Anatomia pielęgniarstwo: Układ moczowo-płciowy
UKŁAD MOCZOWO-PŁCIOWY
(Systema urogenitalne)
1. Do narządów moczowych (moczotwórczych )zaliczamy:
· obie nerki
· obie miedniczki nerkowe
·
droga odprowadzająca mocz z nerek
· kielichy nerkowe
· oba moczowody
· pęcherz moczowy
· cewka moczowa
2. Nerka Ren (Nephros)
· narząd parzysty
· ZEWNĄTRZOTRZEWNOWY
· położenie:
§ lewa: Th11- L2
§ prawa: Th12 – L1
· położenie zmienia się:
§ przy głębokim wdechu
§ przy zmianie pozycji: niżej, gdy stoimy
· wnęka nerkowa Hilum renae
§ w środkowej części brzegu przyśrodkowego
§ podłużne i głęboko wcinające się wgłębienie
§ wchodzi tu:
o
tworzą KORZEŃ NERKI
o t. nerkowa
o nerwy
§ wychodzi:
o żyła nerkowa
o moczowód
o naczynia limfatyczne
§ przechodzi w zatokę nerkową
· zatoka nerkowa Sinus renalis
§ wypełniona jest tkanka tłuszczową, która łączy się z torebką tłuszczową nerki
· osłonki nerki:
§ torebka włóknista: Capsula fibrosa
o obejmuje wyłącznie nerkę
o błona włóknista
ü zewnętrzna warstwa torebki
ü jest luźno połączona, można ją oddzielić od nerki
o błona mięśniowa/ podwłóknista
ü ściśle obejmuje nerkę i zrasta się z jej powierzchnią
§ torebka tłuszczowa: Capsula adiposa
o całkowicie obejmuje nerkę wraz z nadnerczem
o tworzy miękkie podłoże nerki
§ powięź nerkowa:
o błoniasta osłonka obejmująca torebkę tłuszczową
o tworzy 2 powierzchnie (blaszki):
ü przednia (przednerkowa): podłoże otrzewnej lub przylegających narządów zaotrzewnowych
ü tylna (zanerkowa)
ü połączone na górze
3. Budowa ogólna nerki:
· kora nerki Cortex renalis
§ pod błoną mięśniową
§ stanowi warstwę obwodową, ale wnika także między piramidyà SŁUPY NERKOWE
· rdzeń nerkowy
§ obejmuje zatokę nerkową
§ leży między słupami nerkowymi
§ występuje w postaci PIRAMID NERKOWYCH Pyramides renalis
o mniej więcej 8 do 10
o podstawa piramidy ku obwodowi
wierzchołek pukla się w obręb zatoki nerkowejà Brodawka NERKOWA Papilla renalis
każda jest objęta kielichem miedniczki nerkowej
o podobnie jak kora, rdzeń wnika w obręb koryà PROMIENIE RDZENIOWE tworzące część promienistą
· segmenty nerkowe Segmenta renalia
§ segmenty główne (zasadnicze)
o górny, dolny tylny, przedni górny, przedni dolny
o części nerki zaopatrywane z jednego źródła
4. Budowa szczegółowa nerki:
· nerka zbudowana jest z kanalików nerkowych
§ część wydzielniczaà nefron
§ część wyprowadzająàcewka zbiorcza
przesącz to mocz pierwotny
· ciałko nerkowe (Malpighiego)
§ sieć utworzona z pętli naczyń krwionośnych
§ 2 bieguny: naczyniowy i kanalikowy
· torebka kłębuszkowa (Bowmana)
§ otacza ciałko
· części główne nefronu:
§ kanalik kręty I rzędu
§ kanalik prosty
§ ramie zstępujące
§ pętla
§ ramie wstępujące
· wstawka
· kanalik zbiorczy
5. Mocz:
· człowiek dorosły wydala przeciętnie ok. 1,5 l
· ilość ta waha się od 0,5 do 4l
· bezmocz: 8-12 dni śmierć
6.
20% objętości minutowej serca przepływa przez nerki!
7. Unaczynienie nerek:
· t. nerkowa (z aorty brzusznej)àtętnice segmentowe
· żyła nerkowaà do żyły głównej dolnej
8. Unerwienie nerek:
· współczulnie: ze zwojów pnia współczulnego
· przywspółczulnie: n. błędny (X)
9. Regulacja czynności nerek:
· aldosteron, wazopresyna, kortyzol, parathormon, kalcytonina
10. Czynność wydzielnicza nerek:
· erytropoetynaà pobudza szpik do produkcji krwinek
· reninaà wzrost ciśnienia krwi
· prostaglandynyà rozszerzenie naczyń krwionośnych
11. Drogi odprowadzające mocz:
brodawki nerkoweà kielichy nerkowe mniejszeà kielichy nerkowe większeà miedniczka nerkowaà moczowódà pęcherz
· miedniczka i kielichy nerkowe:
§ kielichy nerkowe mniejsze:
o 8-10
o brodawka nerkowa wpuklina w kielich
ü zazwyczaj obejmuje jedną brodawkę, ale często jednak 2-3
§ kielichy nerkowe większe:
o mniejsze łączą się w 2-3 większe
o uchodzą do miedniczki
§ miedniczka nerkowa
o ujście kielichów większych
o ma kształt lejka
· moczowód Ureter
§ długość ok. 27- 30 cm (lewy nieco dłuższy)
§ wyróżnimy części:
o brzuszną Pars abdominalis
o miedniczną Pars pelvica
§ rzut moczowodu na szkielet:
o krzyżuje do dołu wyrostki żebrowe III, IV, V kręgu lędźwiowego (1,5 cm od wierzchołków)
o ku dołowi zbliża się do płaszczyzny pośrodkowej
o po niżej spoczywa na kości krzyżowej
o po ścianie miednicy mniejszej do poziomu kolca kulszowego
o potem (już nie po ścianie) pośrodkowo i do przodu do dna pęcherza
12. Narządy płciowe:
· do narządów płciowych należą:
§ gruczoły płcioweà wytwarzają komórki płciowe
§ drogi przewodzące gamety
§ części albo narządy zewnętrzne
13. Narządy płciowe męskie Organa genitalia masculina
· droga nasienia:
...
alijkaaa