Nowe idee w filozofii średniowiecznej
(XIVw., powstałe w opozycji do via antiqua)
Dwa kierunki (via moderna):
krytycyzm (W. Ockham); mistycyzm (Mistrz Eckhart)
OCKHAM: ogromna część wiedzy nie ma mocnych podstaw, podstawą wiedzy nie jest dyskursywny rozum, lecz intuicja, ogólne pojęcia są wytworem myśli i mowy.
W toczącym się słynnym sporze średniowiecznym o przedmioty ogólne, powszechniki czyli uniwersalia zajął stanowisko nominalizmu umiarkowanego (inne stanowiska to: realizm pojęciowy skrajny lub umiarkowany). Pojęcia ogólne znajdują się w umyśle i są to naturalia, zaś „rodzaje” i „gatunki” są wytworami mowy. Uniwersalia nie są fikcjami umysłu, lecz psychicznym i językowym odbiciem bytu jednostkowego.
Wszelki byt jest jednostkowy. (indywidualizm)
Drugi obok indywidualizmu składnik jego filozofii to woluntaryzm (wszechmoc woli Bożej, dobrem jest to, co podoba się Bogu).
Reguła metodologiczna wypływająca z ekonomii myślenia(zw. ”brzytwą Ockhama) postuluje : wyjaśniać najprościej i nie mnożyć bytów ponad miarę.
ECKHART: mistyk i uczony, kaznodzieja, mistyk spekulatywny, „neoplatoński”, zajmujący się 2 przedmiotami czyli Bogiem i duszą.
Bezosobowe „bóstwo” stanowiło podstawę, istotę Boga. Osoby boskie były emanacją bóstwa. Wszelki byt z Boga wywodzi się, jest boski.
Dusza jest realna, bo jej „dno” jest boskie, może więc oglądać Boga bezpośrednio, upodabniać się do niego.
Stworzenie nie jest realne, świat materialny jest nicością.
FOTOMEN