ZESZYT LICEALISTY do j�zyka polskiego M�ODA POLSKA DWUDZIESTOLECIE MI�DZYWOJENNE opracowa�a: Monika Salamo�ska klasa 3 WYDAWNICTWO GREG Sp.C. KRAK�W 1996 SPIS TRE�CI M�ODA POLSKA WST�P Geneza, nazwa i za�o�enia epoki Ramy chronologiczne M�ODEJ POLSKI Filozofia epoki Pr�dy artystyczne w literaturze i sztuce prze�omu wiek�w Artyku�y programowe M�ODEJ POLSKI Pytania kontrolne LEOPOLD STAFF Informacje o autorze Cechy m�odopolskiej tw�rczo�ci Staffa - "Kowal" - "Deszcz jesienny" - "Przed�piew" - "Pocz�tek bajki" - "Sonet szalony" Pytania kontrolne JAN KASPROWICZ Informacje o autorze Tw�rczo�� Jana Kasprowicza - "W cha�upie" - "Z cha�upy" (cykl sonet�w) Realizm i naturalizm cyklu sonet�w "Z cha�upy" - "Krzak dzikiej r�y w Ciemnych Smreczynach" Impresjonizm i symbolizm cyklu - "�wi�ty Bo�e, �wi�ty mocny" - "Dies irae" Prometeizm "Hymn�w" Katastrofizm "Hymn�w" Ekspresjonizm "Hymn�w" - "Hymn �w. Franciszka z Asy�u" - "Rozmi�owa�a si� ma dusza" Franciszkanizm w tw�rczo�ci Kasprowicza Pytania kontrolne KAZIMIERZ PRZERWA-TETMAJER Informacje o autorze - "Nie wierz� w nic" - "Koniec wieku XIX" - "Hymn do Nirwany" - "Evviva l'arte" - "Anio� Pa�ski" - "Melodia mgie� nocnych" ("Nad Czarnym Stawem G�sienicowym") - "Ja, kiedy usta ku twym ustom chyl�" - "Jak si� J�zek Sma� pojecha� wys�ucha�" Dekadentyzm w tw�rczo�ci Kazimierza Przerwy-Tetmajera Sztuka i przyroda w poezji Tetmajera Konwencje literackie w poezji Tetmajera Pytania kontrolne STANIS�AW WYSPIA�SKI Informacje o autorze - "Wesele" Geneza utworu Czas i miejsce akcji Problematyka utworu Bohaterowie Sens scen wizyjno-symbolicznych Tre�� utworu S�d nad narodem polskim. Wymowa ideowa "Wesela" Obraz inteligencji Obraz ch�opstwa Kompozycja "Wesela" "Wesele" jako dramat symboliczny Artyzm "Wesela" Koncepcja "Teatru ogromnego" Pytania kontrolne GABRIELA ZAPOLSKA Informacje o autorce - "Moralno�� pani Dulskiej" Geneza utworu Czas i miejsce akcji Bohaterowie Tre�� utworu Problematyka Znaczenie naturalizmu w tw�rczo�ci Zapolskiej Indywidualizacja j�zyka "Moralno�� pani Dulskiej" jako tragifarsa Podsumowanie Pytania kontrolne STEFAN �EROMSKI Informacje o autorze - "Wierna rzeka" Czas i miejsce akcji Bohaterowie Tre�� utworu Problematyka utworu Problematyka narodowo-spo�eczna w powie�ci Rola przyrody w powie�ci Pytanie kontrolne - "Ludzie bezdomni" Geneza powie�ci Czas i miejsce akcji Bohaterowie Tre�� utworu Problematyka powie�ci Interpretacja tytu�u Doktor Judym - sposoby kreacji bohatera "Ludzie bezdomni" jako powie�� modernistyczna Nowatorstwo artystyczne "Ludzi bezdomnych" Pytania kontrolne - Opowiadania - "Rozdziobi� nas kruki, wrony ..." Problematyka utworu - "Zmierzch" Problematyka utworu - "Doktor Piotr" Problematyka utworu - "Si�aczka" Czas i miejsce akcji Bohaterowie Tre�� utworu Problematyka noweli JOSEPH CONRAD Informacje o autorze - "Lord Jim" Bohaterowie Tre�� utworu Problematyka utwor�w Conrada Problematyka powie�ci "Lord Jim" Jim - �ajdak czy bohater? Cechy romantyczne bohatera conradowskiego Kompozycja "Lorda Jima" Pytania kontrolne FIODOR DOSTOJEWSKI Informacje o autorze - "Zbrodnia i kara" Geneza powie�ci Czas i miejsce akcji Bohaterowie Tre�� utworu Problematyka powie�ci Dramat Raskolnikowa Ponadczasowa wymowa powie�ci Pytania kontrolne DWUDZIESTOLECIE MI�DZYWOJENNE WST�P Odkrycia naukowe Teorie psychologiczne Kierunki w literaturze Ekspresjonizm Formizm Futuryzm Awangarda krakowska �agary Skamandryci MARIA PAWLIKOWSKA-JASNORZEWSKA Informacje o autorce - "Gwiazdy spadaj�ce" - "Miss Ameryka" - "Stara kobieta" LEOPOLD STAFF Informacje o autorze - "Wysokie drzewa" - "Ars poetica" - "Poeta" - "Kartoflisko" BOLES�AW LE�MIAN Informacje o autorze - "Dusio�ek" - "Dziewczyna" - "Trupi�gi" - "Urszula Kochanowska" - "W malinowym chru�niaku" JULIAN TUWIM Informacje o autorze - "�ycie" - "Do krytyk�w" - "Do losu" - "Et arceo" - "Mieszka�cy" - "Kwiaty polskie" JAN LECHO� Informacje o autorze - "Herostrates" - "Pytasz, co w moim �yciu z wszystkich rzecz� g��wn�" - "Iliada" W�ADYS�AW BRONIEWSKI Informacje o autorze - "Poezja" - "Zag��bie D�browskie" - "Bagnet na bro�" - "Rozmowa z histori�" KONSTANTY ILDEFONS GA�CZY�SKI Informacje o autorze - "Serwus, madonna" - "Kryzys w bran�y szarlatan�w" - "O naszym gospodarstwie" JULIAN PRZYBO� Informacje o autorze - "Gmachy" - "Z Tatr" - "Lipiec" J�ZEF CZECHOWICZ Informacje o autorze - "Przez kresy" - "Na wsi" - "�al" KAZIMIERZ WIERZY�SKI Informacje o autorze - "Wiosna i wino" - "S�ucham i patrz�" STEFAN �EROMSKI - "Przedwio�nie" Czas i miejsce akcji G��wny bohater Tre�� utworu Problematyka "Przedwio�nia" Obraz i ocena rewolucji Mit szklanych dom�w Rz�d i komuni�ci - dyskusja polityczna na temat odrodzonej Polski Znaczenie tytu�u "Przedwio�nie" i interpretacja zako�czenia Pytania kontrolne ZOFIA NA�KOWSKA Informacje o autorce - "Granica" Tre�� utworu Kompozycja i problematyka Problematyka spo�eczno-polityczna Problematyka psychologiczno-moralna Wieloznaczno�� tytu�u Pytania kontrolne WITOLD GOMBROWICZ Informacje o autorze - "Ferdydurke" Tre�� utworu Kompozycja i problematyka Poj�cie formy u Gombrowicza "Ferdydurke" jako wypowied� na temat "formy" Satyryczna wymowa "Ferdydurke" Pytania kontrolne BRUNO SCHULZ Informacje o autorze G��wny bohater opowiada� - "Sklepy cynamonowe" - "Sanatorium pod Klepsydr�" Problematyka opowiada� Schulza Przemiany czasu i przestrzeni w opowiadaniach W�dr�wki bohatera Wspomnienia, marzenia i kompleksy bohatera Znaczenie tytu��w opowiada� Pytania kontrolne JAROS�AW IWASZKIEWICZ Informacje o autorze - "Panny z Wilka" G��wny bohater Tre�� utworu Problematyka "Panien z Wilka" Kompozycja "Panien z Wilka" "Panny z Wilka" - opowiadaniem o urodzie �ycia Czas, przemijanie, pami�� Znaczenie tytu�u opowiadania i wnioski Pytania kontrolne FRANZ KAFKA Informacje o autorze - "Proces" G��wny bohater Tre�� utworu Problematyka "Procesu" Kompozycja "Procesu" "Proces" - powie�ci� absurdu Rzeczywisto�� totalitarna Interpretacja religijna "Procesu" - wina bohatera Znaczenie tytu�u powie�ci i wnioski Pytania kontrolne STANIS�AW IGNACY WITKIEWICZ (WITKACY) Informacje o autorze Teoria "Czystej Formy" - "Szewcy" Tre�� utworu "Szewcy" wobec teorii Czystej Formy Spo�eczno-polityczna wymowa "Szewc�w" Katastrofizm "Szewc�w" Pytania kontrolne MICHA� BU�HAKOW Informacje o autorze - "Mistrz i Ma�gorzata" Czas i miejsce akcji G��wni bohaterowie powie�ci (ich rodow�d i charakterystyka) Tre�� utworu Kompozycja i problematyka powie�ci Realizm i groteska Obraz Moskwy i jej mieszka�c�w (krytyka systemu totalitarnego) Mistrz - artysta i jego dzie�o Znaczenie tytu�u powie�ci i wnioski Pytania kontrolne S�OWNICZEK POJ�� M�oda polska Wst�p Geneza, nazwa i za�o�enia epoki Sytuacja spo�eczno-polityczna �wczesnej Europy - imperialna polityka mo- carstw, ostre antagonizmy spo�eczne, technicyzacja �ycia, ob�uda obyczaj�w mieszcza�skich, a w Polsce pozorna stabilizacja polityczna (utrwalenie po kl�skach powsta�czych podzia�u ziemi) zn�w wywo�uj�ca wzrost d��e� niepod- leg�o�ciowych - to wszystko wywo�a�o bunt "m�odych" modernistycznych tw�r- c�w, przeciwko "starym". Powszechnie na oznaczenie epoki przyj�to nazw� M�oda Polska. Terminu tego po raz pierwszy u�y� Artur G�rski w cyklu artyku��w "M�oda Polska" (krakow- skie "�ycie" 1898 r.). Inne nazwy u�ywane na okre�lenie tej epoki to: neoromantyzm - termin ustalony przez prof. Edwarda Por�bowicza w artykule "Poezja polska nowego stulecia". Nazwa ta wynik�a z licznych nawi�za� do epoki romantyzmu i jej tw�rc�w - S�owackiego, Mickiewicza, a tak�e Norwida. dekadentyzm - wynikaj�cy z panuj�cego przekonania o nieuchronnej kl�sce i katastrofie, spowodowanej rozwojem cywilizacji. St�d postawy apatii, "fin-de-siecle" (�wiadomo�� schy�ku wieku), poczucia zagro�enia i kl�ski. Tu� przed przewidywan� katastrof� nast�pi� gwa�towny rozw�j sztuki i kultu- ry, tak jak przed upadkiem Cesarstwa Rzymskiego. modernizm - okre�lenie u�yte przez prof. Kazimierza Wyk� na oznaczenie I fazy epoki, gdy m�odzi arty�ci g�osili potrzeb� zmian, odm�odzenia i unowo- cze�nienia �wiata (niem. modern - nowoczesny). Ramy chronologiczne M�odej Polski Rok 1890 przyj�to uwa�a� za dat� pocz�tkow� modernizmu w Polsce. W tym czasie debiutowali czo�owi tw�rcy: Jan Kasprowicz, Kazimierz Przerwa-Tetma- jer (1891), Andrzej Niemojewski (1891), Stefan �eromski (1895). Pierwsze dziesi�ciolecie (1890-1900) geograficznie zwi�zane jest z Krako- wem. Patronem literackim tw�rczo�ci z tego okresu jest Juliusz S�owacki. Hierarchia rodzaj�w literackich przedstawia si� nast�puj�co: poezja, dra- mat, epika. Drugie dziesi�ciolecie (1900-1910) zwi�zane z Warszaw�, inspirowane jest poezj� Cypriana Kamila Norwida. Na pierwsze miejsce wysuwa si� epika, na- st�pnie dramat i liryka. Faza schy�kowa obejmuje lata 1910-1918. Pojawiaj� si� zapowiedzi pogl�d�w i koncepcji artystycznych znamiennych dla nast�pnego okresu, debiutuj� w�w- czas Zofia Na�kowska...
matrix793