Biopsychologia:
1. fizjologiczna, neuropsychologiczna, psychofizjologia, porównawcza.
Antropomorfizm
§ przyłożenie ludzkiego wizerunku do tego, co odczuwa zwierzęce,
Psychofarmakologia
§ substytut chemiczny, z jednej strony są niezbędne dla organizmu a z drugiej wpływają na układ nerwowy.
§ Mediatory – chemiczne substancje pośredniczące między układem nerwowym.
Aktywność eksploracyjna:
§ Piesek w gościnie, pierwotna siła zmuszająca zwierzę do zbadania nowego środowiska.
Tryon:
§ Szybkość ucznia się drogi w labiryncie przez szczury.
Stereotaksja:
§ Potrzebne 2 rzeczy: dokładny opis tego, co się znajduje w mózgu,
§ Nieinwazyjny system pobudzania ośrodków mózgowych.
Elektroda = kaniula = termody:
§ Można przez nie podawać substancje chemiczne.
§ Termody – elektrody, które pozwalają na zmianę temperatury w granicach.
Układ nerwowy:
§ 2 duże części: ośrodkowy i obwodowy układ nerwowy.
§ OUN – to, co w czaszce i kręgosłupie,
§ Układ obwodowy – układ tkanek, który „zwisa”.
§ Układ obwodowy – somatyczny i autonomiczny.
§ PUN – peryferyjny układ nerwowy.
§ PUS – peryferyjny układ somatyczny,
§ AUN – autonomiczny układ nerwowy,
o Sympatyczny – współczulny układ autonomiczny WUA,
o Parasympatyczny – przywspółczulny układ autonomiczny PUA.
Tkanki zbudowane z komórek:
§ Komórki piramidowe w korze mózgowej, część zstępująca aż do mięśni.
§ Przewęrzenia Ranviego – przerwy między częściami otoczki mielinowej na aksonie.
§ Neurony 2biegunowe – mają 2 aksony.
§ Komórki glejowe – współwystępują z komórkami nerwowymi, współtworzą tkankę nerwową, twarde i sprężyste są szkieletem „rusztowaniem” tkanki nerwowej, udział w pozbywaniu się obumarłych neuronów.
§ Komórki glejowe nie są jednorodne, są 3 typy: p funkcji odżywczej dla tkanki nerwowej, uczestniczą w budowie struktury komórek.
§ Potas, sód, magnes, chlor – niezbędne do prawidłowych funkcji neuronów.
§ Tkanka nerwowa jest chroniona przed zalewem chemią, bariera – krew – mózg nie pozwala przeniknąć cząsteczką do mózgu.
§ Neurony wstawkowe – w całości leżą w ośrodkowym układzie nerwowym, są łącznikiem między innymi neuronami.
§ Akson -> neuron wstawkowy -> n. czuciowy -> n. ruchowy -> skurcz mięśnia.
§ Jądra – skupiska ciał komórek nerwowych,
§ Zwoje – skupiska poza ośrodkowym układem nerwowym.
Mózg, układ nerwowy:
§ Istota szara – tworzą ciała komórek z dendrytami,
§ Istota biała – włókna mielinowe, które tworzą większe, mniejsze pęczki.
§ Ciało modzelowate, spoidło wielkie – część istoty białej.
§ Płaszcz korowy – w istocie szarej, 6a warstwa,
§ Rdzeń kręgowy: odbiera, przekazuje do góry i na dół w kierunku.
§ Rdzeń przedłużony – przedłużenie anatomiczne, funkcjonalne; drogi czuciowe i ruchowe w brzusznej części.
§ Jądra nerwów czaszkowych – część twarzowa czaszki.
§ Nerw błędny – 10a para układ parasympatyczny.
§ Śródmózgowie:
o Miejsce sinawe – obciąża mechanizmy związane ze snem i czuwaniem,
o Wzgórze – połączenia neuronów: słuch i wzrok,
o Podwzgórze – złożone z wielu jąder, trawienie, wytwarzanie enzymów, zawiaduje przysadkę mózgową, wpływa na układ hormonalny, ośrodki aktywujące, motywująco-popędowe.
§ Układ limniczny – otacza międzymózgowie,
§ Kora mózgowa:
o Potyliczny płat – wzrok, projekcyjna kora mózgowa, czucia, zimno, ból,
o Skroniowa – słuch,
o Czołowa – ruch,
o Część kojarzeniowa – białe pola, wszystkie abstrakcyjne czynności, myślenie abstrakcyjne.
Zespół wydarzeń:
§ Bodziec, efektor, reakcja – odruch, najprostszy -> kolanowy.
§ Scherington – przełom XIX i XX wieku, początki naukowego uprawiania psychologii.
o Model mózgowia izolowanego – przecinał/izolował połączenia – zwierze nic nie czuło.
o Zauważył: najlepiej stosować bodźce o małej sile, bodziec słaby początkowo nie wywołuje reakcji, a gdy stopniowo się zwiększa to reakcja będzie. Istnieje wartość bodźca – progowa, która określa minimalna wartość bodźca by wywołać reakcję. Od momentu zadania bodźca reakcja następuje z pewnym opóźnieniem – okres utajenia reakcji – czas latencji.
Doświdcznie:
§ polaryzacja ->depolaryzacja -> wyładowanie iglicowe/czynnościowe -> hiperpolaryzacja -> repolaryzacja.
Refrakcja:
§ Niepobudliwość błony:
Synapsa:
§ EPSP – postsynaptyczny potencjał pobudzeniowy, nie ma tu przewodnictwa w obu kierunkach.
§ IPSP – pobudzenia mające charakter hamulcowy a nie pobudzeniowy, dokonuje się najczęściej przez neuron wstawkowy.
Mięsnie i odruchy:
§ Odruch kolanowy – receptor -> efektor.
§ Łuk odruchowy monosynaptyczny – jest tylko 1 synapsa – odruch kolanowy,
§ Łuk odruchowy polisynaptyczny – jest więcej niż 1 synapsa – inne ruchy.
§ Adaptacja receptora – zmniejszenie i utrzymanie się na danym poziomie wartości potencjałów czuciowych.
§ Synapsa nerwowo-mięsniowa – akson dochodzi do mięśnia, ale nie łączy się,
§ Układ antagonistyczny – 1mięśniowy podporządkowany jest 2 mięsień antagonistyczny.
Neurony:
§ Kolaterala – rozgałęzienie aksonu, informacja po rozgałęzieniu nie podzieli się, wszędzie pójdzie ta sama inf.
§ Hamowanie dzięki synapsie przełącznikowej.
§ Motoneurony są nieco większe od neuronów wstawkowych.
§ Teoria rewerbelacyjna – pamięć ulotna, zapamiętujemy, lecz po czasie już nie pamiętamy
§ Motoneuron – unerwia receptor, łączy rdzeń, ośrodkowy układ nerwowy z receptorem.
§ Neurony: czuciowe (milion), motoneuroeny (150tyś), pośredniczące (miliardy tysięcy).
§ Adaptowanie się toniczne i fazowe – w momencie zadziałania bodźca powstaje impulsacja, po to żeby receptor się nie przemęczył.
§ Receptor -> I rząd – rdzeń przedłużony -> II rząd – rdzeń kręgowy, tułów -> III rząd – wzgórze – miejsce, gdzie wszystkie drogi czuciowe mają stacje przekaźnikową z II i III rzędu.
§ Neuron wstawkowy – neuron II i III rzędu.
§ Układ siatkowaty – składa się wyłącznie z neuronów wstawkowych.
Wycinek dna oka:
§ Twardówka naczyniowa -> pręciki/czepki -> komórki 2 biegunowe -> komórka zwojowa.
§ Nerw – pęczek włókien poza ośrodkowym układem nerwowym.
§ Sznur – w ośrodkowym układzie nerwowym.
§ Każda droga czuciowa ma 3 poziomy neuronów: I, II, III rzędu.
§ Część ruchowa/zstępująca – OUN -> efektor T.
§ Układ hierarchiczny – każdy poziom jest nadrzędny, co do niżej leżącego.
§ Jądra neuronów czaszkowych – przekaz informację na motoneurony,
§ Poziom śródmózgowi – jądra czerwienne, istota czarna,
§ Podwzórze – zajmuje się autonomiczną reakcją organizmu, napięcie mięśniowe muskulatury gładkiej.
§ Układ limniczny – zachowania emocjonalne,
§ Wzgórze – przekaz informacji z międzymózgowia.
§ Poziom upustowo-mostkowy – wpływa bezpośrednio na motoneuron, ważny przekaz informacji, to, co się dzieje.
§ Poziom śródmózgowi – jądra czerwienne – niżej, istota czarna – wyżej.
§ Wzgórki czworacze – dla międzymózgowia,
§ Jądro czerwienne – bezpośrednio przekazuje pobudzenie na układ siatkowaty, ale też bezpośrednio ma motoneurony.
§ Istota czarna – otrzymuje informację z wyższych struktur głównie z jąder korowych, stała analiza i synteza tego, co przychodzi z wyższych struktur, jej usunięcie wywołuje parkinsonizm.
§ Czynności ruchowe: wzgórze i podwzgórze.
§ Wzgórze – bierze udział w przekazywaniu zwrotnych informacji płynących z kory mózgowej, czyli informacja wraca wzbogacona o informację z tego kawałka – korekta.
§ Podwzgórze – zajmuje się autonomiczną regulacja czynności wewnętrznych organizmu, wpływa na czynności gruczołów wydzielania wewnętrznego, integracja systemu emocjonalnego i ruchowego, układ limniczny też uczestniczy w zachowaniach emocjonalnych, poza podwzgórzem.
Rdzeń kręgowy:
§ Pośredniczy w wymianie informacji między obwodem a mózgiem oraz kontroluje i odpowiada za realizację odruchów rdzeniowych.
§ Istota szara – z ciał komórek nerwowych,
§ Istota biała – tworzą zmielizowane włókna.
Podkorowe struktury:
§ Jądra podkorowe – analiza tego, co idzie z kory, korekta przez wzgórze powrót do kory,
§ Kora mózgowa – najważniejsze skupisko ciał komórek, tworzy szczelny płaszcz kory, wielowarstwowy, tu styk między czuciowymi a ruchowymi dementami.
§ Pierwotna kora ruchowa – leży ku przodowi od bruzdy centralnej.
§ Tworzą zstępujący układ ruchowy: układ piramidalny i poza piramidalny.
§ Układ pozapiramidony – (obciążony dużo bardziej odpowiada za całą resztę) odpowiada za tzw. ruchy dowolne i ich automatyzację – lokomocyjnych, funkcja kompensacyjna, gdy układ ulegnie uszkodzeniu, np. choroba.
§ Układ piramidony - (bezpośredni przekaz) specjalizacja w ruchach manipulacyjnych, precyzyjnych, także w aparacie mowy, początek w pierwotnej części kory – przed bruzdą centralną.
§ Komórki piramidowe/Betza – leżą na zewnątrz kory, mają kształt piramidy, wysyłają swoje aksony w dół do ostatecznego celu, jakim są motoneurony.
§ Cannon – fizjolog pojecie homeostazy z techniki przeniósł do fizjologii i dalej do psychologii.
§ Hull – teoria redukcji popędu, ortodoksyjna teoria – wyładowania na czymś.
§ Mózg trzewny – uczestniczy w popędowych zachowaniach -> układ limniczny -> podwzgórze.
§ Autonyzmy – zachowania, którymi rządzi układ hormonalny i autonomiczny.
§ Układ autonomiczny: sympatyczny – współczulny i parasympatyczny – przywspółczulny.
§ Układ sympatyczny – II styl działania – reaguje na bodźce w sposób zdegenralizowany w wyniku silnego pobudzenia silnym bodźcem włącza się wiele funkcji organizmu, żeby ten był gotów stawić czoła wyzwaniu, pobudza czynności narządów powyżej przepony i hamuje czynności poniżej.
§ Układ parasympatyczny – jego wpływy koncentrują się na poszczególnych komórkach, tkankach, pobudza poniżej przepony i hamuje powyżej.
§ Mediatory – substancje chemiczne, działające powyżej 1 komórki nerwowej, a z 2 komórkami nerwowymi przekazują pobudzenie na 2gi neuron, pobudzenie za pomocą acetylocholiny – w układzie parasympatycznym.
Hormony:
§ biokatalizatory – wspomagają czynności różnych narządów, prowadzą reakcje chemiczne.
Przekaźniki chemiczne:
§ Acetylocholina – hamuje lub pobudza w synapsach układu autonomicznego.
§ Serotonina – bierze udział w procesach snu i wzbudzenia emocjonalnego,
§ Dopomina – uczenie się, pamięć, wzbudzenie emocjonalne, hamuje,
§ Noradrenalina – funkcje hormonalne i przekaźnikowe, wzbudzenie, sen, czuwanie, uczenie i pamięć, może pobudzać i hamować,
§ Adrenalina – funkcje hormonu i przekaźnikowe, wpływ pobudzający i ha...
Neuromanta