psychiatria_i_piel_modul_4.pdf

Udział pielęgniarki w procesie diagnostycznym i terapeutycznym

Udział pielęgniarki w procesie diagnostycznym

i terapeutycznym

1. Rola i zadania pielęgniarki w zespole terapeutycznym oraz jej udział w procesie diagnostycznym

2. Terapia podtrzymująca z elementami terapii behawioralnej

3. Organizacja opieki psychiatrycznej w świetle obowiązujących przepisów prawnych

Słownik

Bibliografia

Literatura podstawowa

Literatura dodatkowa

Udział pielęgniarki w procesie diagnostycznym i terapeutycznym

1. Rola i zadania pielęgniarki w zespole terapeutycznym

oraz jej udział w procesie diagnostycznym

Na obecnym etapie rozwoju medycyny sam lekarz psychiatra nie jest w stanie ogarnąć

wszystkich aspektów choroby psychicznej, dlatego korzysta z pomocy innych

specjalistów. W związku z tym powołuje się zespoły terapeutyczne, w skład których

wchodzą lekarz psychiatra, pielęgniarka psychiatryczna, psycholog, terapeuta zajęciowy

i pracownik socjalny. Role członków zespołu są podzielone i każdy — zgodnie ze swymi

obowiązkami — oddziałuje terapeutycznie na chorego. Aby zespoły działały prawidłowo,

muszą być spełnione pewne warunki:

 współdziałanie między członkami zespołu,

 ustalony jednolity front działania,

 ustalony program terapeutyczny (elastyczny),

 odpowiedni przepływ informacji między członkami zespołu,

 współpraca na zasadzie partnerstwa.

W psychiatrycznej opiece zdrowotnej bardzo ważną rolę odgrywa pielęgniarka, która jest

jednocześnie partnerem lekarza — partnerem autentycznym, który współdecyduje

o rozwiązaniach, o diagnozie, o sukcesie terapeutycznym, o atmosferze na oddziale.

Dlatego należy od pielęgniarek wymagać podstawowej znajomości diagnostyki zespołów

chorobowych. Znajomość stanu psychicznego jest konieczna do stałego właściwego

i przemyślanego postępowania z chorym. Jest to bardzo ważny element, bowiem

pielęgniarka jest najbliżej pacjenta i najdłużej z nim przebywa. Ona dostarcza najwięcej

informacji i spostrzeżeń o wypowiedziach, o zachowaniu się pacjenta, o sposobie jego

reagowania, bierze aktywny udział w leczeniu, udziela chorym pomocy w zaspokajaniu

ich potrzeb w zmienionych warunkach chorobowych, a przede wszystkim uczestniczy

w tworzeniu klimatu i atmosfery, które umożliwiają im szybkie dostosowanie się do

środowiska szpitalnego, a później do życia poza szpitalem.

Aby chorego psychicznie resocjalizować, trzeba odnosić się do niego w sposób życzliwy

i być gotowym na przyjście mu z pomocą. Nieuprzejme odnoszenie się do pacjenta

i dawanie mu do zrozumienia, że jest jednym z wielu i nie liczy się jako indywidualna

osoba ma fatalny wpływ na jego samopoczucie i stosunek do leczenia. Niektórzy chorzy

są bardzo wrażliwi i nawet zwykłą obojętność uważają za wrogość i nieżyczliwość.

Udział pielęgniarki w procesie diagnostycznym i terapeutycznym

Udział pielęgniarki w procesie diagnostycznym

Pielęgniarka psychiatryczna jest partnerem lekarza. Ma więc ona do spełnienia określone

zadania dotyczące postępowania diagnostycznego. Pielęgniarka prowadzi diagnozowanie

w dwóch określonych celach:

 ustalenia rozpoznania pielęgniarskiego,

 dostarczenia lekarzowi koniecznych informacji o chorym.

Poprzez rozpoznanie pielęgniarskie rozumiemy ustalenie hierarchii potrzeb

biopsychospołecznych w konkretnej sytuacji, w jakiej znalazł się chory w wyniku

zaistniałych zaburzeń psychicznych. Do postawienia diagnozy pielęgniarskiej potrzebne

są szczegółowe dane o pacjencie, otrzymane z różnych możliwych źródeł, jak:

dokumentacja chorego, diagnoza lekarska, bezpośredni kontakt, wywiady rodzinne

i środowiskowe. Zebrany materiał wymaga przeanalizowania i obiektywnej oceny.

Integralną częścią diagnozy pielęgniarskiej są elementy określające sytuację społeczną

pacjenta w jego środowisku. Diagnoza społeczna oznacza na ogół pełną definicję sytuacji

społecznej chorego lub jego rodziny. Diagnoza pielęgniarska zawiera zarówno elementy

diagnozy medycznej stawianej przez lekarza, jak i elementy diagnozy społecznej, które

mogą być określane przez samą pielęgniarkę na podstawie wiedzy socjologicznej

i znajomości problematyki społecznej. Oprócz wymienionych elementów istnieją jeszcze

inne, które pielęgniarka wprowadza na podstawie fachowej i całościowej sytuacji. Na

podstawie ustalonego rozpoznania pielęgniarskiego oraz zleceń lekarskich powstaje plan

opieki nad chorym, który realizowany jest przez zespół terapeutyczny.

W postępowaniu diagnostycznym bardzo ważny element stanowi obserwacja

pielęgniarska, będąca polem samodzielnej pracy pielęgniarki w procesie działalności

zapobiegawczej oraz rozpoznania i leczenia chorego. Pielęgniarka jest tym członkiem

zespołu leczącego, który przebywa z chorym najczęściej i najdłużej, przez co ma

możliwość śledzenia zmian zachodzących w organizmie i psychice człowieka. Jej

spostrzeżenia stanowią podstawę oceny stanu chorego. Podstawowym warunkiem dobrej

obserwacji jest prawidłowość i ścisłość spostrzeżeń. Pielęgniarka nie może się kierować

sympatią czy antypatią do chorego. Musi obejmować obserwacją wszystkich chorych

i czynnie kierować swą uwagę zwłaszcza na tych, którzy sami na siebie nie zwracają

uwagi (zahamowani, przygnębieni, zamknięci w sobie) oraz na chorych na tzw. ścisłej

obserwacji.

Metoda obserwacji polega na czujnym i ciągłym spostrzeganiu wyglądu chorego (wyraz

twarzy), jego słów, ruchów i całego zachowania o każdej porze dnia.

Udział pielęgniarki w procesie diagnostycznym i terapeutycznym

Na obserwację chorego składają się dwa czynniki:

 spostrzeganie zmysłowe — za pomocą wzroku i słuchu — obserwacją taką pielęgniarka

powinna obejmować wszystkich chorych. Najbardziej sprzyjającą sytuacją będą

wspólne zajęcia dla chorych, w których będzie brała czynny udział pielęgniarka,

prowadząc obserwację oraz przyjazną rozmowę z chorymi;

 myślenie i krytycyzm — obserwować, tzn. umieć widzieć i słyszeć, kierować uwagę

tam, gdzie trzeba, wybierać odpowiednie spostrzeżenia i kojarzyć ze sobą szczegóły,

które w pewnej chwili nasuwają ważny wniosek co do stanu chorego.

Czujność to ciągły wysiłek umysłowy, nieustanna kontrola sytuacji, aby w razie potrzeby

szybko działać. W pewnych okolicznościach zwraca się większą uwagę na niektóre

szczegóły i pewnych chorych, w innych — na innych chorych i na inne sprawy. Od

sytuacji zależy, na których chorych i na jakie szczegóły trzeba zwracać większą uwagę.

Praca pielęgniarki na oddziale psychiatrycznym jest wyjątkowo specyficzna i stwarza

wiele różnorodnych okazji do prowadzenia rozmów z chorymi. Należy wiedzieć, że

pielęgniarka, prowadząc rozmowę z chorym, jest jego psychoterapeutą — umiejętne

wysłuchanie chorego przynosi mu ulgę.

Udział pielęgniarki w procesie terapeutycznym

Pielęgniarka jest organizatorem życia chorych na oddziale psychiatrycznym, jest

w pierwszym rzędzie odpowiedzialna za to, jak środowisko szpitalne będzie wpływać na

przebywających w nim chorych. Stosunek do każdego chorego powinien być oparty na

szerokich zasadach — rodzi się wówczas możliwość skuteczniejszego działania dla jego

dobra niż wtedy, gdy pielęgniarka kieruje się jedynie wąsko pojętą opieką nad chorym.

Pielęgniarka powinna poznać osobowość chorego w każdej sytuacji, wtedy dostrzega ona

różnicę pomiędzy opieką formalną, zgodną z ogólnymi wymaganiami, a prawdziwą pracą

z chorym dla jego dobra.

Pielęgniarka w procesie leczniczym nie może ograniczać się wyłącznie do wykonywania

czynności pielęgniarskich, powinna umieć wyjaśnić choremu celowość zastosowania

odpowiedniej metody leczenia, przygotować, zachęcić, zachowując przy tym postawę

łagodną i kulturalną, ale równocześnie stanowczą.

Udział pielęgniarki psychiatrycznej w procesie leczenia farmakologicznego jest niezwykle

ważny i doniosły. Przecież nie kto inny, tylko pielęgniarka prowadzi całą farmakoterapię

— podając choremu leki w różnej postaci. Poza tym musi ona znać działanie

Udział pielęgniarki w procesie diagnostycznym i terapeutycznym

poszczególnych leków, żeby wiedzieć, jak ma postąpić w przypadku wystąpienia

powikłań.

Wysokie dawki leków psychotropowych podawane choremu powodują poważne

powikłania, o których pielęgniarka musi pamiętać i wiedzieć, w jaki sposób udzielić

pomocy w razie ich wystąpienia. Najogólniej można je podzielić na:

1. Ogólne:

 zapaść ortostatyczna — jest wynikiem nagłego osłabienia krążenia i spadku

ciśnienia krwi,

 zapalenie żył, zakrzepy i zawały — czasami wskazują na to podwyższona ciepłota

i bolesność uciskowa w kończynach dolnych,

 żółtaczka — niektóre leki psychotropowe uszkadzają wątrobę i mogą powodować jej

zanik,

 agranulocytozę — zanik białych ciałek krwi,

 zapalenie skóry — może być spowodowane uczuleniem na lek,

 nacieki zapalne — zmuszają do ciągłego zmieniania miejsca wstrzyknięć,

 napady padaczkowe — czasem występują po niektórych neuroleptykach,

 suchość w ustach.

2. Powikłania neurologiczne:

 objawy pozapiramidowe (zespół Parkinsona) — wzmaga się napięcie mięśniowe,

ruchy chorego stają się powolne, kroki drobne, postać pochylona, występuje

charakterystyczne drżenie rąk i palców, twarz staje się maskowata;

 akatyzja — chory nie jest w stanie spokojnie siedzieć i leżeć, wciąż musi poruszać

nogami, chodzić lub biegać. Poza tym mogą wystąpić kurcze w niektórych grupach

mięśni, zwłaszcza niebezpieczne kurcze mięśni gardła i krtani, kurcze mięśni

tułowia i kończyn oraz zdarzają się kurcze mięśni gałek ocznych.

3. Powikłania wegetatywne — leki psychotropowe wpływają na układ autonomiczny,

wywołując różne zaburzenia: wydzielania potu, śliny, regulacji ciepła, łaknienia,

pragnienia, wydalania moczu i stolca, zawroty głowy, przyspieszone tętno.

4. Powikłania psychiczne — pielęgniarka pracująca na oddziale psychiatrycznym musi

wiedzieć, że u niektórych chorych mogą wystąpić powikłania w postaci silnego

pobudzenia, lęku i reakcji depresyjnej.

Podczas leczenia farmakologicznego na pacjenta działa równocześnie wiele bodźców

psychologicznych i społecznych (psychosocjalnych), które mogą wzmacniać lub osłabiać

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: