Przegląd_Podatkowy_2008_12.pdf

Ukazuje się od 1991 roku

(212)

GRUDZIEŃ 2008

Tomasz Olkiewicz

Najważniejsze zmiany w ustawie o VAT

obowiązujące od dnia 1 grudnia 2008 r.

Wiktor Szczypiński, Maciej Wilczkiewicz

Zmiany w ustawie o podatku dochodowym

od osób prawnych obowiązujące od 2009 r.

Małgorzata Militz

Zmiany w zakresie obniżania podstawy opodatkowania VAT

a zasady prawa wspólnotowego

Michał Zdyb

Opodatkowanie spółek holdingowych

w wybranych krajach Unii Europejskiej

ISSN 0867-7514

INDEKS 371211

CENA 49,00 ZŁ (0% VAT)

9 770867 751087

TEMAT

MIESI¥CA

Tomasz Olkiewicz

Najwa¿niejsze zmiany w ustawie o VAT

obowi¹zuj¹ce od dnia 1 grudnia 2008 r.

czytaj na str. 7

Ustawa z dnia 15 paŸdziernika 2008 roku o zmianie ustawy o podatku od towarów i us³ug oraz niektórych

innych ustaw ma na celu uproszczenie przepisów w zakresie podatku od towarów i us³ug oraz wyelimi-

nowanie ograniczeñ formalnoprawnych wynikaj¹cych z niektórych uregulowañ. Zmiana przepisów

ustawy o VAT stanowi równie¿ konsekwencjê zapad³ych w 2007 roku wyroków Trybuna³u Konstytucyj-

nego, które musz¹ zostaæ wykonane. Ponadto nowelizacja w du¿ym zakresie czyni zadoœæ wymogowi

doprowadzenia do osi¹gniêcia zgodnoœci przepisów ustawy o VAT z przepisami Dyrektywy 112 oraz uw-

zglêdnia czêœæ zapad³ych w ostatnich latach orzeczeñ Trybuna³u Sprawiedliwoœci Wspólnot Europej-

skich. Autor artyku³u komentuje najwa¿niejsze zmiany zawarte w tej nowelizacji.

G£OS DORADCÓW

PODATKOWYCH

ORZECZNICTWO

Dariusz M. Malinowski

Podatkowe echo dyskusji o wprowadzeniu euro ............. 3

Adam Bartosiewicz, Ryszard Kubacki

Termin na wydanie interpretacji indywidualnej ............ 43

Przegl¹d orzecznictwa s¹dów administracyjnych ........ 48

PROFESJONALIŒCI

O PODATKACH

Przegl¹d orzecznictwa ETS ............................................. 50

WYJAŒNIENIA

I INTERPRETACJE

PODATKI

Podatek od towarów i us³ug

Sprawdzenie dokumentów rejestracyjnych

kontrahenta ........................................................................ 56

Nieodp³atne przekazanie budynku na rzecz jednostki

samorz¹du terytorialnego................................................... 57

Nastêpstwo prawne – obowi¹zek wystawienia

tzw. faktur zapomnianych i prawo do odliczenia VAT

naliczonego ........................................................................ 58

Wiktor Szczypiñski, Maciej Wilczkiewicz

Zmiany w ustawie o podatku dochodowym

od osób prawnych obowi¹zuj¹ce od 2009 r. ................. 16

Beata Soko³owska

Uwzglêdnianie globalnej sytuacji podatnika w kraju

opodatkowania – zdolnoœæ p³atnicza podatnika

w kontekœcie prawa wspólnotowego ............................ 27

FELIETONY

Ma³gorzata Militz

Zmiany w zakresie obni¿ania

podstawy opodatkowania podatkiem od towarów

i us³ug a zasady prawa wspólnotowego ........................ 32

Piotr Ambroziewicz

Moja Wysokoœæ Podatnik ................................................ 26

AKTUALNOŒCI Z BRUKSELI

Micha³ Zdyb

Opodatkowanie spó³ek holdingowych w wybranych

krajach Unii Europejskiej ................................................. 38

MIESI¥C W PODATKACH

Prenumerata PP .......................................................... 64

Przegl¹d Podatkowy 12/2008

Wiktor Szczypiñski, Maciej Wilczkiewicz

Zmiany w ustawie o podatku dochodowym

od osób prawnych obowi¹zuj¹ce od 2009 r.

• Na jakich zasadach od dnia 1 stycznia 2009 r. bêd¹ opodatkowane kredy-

ty/po¿yczki z³otowe waloryzowane do waluty obcej?

• Czy koszty zaniechanych inwestycji bêd¹ mog³y byæ kwalifikowane jako

koszty uzyskania przychodów?

• Jaki wyj¹tek od zasady, ¿e po stronie udostêpniaj¹cego nieodp³atnie nie-

ruchomoœæ nie powstaje przychód do opodatkowania przewiduje

u.p.d.o.p., poczynaj¹c od 1 stycznia 2009 r.?

czytaj na str. 16

Beata Soko³owska

Uwzglêdnianie globalnej sytuacji podatnika w kraju

opodatkowania – zdolnoœæ p³atnicza podatnika

w kontekœcie prawa wspólnotowego

• W jaki sposób – zgodnie z ustaw¹ o podatku dochodowym od osób praw-

nych – powinna wyliczaæ straty spó³ka posiadaj¹ca oddzia³y w Polsce?

• Czy mo¿liwe jest rozliczenie straty wygenerowanej przez zagraniczny

zak³ad na gruncie polskich przepisów?

• Jak wypowiada siê ETS w kwestii ró¿nego traktowania na gruncie podat-

kowym spó³ek prowadz¹cych sw¹ dzia³alnoœæ poprzez oddzia³ po³o¿ony

w kraju oraz spó³ek dzia³aj¹cych za pomoc¹ zagranicznego zak³adu?

czytaj na str. 27

Ma³gorzata Militz

Zmiany w zakresie obni¿ania podstawy

opodatkowania VAT a zasady prawa wspólnotowego

• Czy – zdaniem ETS – zgodne z Dyrektyw¹ VAT jest aby podstawa opodat-

kowania u¿yta do obliczenia podatku nale¿nego od producenta jako po-

datnika przekracza³a kwotê, jak¹ ostatecznie otrzyma³?

• Jakie s¹ podstawowe za³o¿enia zasady proporcjonalnoœci (wspó³mierno-

œci)?

• Czym jest „test proporcjonalnoœci”?

czytaj na str. 32

Micha³ Zdyb

Opodatkowanie spó³ek holdingowych w wybranych

krajach Unii Europejskiej

• Jakie cechy powinna posiadaæ spó³ka holdingowa?

• Na jakich zasadach opodatkowana jest „spó³ka cypryjska”?

• Jaka spó³ka holdingowa jest najbardziej popularna w Luksemburgu i czy

oprócz dzia³alnoœci holdingowej mo¿e ona prowadziæ innego rodzaju

dzia³alnoœæ gospodarcz¹?

czytaj na str. 38

Przegl¹d Podatkowy 12/2008

Dariusz M. Malinowski

Podatkowe echo dyskusji

o wprowadzeniu euro

Kryzys na œwiatowych rynkach finansowych to

w ostatnim czasie dominuj¹cy temat z dziedziny gospo-

darki, który ma równie¿ prze³o¿enie na kwestie

zwi¹zane z dat¹ wprowadzenia euro w naszym kraju.

W gor¹cych dyskusjach nie brakuje zarówno zwolenni-

ków, jak i przeciwników jak najszybszego wprowadze-

nia unijnej waluty. Niniejsza rubryka nie s³u¿y jednak

omawianiu problemów makroekonomicznych, lecz

konkretnych spraw, z jakimi borykaj¹ siê lub potencjal-

nie mog¹ siê borykaæ doradcy podatkowi w swej co-

dziennej praktyce. Rynek globalny jest jednoœci¹, a my

jej fragmentami, wiêc kryzys oznacza nie tylko koniecz-

noœæ zabezpieczenia naszych kancelarii przed spad-

kiem popytu na us³ugi, ale równie¿ pojawienie siê no-

wych problemów wymagaj¹cych rozwi¹zania.

Najpierw krótki opis stanu faktycznego – nie jest to

sytuacjawydumana,leczproblem,jakirzeczywiœciemia³

miejsce. Spó³ka prowadz¹ca dzia³alnoœæ produkcyjn¹

zaci¹gnê³a w ró¿nych okresach kilka kredytów w euro.

W czerwcu bie¿¹cego roku, po przeprowadzeniu nego-

cjacji z jednym z banków, spó³ka zaci¹gnê³a w nim korzy-

stny ekonomicznie kredyt w euro o charakterze konsoli-

dacyjnym, przeznaczony g³ównie na sp³atê wspomnia-

nych kilku mniejszych. Jednym z elementów wp³ywa-

j¹cych na atrakcyjnoœæ kredytu konsolidacyjnego obok

dobrego oprocentowania by³o odroczenie sp³aty kapi-

ta³u do koñca 2008 r. Kurs euro w momencie zaci¹gniê-

cia kredytu kszta³towa³ siê na poziomie, przyjmijmy dla

uproszczenia, ok. 3,20 z³, a w ostatnim okresie, po dyna-

micznym spadku kursu naszej waluty, mieœci siê w prze-

dziale pomiêdzy 3,60 a 3,80 z³. Równie¿ wczeœniejsze

kredyty zaci¹gane by³y przy znacz¹co wy¿szym kursie ni¿

ten, po którym zosta³y sp³acone. Z punktu widzenia inte-

resów firmy dzia³ania zarz¹du spó³ki nale¿y oceniæ jako

w pe³ni uzasadnione i celowe, ale przeœledŸmy ich nieza-

mierzone skutki. Nale¿y dodaæ, ¿e spó³ka nie przeprowa-

dzi³a procedury zwi¹zanej z podatkow¹ wycen¹ ró¿nic

kursowych wed³ug regu³ okreœlonych w ustawie z dnia

29 wrzeœnia 1994 r. o rachunkowoœci 1) , gdy¿ analiza hi-

storyczna nie uzasadnia³a takiego kroku. Firma sprzeda-

wa³a swoje produkty, w pewnej czêœci rozliczaj¹c siê

w euro, ale równie¿ nabywa³a znacz¹c¹ czêœæ sk³adni-

ków, p³ac¹c t¹ sam¹ walut¹.

Jako ¿e artyku³y w tej rubryce maj¹ mieæ walor edu-

kacyjny, wiêc przypomnê, ¿e obydwie ustawy o podat-

kach dochodowych pozwalaj¹ przedsiêbiorcom, po-

cz¹wszy od 2007 r., na wybór metody rozliczania ró¿nic

kursowych przy zachowaniu okreœlonych tam warun-

ków 2) . Domniemanymi zasadami s¹ te zawarte w usta-

wach podatkowych, ale podatnicy zainteresowani rozli-

czaniem ró¿nic kursowych wed³ug przepisów ustawy

o rachunkowoœci maj¹ obowi¹zek w terminie do koñca

pierwszego miesi¹ca roku podatkowego, a w przypadku

podatników rozpoczynaj¹cych dzia³alnoœæ – w terminie

30 dni od dnia jej rozpoczêcia, zawiadomiæ w formie pi-

semnej w³aœciwego naczelnika urzêdu skarbowego

o wyborze tej metody. Podatnicy musz¹ stosowaæ tê me-

todê przez okres nie krótszy ni¿ trzy lata podatkowe,

licz¹c od pocz¹tku roku podatkowego, w którym zosta³a

przyjêta. Dodatkowo sporz¹dzane przez nich przez ca³y

ten okres sprawozdania finansowe bêd¹ badane przez

podmioty uprawnione do ich badania.

Podstawow¹ i najczêœciej wybieran¹ przez podatni-

ków metod¹ jest tzw. metoda podatkowa opisana w art.

15a ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodo-

wym od osób prawnych 3) (dalej: u.p.d.o.p.; w dalszej

czêœci tekstu bêdê odwo³ywa³ siê tylko do tej ustawy,

mimo ¿e ustawa o podatku dochodowym od osób fizycz-

nych zawiera analogiczne rozwi¹zania). Zgodnie z po-

stanowieniami tej normy ró¿nice kursowe dzielimy na

dodatnie i ujemne, przy czym te pierwsze zwiêkszaj¹

przychód, a drugie koszty jego uzyskania. W ust. 2 tego

samego artyku³u enumeratywnie wymieniaj¹cym sytua-

cjeidentyfikuj¹cedodatnieró¿nicekursowe–pkt5ad-

resowany do kredytobiorców odnosi siê do powstania

dodatniej ró¿nicy kursowej, gdy wartoœæ kredytu (po¿y-

czki) w walucie obcej w dniu jego otrzymania jest wy¿sza

od wartoœci tego kredytu (po¿yczki) w dniu jego sp³aty,

przeliczonej wed³ug faktycznie zastosowanego kursu

waluty z tych dni. Inaczej mówi¹c, gdy w maj¹tku podat-

nika pojawiaj¹ siê okreœlone aktywa, np. z tytu³u otrzy-

mania œrodków z kredytu bankowego udzielonego

w walucie obcej, oznaczone s¹ one kursem pocz¹tko-

wym, a realizacja zobowi¹zania, czyli sp³ata ca³oœciowa

b¹dŸ poszczególnych rat, odbywa siê z zastosowaniem

w³aœciwego dla daty tej operacji kursu, inaczej mówi¹c –

koñcowego, zamykaj¹cego dan¹ ró¿nicê.

Bohater niniejszego artyku³u otrzyma³ nowy kredyt

– otworzy³ wiêc ró¿nicê kursow¹, która bêdzie rozlicza-

na przy jego sp³acie, ale jednoczeœnie, jak wspomnia-

³em wy¿ej, sp³aci³ wczeœniej zaci¹gniête kredyty, czyli

zamkn¹³ inne ró¿nice. Kurs euro w dniu sp³aty by³ ni¿-

szy ni¿ kursy z dnia zaci¹gania zobowi¹zañ, tym samym

powsta³a dodatnia ró¿nica, czyli przychód do opodat-

kowania. Dla uproszczenia nie opisujê szczegó³owej hi-

storii kredytów. Wiadomo, ¿e przy za³o¿eniu, i¿ w czasie

trwania kredytów kurs euro stopniowo mala³, ale mia³

okreœlone wartoœci w momencie wydatkowania œrod-

ków otrzymanych przez kredytobiorcê – od chwili

zaci¹gniêcia poszczególnych kredytów zaczynaj¹ biec

Przegl¹d Podatkowy 12/2008

ró¿nice kursowe od œrodków w³asnych (aktywa) oraz od

zobowi¹zañ (pasywa), które narastaj¹ symetrycznie,

wed³ug tych samych kursów. Przy czym skoro kurs

mala³, to po stronie aktywów narasta³y ró¿nice ujemne,

a po stronie pasywów dodatnie. Faktyczna ró¿nica do-

datnia to zmiana kursu pomiêdzy dniem wydatkowania

œrodków a dniem sp³aty. Mo¿na spróbowaæ broniæ siê

przed skutkiem w podatku dochodowym wyrokiem

NSA, który w kwestii zaci¹gania kredytów na sp³atê

wczeœniejszych wypowiedzia³ siê w wyroku z dnia 3 lipca

2003 r. 4) , gdzie stwierdzi³ m.in.: „[…] wszelkie operacje

finansowe skar¿¹cej spó³ki by³y w istocie dokonywane

w ramach jednego stosunku prawnego, tzn. w ramach

umowy po¿yczki, na któr¹ udzielono pozwolenia dewi-

zowego. Skoro stan zad³u¿enia spó³ki na koniec roku

wzrós³, to operacja gospodarcza nie zosta³a zakoñczona

i nie mog³a byæ rozliczona”. Wyrok ten by³ przedmio-

tem rozbie¿nych komentarzy ju¿ na gruncie przepisów

obowi¹zuj¹cych w dacie jego wydania, a zmiany do-

tycz¹ce sposobu i daty kwalifikowania przychodów i ko-

sztów, wynikaj¹ce ze wspomnianych nowelizacji obo-

wi¹zuj¹cych od 2007 r. dostarczaj¹ dodatkowych argu-

mentów przeciwko takiej interpretacji. Nowy kredyt to

nowa umowa, a wiêc nowe zobowi¹zanie, poprzedni

jest sp³acony, co oznacza, ¿e zobowi¹zanie wygas³o,

a wiêc znamiona opisane w art. 15a ust. 2 pkt 5 u.p.d.o.p.

s¹ wype³nione. Oczywiœcie zarz¹d spó³ki mia³ obo-

wi¹zek wzi¹æ pod uwagê takie skutki i by³y one znane

w czasie podejmowania decyzji. Rekompensat¹ za po-

wstanie podatkowej dodatniej ró¿nicy kursowej by³ tu

fakt, ¿e znacz¹ca czêœæ produkcji spó³ki sprzedawana

jest do odbiorców ze strefy euro, a sp³ata kredytu zo-

sta³a prolongowana na rok 2009. Tym samym byæ mo¿e

kierunek kursu euro w okresie od ró¿nicy powsta³ej na

œrodkach w³asnych, tj. od momentu wykorzystania kre-

dytu do jego sp³aty, spowoduje powstanie ró¿nicy uje-

mnej. Byæ mo¿e, ale tendencja odwrotna jest równie

prawdopodobna. W formie krytycznej dygresji mo¿na

tylko wspomnieæ, ¿e umiejscowienie przepisów o do-

datnich ró¿nicach kursowych w rozdziale dotycz¹cym

kosztów uzyskania przychodów nie jest najszczêœliwsze,

skoro s¹ one przychodami, ale dla usprawiedliwienia

ustawodawcy trzeba dodaæ, ¿e rozrzucenie tych przepi-

sów po ró¿nych czêœciach ustawy by³oby mniej czytelne,

a to kolejny argument za napisaniem nowych ustaw

o podatkach dochodowych, gdy¿ kolejne nowelizacje

czyni¹ je coraz mniej przejrzystymi.

Niezale¿nie od prawa naszego podatnika do wyboru

metody rozliczania ró¿nic kursowych dla celów podat-

kowych jest on zobowi¹zany, jako osoba prawna, do

prowadzenia ksi¹g rachunkowych. Przepisy ustawy

o rachunkowoœci traktuj¹ ró¿nice kursowe wynikaj¹ce

z wyceny aktywów i pasywów, wyra¿onych w walutach

obcych, jako przychody lub koszty do celów bilanso-

wych. Zgodnie z regulacjami art. 30 ust. 1 tej ustawy

sk³adniki aktywów i pasywów, wyra¿one w walutach ob-

cych, wycenia siê po obowi¹zuj¹cym na ten dzieñ œred-

nim kursie ustalonym dla danej waluty przez Narodowy

Bank Polski. Transakcje dotycz¹ce kupna lub sprzeda¿y

walut oraz zap³aty nale¿noœci lub zobowi¹zañ, wyra¿o-

ne w walutach obcych, powinny byæ ujête w ksiêgach ra-

chunkowych na dzieñ ich przeprowadzenia, po kursie

kupna lub sprzeda¿y walut stosowanym w banku obs³u-

guj¹cym jednostkê. Wycena musi odbyæ siê nie rzadziej

ni¿ na dzieñ bilansowy.

Co to oznacza w przyk³adzie stanowi¹cym osnowê

artyku³u? Kredyt konsolidacyjny, którego sp³ata zosta-

³a odroczona, musi zostaæ wyceniony zgodnie z zasada-

mi przyjêtymi w polityce rachunkowoœci spó³ki. Niech

to bêdzie ostatni dzieñ roku kalendarzowego. Bior¹c

pod uwagê bardzo niewielkie prawdopodobieñstwo, ¿e

kurs euro powróci do stanów z pierwszej po³owy roku,

spowoduje to znacz¹ce pogorszenie wyniku bilansowe-

go spó³ki. Powstaje tu pytanie – co siê zmieni³o w ogól-

nej kondycji finansowej spó³ki? Czy zaistnia³y zdarze-

nia w znacz¹cym stopniu zale¿ne od podmiotu gospo-

darczego, które spowodowa³y, ¿e musi zap³aciæ poda-

tek dochodowy i z tytu³u tego samego zdarzenia wyraŸ-

nie pogorszyæ swój wynik bilansowy, staj¹c siê mniej

wiarygodnym partnerem dla swojego banku, który

w panicznych ruchach, jakie ostatnio obserwujemy,

mo¿e postawiæ kredyt w stan natychmiastowej wyma-

galnoœci?

Nie by³oby ¿adnego problemu, nie by³oby tematu do

artyku³u, gdyby walut¹ stosowan¹ w Polsce by³o euro.

Zdajê sobie sprawê, ¿e zdemaskowa³em siê niniejszym

jako zwolennik wspólnej waluty. Wiem równie¿, ¿e

euro nie bêdzie cudownym lekiem na problemy podat-

kowe i rachunkowoœciowe w transakcjach zagranicz-

nych, bo pozostan¹ przecie¿ dolary, jeny, a i z funtami

nie po¿egnamy siê w przewidywalnym czasie. Skala pro-

blemu ulegnie jednak zmniejszeniu, wielu podatnikom

bêdzie ³atwiej, ksiêgi bêd¹ wierniej odtwarzaæ rzeczywi-

sty stan przedsiêbiorstwa. Czy to ma³o? Moim zdaniem

to wystarczaj¹co du¿o, by zrezygnowaæ z populistycz-

nych hase³ i straszenia ludzi drastycznymi podwy¿kami

po wprowadzeniu euro.

Zbli¿aj¹ siê Œwiêta Bo¿ego Narodzenia, to ostatnie

spotkanie z Czytelnikami w tym roku. Problemów po-

datkowych z pewnoœci¹ nie zabraknie i w roku nad-

chodz¹cym. Mamy powa¿ne nowelizacje ustawy o VAT

i ordynacji podatkowej, nieco skromniejsze w podat-

kach dochodowych. ¯yczmy wiêc sobie tylko, aby decy-

zje dotycz¹ce naszej pracy i zawodu by³y m¹dre i podej-

mowane z autentyczn¹ trosk¹ o to, by by³o lepiej. Na

Œwiêta Czytelnikom ¿yczê (wraz ze wspó³autork¹ ninie-

jszej rubryki Pani¹ El¿biet¹ Ochock¹ ) po prostu du¿o

ciep³a i rodzinnego wypoczynku, i oby rok 2009 sk³ada³

siê z 365 dobrych dni.

1) Tekst jedn. Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z póŸn. zm.

2) Nowelizacje – ustawy z dnia 16 listopada 2006 r.; podatek docho-

dowy od osób prawnych (Dz. U. Nr 217, poz. 1589), podatek docho-

dowy od osób fizycznych (Dz. U. Nr 217, poz. 1588).

3) Tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z póŸn. zm.

4) I SA/Po 3197/2001.

Dariusz M. Malinowski

Autor jest doradc¹ podatkowym

Przegl¹d Podatkowy 12/2008

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: