo zastosowania diety
bezestrogenowej (z wy∏àczeniem soji, drobiu) i çwiczeƒ
obr´czy barkowej wymaga poszerzenia diagnostyki o labo-
Steatomastia (rycina 4) polega na nagromadzeniu tkanki
t∏uszczowej w obr´bie sutków. Klinicznie jest cz´sto
trudno odró˝niç ginekomasti´ od steatomastii. W naszym
materiale w grupie 50 ch∏opców kierowanych na badanie
USC z powodu powi´kszenia sutków steatomasti´
91
Electronic PDF security powered by www.IndexCopernicus.com
975223247.021.png 975223247.022.png 975223247.023.png 975223247.024.png 975223247.025.png 975223247.026.png 975223247.027.png
Original Article
Pol J Radiol, 2004; 69(1): 89-94
T h i s c o p y i s f o r p e r s o n a l u s e o n l y - d i s i b u i o n p r o h i b t e d .
Figure 3. Breast asymmetry - unilateral gynecomastia:
a 14-year-old boy with absence of glandular tissue in the
left breast ( a ), developed glandular tissue in the right
breast ( b ).
Rycina 3. Asymetria sutków - jednostronna ginekomastia:
14 - letni ch∏opiec, brak tkanki gruczo∏owej w sutku lewym
( a ), rozwini´ta tkanka gruczo∏owa w sutku prawym ( b )
A
B
Figure 4. Steatomastia in a 14-year-old boy. Significant amount
of adipose tissue in breast area (T), absence of
glandular tissue.
Rycina 4. Steatomastia u 14-letniego ch∏opca. Nagromadzenie
tkanki t∏uszczowej w obr´bie obu sutków (T), brak tkanki
gruczo∏owej.
B
stwierdzono u 26 z nich. Ró˝nicowanie steatomastii
z ginekomastià jest istotne, jej wykrycie wp∏ywa bowiem
na odpowiednie planowanie dalszych badaƒ diagnosty-
cznych u tych pacjentów.
Badanie USG jàder u naszych ch∏opców z ginekomastià
w wieku 13 - 14 r.˝., wykaza∏o wyraênie wi´ksze jàdra ni˝
u ch∏opców bez powi´kszenia sutków jak równie˝
u ch∏opców ze steatomastià (tabela 2, 3).
C
Powi´kszenie jàder jest najcz´Êciej pierwszym objawem
dojrzewania p∏ciowego u ch∏opców. Poniewa˝ ginekomastia
okresu dojrzewania pojawia si´ zwykle pomi´dzy 3 - 4
stopniem rozwoju gonad wg. skali Tannera (2) powinny
towarzyszyç jej cechy maskulinizacji i wzrastania genitalii.
Dlatego te˝ u ch∏opców z ginekomastià, u których nie
znajduje si´ wzrostu obj´toÊci jàder, nale˝y przepro-
wadziç szczegó∏owà diagostyk´ laboratoryjnà i obrazowà
dla ustalenia przyczyn hipogonadyzmu (2).
Figure 5. Inflammation: an infected cyst in a 14-year-old boy.
Echogenic cyst contents in the right breast ( a ). Increased
vascularization of the surrounding tissue in “power
Doppler” image ( b ). Complex of aechogenic, clinically
asymptomatic cysts in the left breast ( c ).
Rycina 5. a, b, c. Stan zapalny: zaka˝ona torbiel u 14-letniego
ch∏opca. Torbiel z echogennà zawartoÊcià w sutku prawym
( a ). Zwi´kszone unaczynienie w tkankach otaczajàcych
torbiel - badanie “power Doppler” ( b ). Kompleks
aechogennych, bezobjawowych torbieli w sutku lewym ( c ).
Zmiany zapalne sutka wyst´pujà rzadko u ch∏opców (5) . W
naszym materiale tylko 4 ch∏opców w wieku 13 -15 r.˝
92
Electronic PDF security powered by www.IndexCopernicus.com
975223247.028.png 975223247.029.png 975223247.030.png 975223247.031.png
Pol J Radiol, 2004; 69(1): 89-94
Ultrasonografia sutków ch∏opców...
T h i s c o p y i s f o r p e r s o n a l u s e o n l y - d i s i b u i o n p r o h i b t e d .
A
B
Figure 6. A solid extraglandular tissue tumor - fibroma. An 11-year-old boy with a palpable painless tumor formation in the right breast,
situated on the nipple circumference. A hypoechogenic, homogenous, oval tumor, well defined against the background, 2 cm long ( a ),
without vascularization visible in “power Doppler” ( b )
Rycina 6. Guz lity z tkanki poza gruczo∏owej - w∏ókniak. Ch∏opiec lat 11 z niebolesnym guzkiem w sutku prawym, po∏o˝nym obwodowo
w stosunku do brodawki sutkowej. Hipoechogenny, homogenny, owalny guzek lity, dobrze odgraniczony od otoczenia ok. 2 cm w osi
d∏ugiej ( a ), bez widocznych naczyƒ w badaniu “power Doppler” ( b )
skierowanych by∏o na badanie USG z powodu klinicznego
podejrzenia stanu zapalnego sutka. U wszystkich tych
pacjentów badanie USG wykaza∏o wspó∏istnienie
ginekomastii z zaka˝onymi torbielami (rycina 5). Ârednica
torbieli wynosi∏a od 3 - 15 mm, zawiera∏y one echogennà
zawartoÊci i cechowa∏y si´ zwi´kszonym przep∏ywem
naczyniowym w otoczeniu widocznym w badaniu
doplerowskim (rycina 5 a, b). U ka˝dego z tych czterech
ch∏opców, w drugim, klinicznie zdrowym sutku,
stwierdzano bàdê to pojedyncze torbielki, bàdê te˝ lub
kompleks torbieli klinicznie bezobjawowych (rycina 5 c).
U jednego z omawianych ch∏opców, dwa lata przed
obecnymi badaniami, stwierdzono guz przysadki -
prolaktynoma. U wszystkich czterech pacjentów zmiany
torbielowate cofn´∏y si´ po leczeniu przeciwzapalnym.
∏agodnego charakteru guza sutka w badaniu USG i niezwykle
rzadkiego wyst´powania guzów z∏oÊliwych sutków u dzieci
i m∏odzie˝y, ka˝dy lity i lito-torbielowaty guz sutka
powinien byç zweryfikowany histopatologicznie (4, 6, 8, 9 ).
Tylko u 2 spoÊród naszych pacjentów stwierdziliÊmy guzy
lite z tkanki pozagruczo∏owej. By∏y nimi w∏ókniak
i nerwiako-w∏ókniak, rozpoznanie ustalono na podstawie
badania histopatologicznego. Obraz USG tych guzków by∏
typowy dla guza ∏agodnego. By∏y to zmiany lite,
hipoechogenne, homogenne, dobrze odgraniczone od
otoczenia, o g∏adkim zarysie, bez widocznych naczyƒ
w badaniu doplerowskim (13), co jest charakterystyczne dla
guzów z tkanki pozagruczo∏owej, za wyjàtkiem naczyniaka
(rycina 6 a, b).
Wnioski
Guzy lite sutka ( 4, 6, 7, 8, 9 ) wyst´pujà bardzo rzadko
u ch∏opców. ¸agodne guzy z tkanki pozagruczo∏owej
(w∏ókniak, t∏uszczak, naczyniak) mo˝na stwierdziç
zarówno u ch∏opców jak i u dziewczàt w ka˝dym wieku.
Guzy z tkanki gruczo∏owej mogà wyst´powaç u ch∏opców
i m´˝czyzn z ginekomastià. Guzy z∏oÊliwe sutka, opisywane
u doros∏ych m´˝czyzn (gruczolakorak, rak, rak przewo-
dowy) wyst´powaç mogà zarówno w postaci litej jak i lito -
torbielowatej ( 10, 11, 12 ).
• Stwierdzenie obecnoÊci tkanki gruczo∏owej sutka u
ch∏opców w okresie dojrzewania jest objawem cz´stym,
najcz´Êciej jest to przemijajàca ginekomastia fizjologiczna.
• Stwierdzenie ginekomastii jest wskazaniem do ultrasono-
graficznej oceny struktury i wielkoÊci jàder i nadnerczy.
• Utrzymywanie si´ ginekomastii d∏u˝ej ni˝ 2 lata wymaga
poszerzenia diagnostyki o laboratoryjne badania hormonalne i
cytogenetyczne, oraz badania obrazowe OUN.
• Jedynie w badaniu USG mo˝na stwierdziç obecnoÊç
zmian ogniskowych w obr´bie sutka i ró˝nicowaç
pomi´dzy torbielà, ropniem, a guzem litym, co wp∏ywa
na wybór metody leczenia.
Guz liÊciasty (cystosarcoma phylloides) mo˝e wyst´powaç
zarówno w formie ∏agodnej jak i z∏oÊliwej u ch∏opców
i m´˝czyzn z ginekomastià. Obraz USG obu postaci tych
guzów jest podobny. Dlatego te˝, mimo stwierdzenia
93
Electronic PDF security powered by www.IndexCopernicus.com
975223247.032.png 975223247.033.png 975223247.034.png 975223247.035.png 975223247.036.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin