Jeden z najważniejszych tubylczych ludów Ameryki, plemię które stworzyło najwyższą cywilizację Ameryki, z której czerpały następne kultury. Ich cywilizacja rozwijała się w dżunglach Ameryki środkowej (Rys. nr 2) w czasach, gdy w Europie rosło Imperium Rzymskie.
Kiedy po raz pierwszy pojawiają się na widowni mają już w pełni rozwinięte pismo oraz wiedzę astrologiczną i matematyczną, co wskazuje na długotrwały okres ewolucji, o którym nic nie wiemy. Zadziwiająco dokładne w porównaniu z dzisiejszymi są ich obliczenia kalendarzowe, matematyczne (to oni pierwsi wynaleźli zero) pod tymi względami ówcześni Europejczycy byli zacofani.
Ekspansja Hiszpanów spowodowała ogromne zniszczenia dorobku kulturalnego Majów. Zarozumiali, chętni zysku kolonizatorzy niedoceniali wytworów niezależnej od nich cywilizacji. Ocalały tylko cztery rękopisy: Kodeks drezdeński (Rys. nr 3 i 3a) (znajduje się w Niemczech, zawiera informacje astronomiczne, jest to XII-wieczna kopia kodeksu, który miał prawdopodobnie powstać w V-IXw. p.n.e.), Kodeks paryski (Rys. nr 4) (Odkryty w 1859 r., znajduje się w Narodowej Bibliotece w Paryżu, dotyczy wróżbiarstwa), Kodeks madrycki (Rys. nr 5 i 5a) (Odnaleziony w 1866 r. i 1875 r. obecnie jest w Muzeum del Americas w Madrycie, dotyczy wróżbiarstwa i obrzędów rytualnych) oraz Kodeks Grolier (Rysunek6, 6a i 6b) (datowany na ok. 1230r. p.n.e.) . Do odszyfrowania kodeksów potrzebna była znajomość mitologii i religii. W zasadzie do tej pory nie udało się ich dokładnie odczytać.
Wspomniane rękopisy nie są jedynymi zabytkami pisma Majów. Otóż odkryto ponad 1000 pięknie zachowanych stel (słupy monolityczne pokryte płaskimi reliefami, rzeźbionymi lub żłobionymi glifami i rysunkami, służyły one do oznaczania czasu, wznoszono je co 5, 10 lub 20 lat i zapisywano na nich wydarzenia jakie w danym okresie zaszły w mieście), zdobionych glifami i rysunkami schodów, ołtarzy oraz ścian budowli (np. świątynia inskrypcji w Palenque - Rys. nr 7), a także gliniane wyroby garncarskie .
Na temat pisma Majów dowiadujemy się z dzieła biskupa Diego de Landa tego samego, który zniszczył mnóstwo manuskryptów w 1562 r. Zachowała się tylko część pt. Relacion de las cosas de Yukatan z 1566 r. Landa podaje alfabet Majów (ok. 30 znaków) wraz z nazwami, uczeni na podstawie tego alfabetu nie mogą jednak odszyfrować dokumentów. Dzięki temu można jedynie odczytać symbole miesięcy (Rys. nr 8), dni (Rys. nr 9) i liczb (Rys. nr 10) kalendarza.
Po konkwiście uczono Indian łaciny, co miało być formą adaptacji wiary chrześcijańskiej. Potem wielu kronikarzy wykorzystało tę umiejętność do spisania wiedzy o przodkach. W ten sposób powstała Popol-Vuh spisana pomiędzy 1554 a 1558 r. Opisuje ona mity, kosmogonię i religię tego ludu. Drugim takim dziełem była Księga Chilam - Balam (napisana w języku Maya pismem łacińskim) składająca się z kronik opowiadających historię, proroctwa, opisy obrzędów, teksty mitologiczne, wiadomości z zakresu astrologii i medycyny.
Pismo i książka Majów
Pismo Majów (Rys. nr 11) było częściowo pismem obrazkowym (np. postać kota oznaczała właśnie kota), częściowo ideograficznym (postać kota była symbolem np. sprytu) i częściowo fonetycznym (obrazek był umieszczany tylko ze względu na jego wymowę). Z obrazków jednak często nie można wywnioskować jakie przedmioty przedstawiają, co mogą oznaczać ze względu na zatarte i dalece posunięte ich znaczenie symboliczne. Pisano też rzeźbiąc w kamieniu tzw. pismo monumentalne. Słowa Majów są skonstruowane z różnych kombinacji blisko 800 znaków, z których każdy reprezentuje jakąś sylabę.
Książka ma wygląd prostokątnego pasa papieru złożonego w harmonijkę dwustronnie zamalowanego. Papier sporządzano z drzewa figowca i zapisywano z obydwu stron. Powierzchnię papieru pokrywali warstwą węglanu wapnia i na takiej wygładzonej powierzchni pisali. Formę takiej książki przejęli potem Aztekowie.
Dysponowano szeroką paletą barw: kilka rodzajów czerwieni (pochodziły z roztworów hematytu), odcienie żółci (tworzone z ochry i gliny), barwnik niebieski (pozyskiwany z pewnego rodzaju glinki), zieleń, (mieszanka niebieskiego i żółtego), czerń (substancje węglowe), biel wapienna. Farbę nakładano pędzelkiem wytwarzanym z piór i włosów. Artysta najpierw nanosił jasnoczerwone kontury, które dopiero wypełniał farbami.
Kolory miały też swoją symbolikę np. żółta - symbol kobiety. Liczby zapisywali w postaci kropek (od 1 do 4), laseczek (liczby 5, 10, 15), księżyca (20). Kalendarz był bardziej skomplikowany od Azteckiego. Obliczyli oni, że rok jest równy 365,2420, a współcześni astronomowie przy użyciu wynalazków techniki obliczyli rok na 365,2422 dnia.
Pismem władali jedynie kapłani ich synowie i znaczniejsi możnowładcy. Cieszyło się ono tak wielkim szacunkiem, że wynalezienie jego oraz ksiąg przypisywano najważniejszemu bóstwu Itzamnie.
Odczytanie pisma Majów
Próby odczytania zagadkowego pisma trwały ponad 100 lat. Przełomu w próbach odczytania pisma Majów dokonał J. W. Knorozow w 1952 r. Pracował nad Kodeksem Drezdeńskim przez 7 lat. Zidentyfikował to pismo jako obrazkowe i sylabiczne, opracował metodę statystyczną. Uczeni początkowo uznali jego odkrycie za brednie. Niesłusznie jednak, gdyż dzięki jego odkryciu na początku lat 90-tych udało się odczytać większość znaków pisma Majów.
littleblackangel