05_Kazanie piąte.pdf

KAZANIE PIĄTE

JAKO KATOLICKA WIARA POLICYJ I KRÓLESTW

SZCZĘŚLIWIE DOCHOWYWA,

A HERETYCTWO JE OBALA

Służcie P[anu] Bogu ze wszytkiego serca waszego, a nie puszczajcie się za

próżnościami, które wam nie pomogą.

I. Reg. 12 [20-21].

Królestwo przy obcych bogach nie trwa.

Gdy Samuel ludowi Bożemu króla Saula postawił, dał im znać, iż

królestwo ono trwać nie miało, jeśliby się za obcymi bogami udawać, a

jednego Pana Boga prawdziwego odstąpić kiedy mieli. I zowie fałszywe

bogi one Baale i Astaroty, jako wyższej w tym rozdziale stoi, próżnościami,

jako cień i dym, który nie trwa i pomocy nie daje. "Bójcie się - prawi -

Pana Boga, a służcie mu z całego serca waszego. Bo jeśli w złości trwać

będziecie, i wy, i król wasz zaraz poginiecie". Toż się do was mówi,

Przezacni Panowie, stójcie mocno przy jednej katolickiej wierze, która

jednego Boga w Trójcy i jednego Chrystusa ukazuje; a królestwo wasze i

Rzeczpospolita wasza stać będzie. A jeśli się do innych obcych wiar i do

innych Chrystusów fałszywych i próżnych, które heretycy przynoszą,

udacie: i wy, i król wasz, i z królestwem waszym poginiecie. Obaczmy za

pomocą Bożą, jaką moc w sobie ma katolicka wiara do zachowania i

rozmnożenia świeckich królestw, a jaki jad w sobie mają heretyctwa do

zguby i wywrócenia ich.

1. Zgoda i jedność szczęście wielkie Rzeczyposp[olitej].

Mocne mury, zgoda.

Naprzód wielkie szczęście jest królestwa i Rzeczyposp[olitej], gdy ludzie

swoje zachowuje w jedności, zgodzie i miłości spólnej; gdy wszyscy są

jako w jednym ciele członki, przy jednej głowie; 1. Cor. 1 [10]. gdy

wszyscy jedno rozumieją, jedno mówią; gdy jako w jednym korabiu

siedząc, spólnie sobie do przewozu pomagają, jako mówi Pismo: Prov. 18

[19]. "Brat, pomagający bratu, są jako miasto mocne". Żadne nie są

mocniejsze mury i wały u miasta jako zgoda, jedność i miłość sąsiedzka

jednego ku drugiemu. Luc. 11 [17]. Bo gdzie niezgoda i rozdział, jako Pan

mówi, tam jest upadek królestwa, a dom się na dom wali.

Katolicka wiara ludzie w zgodzie zatrzymawa.

Do tej jedności i zgody wiara święta katolicka dziwnie ludzie zaprawuje i

w niej mocno zatrzymawa. Bo każe wszytkim wiernym być jako bratom u

jednego ojca i w domu jednym: Matt. 23 [8]. "Wszyscy wy - mówi Pan

Bóg - bracia sobie jesteście". Luc. 12 [13-14]. Joan. 10 [16]. Luc. 12 [37].

Nie każe się im dziedzictwem dzielić, jako sam Pan rozdziałów czynić

między bracią nie chciał. W jednym domu wszytkim się i w jednej

owczarni, i pod jednym pasterzem wszytkim zamykać i u jednego stołu

świętego nauki i sakramentów zasiadać, i z jednej szpiżarniej i skarbnice

potrzeb i żywności swojej patrzyć rozkazał. Jedna u katolików wiara, jedne

sakramenta, jeden pasterz i gospodarz. Nie dopuszcza Kościół schizmy ani

odszczepieństwa, ani heretyctwa. Abo się zgadzaj, abo bądź wyklęty i z

domu wypadaj, a między bracią niezgody nie rozsiewaj.

Naprawić łacno zgodę u katolików.

Gdy się u katolików bracia powadzą, wnet że się zgadzać muszą, bo

jednego sędziego mają, na którego rozsądku przestają. Niezgodnym

pogrożą, iż im grzechów nie odpuszczą, iż je od używania tajemnic

Boskich odpędzą. I tak wnet się do jedności wrócić muszą.

Heretyctwo zgody nie umie.

Lecz u heretyków, wedle nauki i zwyczaju ich, takiego do jedności i zgody

nie masz sposobiania. Bo nigdy z jedną wiarą i nauką nie idą, ale z wielą

wiar i nauk. Nie mają, ani chcą mieć sędziego o wiarę i Pisma rozumienie,

na którego by się rozsądek dali.

Na żadnego się sędziego nie dają.

Mówią: Pismo nas i statut niechaj sądzi - jakoby swary bez żywego

sędziego skończyć się mogły. Każdy z nich ma swój upór i hardość rozumu

swego, w której drugiemu nie ustąpi, i tak jako Mędrzec mówi: "Między

pysznymi zawżdy swary rostą". Nie gaszą niezgody około wiary, ale ją

podniecają, mówiąc i źle apostolskie słowa przywodząc:

"Niech każdy w swoim rozumieniu okwituje", co Apostoł rzekł około

rzeczy wolnych i wiary nie dzielących, jako są ceremonije.

Gdzie w duchownych rzeczach zgody nie masz, tam jej i około

świeckich nie będzie.

A gdzie około wiary i rzeczy Boskich zgody nie masz, tam i w rzeczach

świeckich, i w policyjej być nie może. Gdyż rzeczy świeckie służyć

duchownym mają; kto inaksze ma duchowne i inaksze też i o świeckich

rozumienie mieć musi. Jako mularz inakszą do swego murowania materyją,

a inakszą cieśla do swego budowania bierze, i tak ją przyprawuje, jako mu

do jego końca potrzeba, tak heretyk i katolik inaczej o Rzeczyposp[olitej]

sądzić musi, jako któremu do zatrzymania wiary swojej potrzeba. Zgoda

tedy około spraw Rzeczypospolitej] między nimi stać nie może i biada być

musi tej Rzeczypospolitej], o której niezgodni z sobą w wierze radzą i

obmyślają. To nieszczęście. Boże, aby na was nie poległo!

Różność wiar prawej przyjaźni przeszkadza.

A k temu różność wiar odejmuje prawą przyjaźń między ludźmi. Bo

człowiek podobnego sobie przyjaciela szuka, a od różnego i inakszego niźli

on ucieka. Ta podobność od dusze się i rozumienia o rzeczach Boskich, na

których wszytko należy, poczyna. Jeśli kto inaczej o Bogu i zbawieniu

rozumie niźli ja, trudna mi z nim miłość; zgodzić się z nim w czym do

czasu mogę, ale go zupełnie miłować nie mogę.

Nie czyni dufałości.

Różność wiar nie czyni uprzejmości i dufałości, aby się temu zwierzył

wszytkiego i dufał mu, którego ma w wierze przeciwnym. Rychlej się go

strzec, aby go gdzie w swoim błędzie nie ułowił, a niźli mu się dufać

będzie.

Podejrzenia w różności wiar i swary.

Rodzą się między takimi rozmaite podejrzenia, iż mówią: Podobno mi to

uczyni abo już uczynił, bo luter, a sumnienia u niego niewiele. W różności

wiar rostą swary, gdy się pohamować nie mogą, aby jeden drugiemu

drugdy nieostrożnie nie przymówił. Jako Apostoł przestrzegł: 2. Tim. 2.

"Swary słowne (około wiary) rodzą zazdrości (iż jeden drugiemu dowcipu

abo wymowy, abo umiejętności Pisma zajrzy), rodzą swary bluźnierstwa

(iż rozgniewany bluźnić przeciw Kościołowi będzie), rodzą złe podejrzania

i spory ludzi w rozumie skażonych, którzy prawdy zbyli". Jeśli tedy

herezyje zgodę w Rzeczypospolitej] i jedność, i miłość psują: a jakoż

szkodliwe Rzeczypospolitej] nie są? A który jad prędzej zarazić i skazić

państwa i królestwa może, jako rozterki i niezgody?

Herezyje rozdzielają królestwa.

Jedność wiary Bożej czyni jedno zgodne królestwo, a herezyje i różne

wiary dzielą królestwa i rozdziałem je gubią. 3. Reg. 12 [26-27]. Co się

barzo jaśnie pokazało z onego szatańskiego wymysłu Jeroboamowego,

który mając część królestwa Roboamowego, na zatrzymanie rozdziału

onego umyślił rozdzielić wiarę i odszczepieństwo fundować między lud

Boży. Bo sobie pomyśli!: będzie-li ten lud mój jednej wiary z ludem

Roboamowym, a będzie-li w jednego z nimi Boga wierzył i do jednego

kościoła do Jeruzalem chodził, pewnie się i do jednego pana zaś wrócą, a

mnie zabiją. I rozerwał wiary świętej jedność, aby i królestwo rozerwał.

Hereryctwo umacnia niezgodę.

Naczynił im bogów i zakazał im chodzić do Jeruzalem, mówiąc: tak tu

Bóg, jako i tam. I tak zmocnił heretyctwem onym niezgodę i rozdział

królestwa, wiedząc, iż jedna wiara jednę Rzeczp[ospolitą] zgodną czyni.

Toż o swym tym królestwie myślcie. Jeśli się w nim szerzyć wielom wiar

dacie, pewnie je rozdwoicie abo roztroicie, i rozdzielone na części ginąć

musi.

Sprawiedliwość jest królestwom fundamentem. Szczęśliwe też jest

królestwo, w którym jest sprawiedliwość, a każdy przy swoim zostaje, a

krzywdy nie cierpi, bo fundament jest każdego zgromadzenia i sąsiedztwa

sprawiedliwość.

Heretycy niesprawiedliwi.

Tego nie ma żadne królestwo, w którym herezyje się podnoszą, bo z natury

swej każdy heretyk na katoliki jadowity jako wilk na owce. Wnet gdzie

mogą, odejmują katolikom kościoły i nadania ich starożytne i

sprawiedliwe, wyganiają je i z majętności łupią, i żadnego im miejsca do

ich nabożeństwa nie zostawują. Co pokazują przykłady w każdym państwie

i mieście, gdzie rządy swe mają, i tu u nas, i w Prusiech, i w miastach, i

państwach heretyckich.

Królestwo bez sprawiedliwości rozbojem jest. Jakaż to Rzeczpospolita,

która takie ma drapiestwo? "Królestwo bez sprawiedliwości - mówi ś.

Augustyn - jest rozbójstwo". O Boże mój, jakie nam katolikom w tym

królestwie krzywdy poczynili heretycy! Ludkom ubogim kapłany

rozegnali, kościoły popustoszyli i złupili, nadania, od sześciset lat trwające,

i imiona kościelne pobrali, dziesięciny powydzierali - a żadnej z nich

sprawiedliwości nie masz. Jakoż to królestwo bez niej stać może? Jakoż z

takimi rozbójniki towarzystwo być ma i spólnej Rzeczypospolitej i praw

używanie?

Heretycy nic mogą bronić królestwa od pogańskich nieprzyjaciół.

Jeszcze szczęśliwe jest królestwo, które obronić poddanych od

pogranicznego nieprzyjaciela może i wojować się nie dopuści, i na wojnie

szczęśliwe zwycięstwa odnosi.

Poganom się heretycy nie odejmą.

To szczęście herezyje odejmują, bo bitwy z pogaństwem nigdy nie

wygrawają, ani mogą. Nie doświadczona rzecz u chrześcijan, aby kiedy

pogany bili abo się im odjąć mogli; i owszem, gdzie się do wojska

katolickiego przymieszali, szczęściu ich przeszkodzili. 2. Par. 25. To się

pokazało i w starym zakonie na Amazyjasie królu.

Heretycki żołnierz do wygrania bitwy przeszkadza.

Gdy na pogańskie ludzie Seirskie wojsko zbierał, dał sto kamieni srebra

heretykom z Izraela i wywiódł ich sto tysięcy na pomoc do boju. Lecz

Prorok do z Amazyjasza przyszedł i mówił: "O królu, niech tobą wojsko

takie nie wychodzi, bo nie masz pana Boga z Izraelem i z synmi Efraim. A

jeśli rozumiesz, iż w mocy wojska wygranie jest wojny, uczyni Pan Bóg, iż

porażony od nieprzyjaciół będziesz; bo Boża rzecz jest i pomoc dać, i do

uciekania obrócić". I gdy powiedział król: "a z pieniądzmi, którem dał na

żołnierze, co będzie?" Rzekł Prorok: "ma Pan Bóg, skąd tobie da jeszcze

więcej". I posłuchawszy Proroka, z swoim samym, acz małym ludem, pobił

Seirany i wielkie zwycięstwo otrzymał, do którego pewnie by mu byli oni

heretycy przeszkodzili.

Na które drugi król, Abia, gdy przeciw niemu wielkim wojskiem stanęli,

śmiałym barzo sercem wołał: 2. Par. 13. "Wyrzuciliście kapłany Boże,

syny Aaronowe i Lewity, i naczyniliście sobie kapłanów jako inszy

poganie. Lecz Pan Bóg nasz jest Bóg, któregośmy nie opuścili, i kapłani u

nas służą Panu Bogu z rodzaju Aaronowego, i Lewitowie stoją w porządku

swoim.

W wojsku katolickim pan Bóg, gdzie są kapłani jego.

A tak w wojsku naszym Bóg jest hetmanem i kapłani jego, którzy na was

trąbią. Nie walczcie z Panem Bogiem, bo się wam nie powiedzie". I pobił, i

rozgromił ono daleko więtsze wojsko heretyckie, i nauczył nas, iż z

heretyk!, którzy kapłanów prawnych Bożych w swym wojsku, a zatem i

Pana Boga z sobą nie mają, nic nie wygramy, gdy się na nas pogańskie

wojska podniosą.

Wojska heretyckie na Turkach nie wygrawają.

W bitwie onej, gdy za naszych wieków Turki na morzu porażono, żadnego

heretyka rotmistrza ani wodza nie było. W Węgrzech, gdzie wszytko

heretycy w wojsku z ministry swymi na Turki idą, prędko przegrawają. I

teraz jako słyszym, gdy im roku przeszłego wielkie już do wygrania P[an]

Bóg wrota w samej bitwie otwarzał, gdy heretycy wołali Jezus, któryś

katolik upominał, aby i na patronkę ziemie węgierskiej o przyczynę, to jest

Naświętszej Matki Bożej, zawołali. Oni bluźniąc przeczystą Pannę, mało

już nie wygraną bitwę przegrali. Gdzie Pan Bóg dał znać, iż się o herezyje

takie, w których świętych i Przeczystej Matki jego nie czczą, a kościelną w

tym naukę bluźnią, gniewa i szczęście wszytko rycerskie od nich oddala.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: