PROFILAKTYKA ZAKAŻEŃ W ZAKŁADACH FRYZJESKICH, KOSMETYCZNYCH, TATUAŻU I ODNOWY BIOLOGICZNEJ
WYMAGANIA SANITARNE ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ZAGADNIEŃ DEZYNFEKCJI I STERYLIZACJI
I. ZAGROŻENIA WYSTĄPIENIA ZAKAŻEŃ W GABINETACH FRYZJERSKICH, KOSMETYCZNYCH i TATUAŻU
Zakłady, w których wykonuje się zabiegi związane z naruszeniem ciągłości tkanek (tatuaż, percing, manicure, pedicure) należy traktować jak gabinety zabiegowe stosując odpowiednie procedury sanitarne. Klienci korzystający z usług tych gabinetów są anonimowi. O ich stanie zdrowia nic nie wiemy.
Mogą być nosicielami różnych chorób wywołanych przez:
n grzyby np. drożdżaki (Candida), (Pityrosporium) łupież
n bakterie ropotwórcze np. gronkowca złocistego, paciorkowca
n wirusy np. opryszczki (Herpex), grypy oraz najgroźniejsze przenoszone drogą krwi HBV, HCV, HIV.
Nic nie wiedząc o stanie zdrowia klientów, każdego z nich powinno się traktować jako osobę potencjalnie zakażoną. Zagrożenie stwarza zamierzone lub niezamierzone przerwanie ciągłości tkanek podczas zabiegów kosmetycznych, golenia, tatuażu oraz innych czynności wykonywanych w zakładzie. Na ryzyko zakażenia narażeni są pracownicy mający kontakt z klientem, ale również inni klienci poprzez zainfekowane dłonie personelu lub źle przygotowane narzędzia.
Zapobieganie zakażeniom wymaga odpowiedniego postępowania ze sprzętem i narzędziami, aby przeciąć drogi szerzenia.
Zagrożenie wystąpienia zakażenia podczas świadczenia usług można odnieść do trzech dróg:
n droga bezpośrednia
n droga pośrednia
n droga inhalacyjna
Przyczyny zakażeń;
n nieracjonalne korzystaniu z ochron osobistych
n nieprawidłowo przygotowany sprzęt
Sposoby zapobiegania zakażeniom to:
n antyseptyka - odnosi się do tkanek żywych
n dezynfekcja - odnosi się do powierzchni nieożywionych
n sterylizacja - odnosi się do powierzchni nieożywionych, jej zadaniem jest zabicie wszystkich drobnoustrojów, ich form wegetatywnych i przetrwalnikowych.
Ogólne zasady bezpiecznej pracy przy wykonywaniu czynności mogących naruszać ciągłość tkanek.
Warunki odnoszące się do osoby wykonującej czynności mogące naruszać ciągłość tkanek dotyczą:
n posiadanej wiedzy i sprawdzonych umiejętności praktycznych
n zawodowego przygotowania osobistego (wykonywanie czynności bez biżuterii na dłoniach, z zachowaniem odpowiedniej higieny rąk i w odzieży ochronnej)
n używania właściwego sterylnego sprzętu, ochron osobistych (rękawiczki) i odzieży ochronnej
n zastosowanie właściwego toku postępowania zakończonego zabezpieczeniem sprzętu i materiału przed możliwością przeniesienia zakażenia.
Zagrożenia epidemiczne wynikające z ingerencji w poszczególne obszary ciała spowodowały konieczność posługiwania się narzędziami/sprzętem o odpowiednim poziomie czystości mikrobiologicznej. Należy pamiętać, iż w zakładach fryzjerskich i kosmetycznych może dojść do zakażenia na skutek używania nie zdezynfekowanych lub nieprawidłowo zdezynfekowanych albo nie sterylnych narzędzi i przyborów takich jak np. nożyczki, cążki, igły, grzebienie, szczotki.
Wymagania dotyczące czystości mikrobiologicznej narzędzi przed ich użyciem są zróżnicowane i zależą od kontaktu z tkankami.
W związku z tym narzędzia mające kontakt:
n z uszkodzoną tkanką lub naruszają ciągłość powłok ciała, muszą być sterylne tj. wolne od wszystkich form drobnoustrojów, zarówno wegetatywnych jak i spor;
n z nieuszkodzoną błoną śluzową powinny być sterylne;
n z nieuszkodzoną powierzchnią skóry powinny być wolne od wegetatywnych form drobnoustrojów - zakres wymaganej czystości mikrobiologicznej zależy od aktualnie występujących zagrożeń.
W przypadku braku możliwości sterylizacji narzędzi np. ze względów technicznych (rodzaj tworzywa, konstrukcja używanego sprzętu) muszą być one dezynfekowane z zastosowaniem czynników zapewniających wysoki poziom dezynfekcji tj. zniszczenie wszystkich wegetatywnych form bakterii łącznie z prątkami gruźlicy, grzybów i wirusów.
Obowiązki placówek świadczących usługi, podczas, których dochodzi do przerwania ciągłości tkanek wobec pacjenta/klienta.
Prawidłowo zorganizowana jednostka świadcząca usługi w zakresie kosmetyki i tatuażu, a także placówka gdzie podczas świadczenia usług dochodzi do naruszenia ciągłości tkanki powinna dysponować taką ilością sprzętu jednorazowego lub wielorazowego użytku, aby istniała możliwość zastosowania dla każdego klienta sprzętu o właściwej czystości mikrobiologicznej. Wymaga to posiadania dużej ilości sprzętu lub możliwości dodatkowego sterylizowania narzędzi w czasie pracy.
Jakość usług świadczonych w gabinecie kosmetycznym, tatuażu uzależnione jest od:
n odpowiednio zorganizowanej pracy w gabinecie - podział na strefę czystą i brudną,
n przeszkolonego, świadomego zagrożeń i odpowiedzialnego personelu,
n prewencji - działań mających na celu zapobieganie zakażeniom.
W związku z zagrożeniami występującymi w gabinetach kosmetycznych i tatuażu należy je traktować jako gabinety zabiegowe podlegające odpowiednim regułom reżimu sanitarnego.
II. AKTUALNE PRZEPISY DOSTOSOWUJĄCE PRAWO POLSKIE DO PRAWA UNIJNEGO
Przepisy dotyczące kosmetyków:
n Ustawa z dnia 30.03.2001r. o kosmetykach (Dz. U. nr 42, poz. 473 z późn. zm. ostatnia zawarta w Dz. U. z 2004r. nr 23, poz. 2158)
n Ustawa z dnia 11.01.2001r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz.U. nr 84, poz. 11 z późn. zm. ostatnia zawarta w Dz. U. z 2004r. nr 121, poz. 1268)
n Ustawa z dnia 02.03.2000r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz. U. nr 22, poz. 271)
n Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 25.05.2004r. w sprawie wzorów formularzy przekazania danych o kosmetyku i przypadkach zachorowań spowodowanych użyciem kosmetyku oraz sposobu gromadzenia ich w krajowym systemie informowania o kosmetykach wprowadzonych do obrotu (Dz. U. nr 138, poz. 1471)
Niedopuszczalne jest stosowanie preparatów kosmetycznych nie spełniających wymagań określonych w przepisach o kosmetykach oraz o substancjach i preparatach chemicznych.
n Wymienione ustawy rozszerzają odpowiedzialność wytwórców i importerów produktów zagranicznych za wprowadzany produkt;
n Zobowiązują do umieszczania na opakowaniach napisów w języku polskim;
n Zobowiązują do dostarczania konsumentom krajowym informacji o składzie, substancjach niebezpiecznych w języku polskim,
Ustawa o kosmetykach tworzy krajowy system informowania o kosmetykach wprowadzanych do obrotu, do którego zadań należy:
· gromadzenie danych o kosmetyku
· informacji o przypadkach zachorowań spowodowanych użyciem tego kosmetyku.
Przed wprowadzeniem kosmetyku do obrotu producent (importer) musi przekazać do krajowego systemu informacje obejmujące:
n nazwę,
n kategorię kosmetyku,
n dane producenta oraz wszelkie zmiany.
Krajowy system informowania o kosmetykach
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 25.05.2004r. w sprawie wzorów formularzy przekazania danych o kosmetyku i przypadkach zachorowań spowodowanych użyciem kosmetyku oraz sposobu gromadzenia ich w krajowym systemie informowania o kosmetykach wprowadzonych do obrotu (Dz. U. nr 138, poz. 1471)określa wzory formularzy przekazania danych o kosmetyku i przypadków zachorowań spowodowanych użyciem kosmetyku oraz sposobu gromadzenia ich w krajowym systemie informowania o kosmetykach wprowadzonych do obrotu.
Krajowy system prowadzony jest przez Instytut Medycyny Pracy im.
prof. J. Nofera w Łodzi. Dane zawarte w krajowym systemie informowania o kosmetykach udostępniane są organom Inspekcji Sanitarnej, a informacje dotyczące składu są udostępniane również zakładom opieki zdrowotnej oraz lekarzom i stomatologom w celu podjęcia leczenia, jeżeli zachodzi podejrzenie, że stosowanie kosmetyku było przyczyną zachorowania.
Nadzór nad przestrzeganiem przepisów ustawy o kosmetykach sprawuje Inspekcja Sanitarna oraz Inspekcja Handlowa w zakresie:
n znakowania
n zafałszowań
n prawidłowości obrotu
Nadzór obejmuje:
n kontrolę
n pobieranie próbek kosmetyku
n przeprowadzanie badań laboratoryjnych
n przewiduje nakładanie grzywny za nieprawidłowe oznakowanie lub
stosowanie po terminie trwałości
PRZEPISY DOTYCZĄCE ŚRODKÓW DEZYNFEKCYJNYCH
n Ustawa z dnia 06.09.2001r. Prawo farmaceutyczne (Dz. U. nr 126, poz. 1381)
n Ustawa z dnia 30.04.2004r. o wyrobach medycznych (Dz. U. nr 93, poz. 896)
n Ustawa z dnia 13.09.2002r. o produktach biobójczych (Dz. U. nr 175, poz.1433 z późn. zm. ostatnia zawarta w Dz. U. z 2004r. nr 173, poz. 1801)
n Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17.01.2003r. w sprawie kategorii i grup produktów biobójczych według ich przeznaczenia (Dz. U. nr 16, poz. 150)
n Ustawa z dnia 27.07.2001r. o powołaniu Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych (Dz. U. nr 126, poz. 1379)
n Ustawa z dnia 06.09.2001r. przepisy wprowadzające ustawę - Prawo farmaceutyczne, ustawę o wyrobach medycznych oraz ustawę o Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych (Dz. U. nr 126, poz. 1382 z późn. zm. ostatnia zawarta w Dz. U. z 2004r. nr 92 i 93, poz. 882 i 896)
Zakres działania Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych obejmuje m in. nadzór nad wprowadzaniem do obrotu i dopuszczanie do używania produktów leczniczych i wyrobów medycznych.
Wprowadzenie środka dezynfekcyjnego do obrotu
Preparaty przeznaczone do dezynfekcji powierzchni w pomieszczeniach (ściany, podłogi, wyposażenie, meble) zakładów związanych z ochroną zdrowia, wg polskiego prawa są zaliczane do produktów biobójczych. Zgodnie z komunikatem Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych (listopad 2002r.) jedynym warunkiem uzyskania pozwolenia na obrót produktem biobójczym na terenie Polski było udowodnienie, że substancja czynna wchodząca w jego skład jest składnikiem produktu będącego w obrocie przed 01.12.2002r. Podobnie jak w przypadku preparatów dezynfekcyjnych zakwalifikowanych jako wyposażenie wyrobu medycznego, nie było wymagane udowodnienie działania bójczego, w tym przypadku dezynfekcyjnego. Obecnie zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 06.01.2004r. w sprawie jednolitych procedur oceny dokumentacji produktu biobójczego oraz kryteriów postępowania przy ocenie produktu biobójczego (Dz. U. nr 9, poz.74) ocenie podlegają dane umożliwiające ocenę skuteczności deklarowaną przez wnioskodawcę. Dane te muszą przedstawić dowód, że zgłoszony przez wnioskodawcę produkt działa skutecznie na organizmy będące przedmiotem zwalczania w warunkach normalnego stosowania, zgodnego z warunkami pozwolenia. Badania skuteczności należy wykonywać zgodnie z wytycznymi UE, o ile są one dostępne. Dopuszcza się stosowanie badań pochodzących z następujących źródeł: ISO, CEN i innych norm międzynarodowych, Polskich Norm, zaakceptowanych norm przemysłowych lub producenta, zaakceptowanych danych producenta pochodzących z badań danego produktu biobójczego.
Stosowane podczas świadczenia usług preparaty kosmetyczne zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 17.02.2004r. powinny podlegać następującym wymaganiom:
n preparaty kosmetyczne wykorzystywane przy świadczeniu usług przechowuje się, w oryginalnych opakowaniach, w sposób chroniący je przed utratą ich właściwości,
n jeżeli preparat kosmetyczny jest przechowywany w opakowaniu innym niż oryginalne, na opakowaniu tym umieszcza się etykietę zawierającą nazwę preparatu, jego wytwórcę oraz termin, do którego może być użyty.
Na pojemnikach zawierających roztwór preparatów kosmetycznych i środków do dezynfekcji umieszcza się etykietę zawierającą:
n nazwę preparatu lub środka;
n datę przygotowania roztworu;
n termin, do którego może być użyty;
n imię i nazwisko osoby przygotowującej roztwór
PRZEPISY DOTYCZĄCE ZAKŁADÓW FRYZJERSKICH, KOSMETYCZNYCH, TATUAŻU I ODNOWY BIOLOGICZNEJ
n Ustawa z dnia 06.09.2001 o chorobach zakaźnych i zakażeniach (Dz. U. nr 126, poz.1384) szczególnie art.13.1. (użytkownik nieruchomości jest zobowiązany do utrzymywania jej w stanie sanitarnym nie naruszającym wymagań higienicznych i zdrowotnych, w tym w szczególności nie stwarzającym zagrożenia przeniesienia chorób zakaźnych i zakażeń);
n Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17.02.2004r w sprawie szczegółowych wymagań sanitarnych, jakim powinny odpowiadać zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, tatuażu i odnowy biologicznej (Dz. U. nr 31 poz.273)
OBOWIĄZKI PRACODAWCY
Ustawa z dnia 26.06.1974r. Kodeks Pracy (Dz. U. z 1998r. nr 21, poz. 94 z późn.zm.) nakłada obowiązek na każdego pracodawcę, który powinien:
n zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy oraz prowadzić systematyczne szkolenie pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,
n dostarczać pracownikowi nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej zabezpieczające przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy oraz informować pracownika o sposobach posługiwania się tymi środkami.
III. ZASADY WYKONYWANIA DEZYNFEKCJI W GABINETACH FRYZJERSKICH I KOSMETYCZNYCH
Podstawową strategią w zapobieganiu zakażeniom jest zapewnienie higieny. W kompleksie zabiegów higienicznych istotną rolę odgrywa skuteczna antyseptyka, dezynfekcja i sterylizacja. Proces dezynfekcji zapobiega rozwojowi drobnoustrojów w środowisku przez wpływ na strukturę lub metabolizm drobnoustrojów, powoduje ich zabicie. Dezynfekcja redukuje liczbę drobnoustrojów znajdujących się n...
littleblackangel