Zespół zaburzeń oddechowych bydła BRDC (bovine respiratory disease complex)

·         Zwierzęta utrzymywane w nieodpowiednich warunkach  środowiskowych - ekopatia

·         Zwiększenie ilości zarodników grzybów w powietrzu podczas zimnych pór roku

·         Nieżytowe zapalenie płuc i oskrzeli, śródmiąższowe lub włóknikowe,czasem nawet ropne zapalenie płuc

·         Dotyczy głównie trzymanych w oborze cieląt ras mięsnych, rzadziej mlecznych

·         Enzootyczna bronchopneumonia – stres transportowy lub związany z przegrupowaniem zwierząt , cielęta ras mięsnych, objaawy 1-3 tyg po dsadzeniu od matki lub zmiany miejsca ich pobytu

·         Zachorowalność do 80% , śmiertelność 5-25% ; głównie straty ekonomiczno – gospodarcze

·         Etiologia: podłoże wieloczynnikowe(głównie patogeny warunkowo chorobotwórcze) + obecność specyficznych czynników środowiskowych + dojrzałość i sprawność układu immunologicznego (BALT):

• Układ oddechowy (BALT) osiąga pełną zdolność obrony immunologicznej dopiero w wieku 1 roku życia
• Szybko rosnące bydło mięsne – intensywność procesów metabolicznych jest bardzo wysoka, duże zapotrzebowanie na tlen ; niewielka wydajność płuc w stosunku do m.c zwierzęcia ->utrzymanie stałej temp wew ciała obciąża znacznie czynność oddechową zwierzęcia i są one bardziej podatne na choroby układu oddechowego niż zwierzęta o mniejszej m.c; mm. oddechowe mają większą tendencje do szybkiego męczenia się co z niedoborem wit.E i selenu może prowadzić do zaburzeń oddechowych
• Czynniki środowiskowe:

§         Zbyt duże zagęszczenie zwierząt, wysiłek fizyczny

§         Wysoka wilgotność i temp powietrza w oborze -> zmniejszenie aktywności makrofagów płucnych i immunoglobulin w śluzie tchawiczym i oskrzelowym

§         Przeciągi i nadmierne wychłodzenie uszkadzają rzęski błony śluzowej układu oddechowego, zasiedlanie i namnażanie patogenów

§         Niedotlenienie,kwasica metaboliczna lub oddechowa wpływają na zdolności funkcjonalne makrofagów płucnych

§         Wysoka zawartość szkodliwych gazów w oborze: amoniak,siarkowodór – hamuje samooczyszczanie się dróg oddechowych i prowokuje skurcze oskrzeli i obrzęk płuc

§         Zanieczyszczenie powietrza,zapylenie podczas karmienia lub zmiany ściółki

Obniżenie statusu immunologicznego organizmu – obniżenie odporności siarowej cieląt wraz z wiekiem,  immunosupresja związana z BVD-MD, podanie glikokortykosteroidów

·         te czynniki warunkują możliwość zasiedlenia dróg oddechowych przez patogeny warunkowo chorobotwórcze -> wzrost zjadliwości tłumaczy się synergizmem poszczególnych rodzajów wirusów i/lub bakterii, mykoplazm, chlamydii, grzybów(Aspergillus,Mucor,Candida)

·         Patogeny warunkowo chorobotwórcze :  wirus PI3, adenowirusy bydlęce, koronawirusy bydlęce, wirus BRS + pasterele(P.multocida), mykoplazmy(M.bovis,M.mycoides), bakterie ropotwórcze(strepto- i stafylokoki,A.pyogenes,F.necrophorum,Bacteroides spp., Histophilus somni)

·         Objawy kliniczne:

• Powodowane przez wirusy nieżytowe zapalenie GDO
• Gorączka
• Zmniejszenie apetytu
• Biegunka
• Surowiczy, śluzowy wypływ z nosa
• Łzawienie
• Ślinienie się
• Zaczerwienione spojówki
• Kaszel
• W zaawansowanym stadium choroby (dodatkowe zakażenie bakteryjne: pasterele,H.somni; lub mykoplazmowe -> włóknikowe zapalenie płuc) :

§         Szybki rytmn serca

§         Duszność wdechowa a następnie mieszana

§         Ataki kaszlu

§         Szeroko rozstawione kończyny z wyciągniętą do przodu głową i szyją oraz szeroko rozwarte nozdrza

§         Sinica błon śluzowych

§         Brak apetytu

§         Wypływ z nosa śluzowy bądź ropny

§         Temp wew ciała znacznie podwyższona

§         W dogłowowych i dobrzusznych płatach płuc  zaostrzony szmer oddechowy

§         Trzeszczenie i świsty oddechowe – odgłosy tarcia

§         W dogrzbietowej części płuc trzeszczenia – rozedma

§         Pola stłumienia w dogrzbietowych i doogonowych częściach płuc

• Przewlekłe i powiłkane przypadki i nawroty:

§         Zmiany ropne

§         Apatia

§         Zaleganie z wyciągniętą szyją

§         Niechęć do przyjmowania pokarmu

§         Chudnięcie

§         Cuchnący wypływ z nosa

§         Matowa sierść

§         Obrzęk stawów i pochewek ścięgien

·         Badanie sekcyjne:

Dogłowowe , dobrzuszne obszary płuc – nieżytowe (wirusy), włóknikowe lub śródmiąższowe (pasterele,ziarniniaki), ropne (ch. Przewlekła) zapalenie płuc , włóknikowe zapalenie opłucnej z rozedmą płuc (pasterele)

·         Rozpoznanie:

• Wymazy z tchawicy lub popłuczyny z drzewa oskrzelowego
• Badanie par surowic – natychmiast po pojawieniu się pierwszych objawów choroby i po 3 tygodniach , sprawdzić poziom przeciwciał i serokonwersję przeciwko konkretnemu patogenowi mogącemu teoretycznie powodować BRDC
• Badanie mikrobiologiczne w terenie się nie sprawdza

·         Rokowanie

• Zakażenie wirusowe (GDO) – rokowanie dobre , przewlekle trwająca choroba – rokowanie często złe

·         Leczenie

• Spokój
• Dobrze wietrzone pomieszczenia
• Antybiotykoterapia na podstawie antybiogramu wymazów – co najmniej przez 3 -4 dni a nawet dłużej by zapobiec nawrotom, wtórnym zakażeniom bakteryjnym (amoksycylina(Shotapen), ceftiofur, enrofloksacyna,marbofloksacyna,tylozyna)
• NLPZ (fluniksyna, karprofen,ketoprofen,meloksykam) – tłumienie stanu zapalnego płuc, nie zaleca się stosowania glikokortykosteroidów ( immunosupresja!)
• Broncholityki – bromheksyna, chlorek amonu, wyciągi roślinne
• Podawanie preparatów z wit.E i selenem
• Nie szczepić zwierząt w stadzie w którym występuje BRDC( szczepionkami żywymi atenuowanymi – ryzyko uzjadliwienia się wirusa szczepionkowego)