2. Leki pobudzające głównie receptory b- adrenergiczne
a. działające niewybiórczo na receptory b1 b2
b. działające wybiórczo na receptory b1
c. działające niewybiórczo na receptory b2
Zastosowanie:
o kardiologia: (b1)- bloki sercowe, bradykardia
o dychawica oskrzelowa (b2)
o stany skurczowe naczyń krwionośnych (b2)
o ginekologia i położnictwo (b2)- hamowanie kurczliwości macicy
Przeciwwskazania:
o choroba wieńcowa, arytmia z częstoskurczem
o nadczynnośc tarczycy
o jaskra
Działanie niepożądane:
o Zaburzenia rytmu serca,
o paradoksalnie powodować ciężki stan skurczowy oskrzeli,
orcyprenalina LZ Astmopent roztwór do wstrzykiwań
- agonista receptorów adrenergicznych b (b1 i b2),
- działanie na serce inotropowododatnie
- stosowana w leczeniu bradykardii,
- rzadko w stanach skurczowych oskrzeli, astmie oskrzelowej
dobutamina LZ Dobuject LZ Dobutamine wlew i.v.
- syntetyczna amina katecholowa, pochodna dopaminy, działająca bezpośrednio na receptory b1 w m. sercowym
- poprawia kurczliwość m. sercowego
- nie wpływa na ciśnienie skurczowe i rozkurczowe
- ostra niewydolność serca
Salbutamol Rp. Salbutamol aer wziewny, r-r do wstrzykiwań tabl., Ventolin aer
- wybiórczy agonista receptorów adrenergicznych b2
- rozszerza oskrzeli, hamuje stan zapalny w astmie
- w przerywaniu napadów astmy oskrzelowej, zapobieganie napadom astmy
- zahamowanie czynności skurczowej macicy
- zapobieganie lub zatrzymanie czynności skurczowej macicy (poród przedwczesny)
fenoterol Rp. Berotec N aer wziewny, Fenoterol r-r do wstrz i wlewu i.v., tabl.
fenoterol + ipratropium Berodual N aerozol
- wbiórczy agonista receptorów adrenergicznych b2,
- rozszerzenie oskrzeli
- zmniejszenie napięcia i zahamowanie czynności skurczowej macicy
- wziewnie: przerywanie napadów astmy oskrzelowej, leczenie innych stanów przebiegających ze skurczem oskrzeli,
- zapobiegawczo przed wysiłkiem lub narażeniem na alergen.
- i.v. lub p.o. przerywanie skurczów ciężarnej macicy
salmeterol Serevent aerozol
- wybiórczo i długotrwale na receptory adrenergiczne b2
- przewlekłe leczenie astmy oskrzelowej u dorosłych i dzieci po 4. rż..
- zapobieganie napadom astmy, w tym indukowanych wysiłkiem lub występujących nocą.
formoterol Rp. Foradil Oxis Turbuhaler Oxodil Zafiron proszek do inhalacji
do stosowania wziewnego celem zapobiegania skurczowi oskrzeli
3. leki pobudzające receptory a,b-adrenergiczne
adrenalina – epinefryna
- amina sympatykomimetyczna, którą można otrzymać syntetycznie
- wykazuje działanie sympatykomimetyczne zależne od bezpośredniego lub pośredniego pobudzenia receptorów a1, a2, b1, b2
- działanie epinefryny zależy od dawki- dawki większe pobudzają receptory b1 w m. sercowym; zwiększają siłę skurczu m. sercowego
- stany zagrożenia życia: resuscytacja krążeniowo-oddechowa w przypadku zatrzymania krążenia niezależnie od mechanizmu, nasilona reakcja anafilaktyczna, wstrząs anafilaktyczny, napad astmy oskrzelowej.
dopamina LZ Dopaminum Hydrochloricum roztwór do wlewu i.v.
- syntetyczny odpowiednik naturalnej aminy katecholowej, prekursora norepinefryny.
- działa zarówno w ośrodkowym, jak i obwodowym układzie nerwowym: obudza presynaptyczne i postsynaptyczne receptory dopaminergiczne (DA1, DA2) oraz receptory adrenergiczne a1 i b1
- zwiększa kurczliwość m. sercowego, przyspiesza czynność serca; powoduje wzrost ciśnienia tętniczego (średnie dawki)
- zwiększa przepływ nerkowy i przesączanie kłębuszkowe, a także wydalanie moczu (małe dawki)
- u chorych z niedociśnieniem i skąpomoczem może zapobiec wystąpieniu ostrej niewydolności nerek.
- w dawkach większych jako lek inotropowy we wstrząsie septycznym, kardiogennym, pourazowym
- wyłącznie do podawania i.v.
II. LEKI DZIAŁAJĄCE SYMPATYKOMIMETYCZNIE POŚREDNIO
efedryna Rp. Efrinol krople do nosa OTC Tussipect draż., syrop Rp. Ephedrinum Hydrochloricum roztwór do wstrzykiwań i.m. lub s.c.
- alkaloid roślinny, lek sympatykomimetyczny, pobudza ośrodkowy i obwodowy układ adrenergiczny.
- działa pośrednio (uwalnia katecholaminy z ziarnistości neuronów i hamuje ich zwrotne wchłanianie)
- działa rozszerzająco na oskrzela, zmniejsza wydzielanie śluzu w drogach oddechowych i stymuluje oddychanie. Wpływa na serce ino- i chronotropowododatnio. Zwęża naczynia krwionośne, w tym także błony śluzowej nosa, powoduje wzrost ciśnienia tętniczego
- po kilkakrotnym podaniu efedryny rozwija się zjawisko tachyfilaksji
- wskazania: zakażenia dróg oddechowych - jako składnik mieszanek wykrztuśnych; ortostatyczne spadki ciśnienia
- miejscowo w celu obkurczenia naczyń w stanach zapalnych błon śluzowych.
- amina sympatykomimetyczna wykazująca na obwodzie działanie podobne jak epinefryna, ośrodkowo działa słabiej niż amfetamina
- podawana doustnie zmniejsza przekrwienie błony śluzowej nosa; zwiększa ciśnienie wewnątrzgałkowe, rozszerza oskrzela
- działa szybko i długotrwale
- wskazania: Zapalenie górnych dróg oddechowych, w tym zapalenie błony śluzowej nosa, zapalenie zatok; zapalenie oskrzeli
- przeciwwskazania: Ostrożnie u chorych z nadciśnieniem tętniczym, chorobą niedokrwienną serca, cukrzycą, podwyższonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym, nadczynnością tarczycy, łagodnym rozrostem gruczołu krokowego.
- interakcje: Nasila działanie innych sympatykomimetyków; trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, inhibitory MAO, b-sympatykolityki nasilają jej działanie. W trakcie równoczesnego stosowania z glikozydami naparstnicy mogą się pojawić zaburzenia rytmu serca
- działanie niepożądane: Układ krążenia: zaburzenia rytmu serca, tachykardia, podwyższenie ciśnienia tętniczego; OUN: bóle głowy, nudności, pobudzenie, bezsenność, drżenia mięśniowe.
prezes-miau