SZCZEPIONKI = PREPARATY BIOLOGICZNE STOSOWANE
W UODPORNIANIU CZYNNYM, ZAWIERAJĄCE ANTYGENY,KTÓRE
WPROWADZONE DO ORGANIZMU POBUDZAJĄ GO DO WYTWORZENIA SWOISTEJ ODPORNOŚCI KOMÓRKOWEJ I HUMORALNEJ.
Ze względu na postać antygenu wchodzącego w skład preparatu rozróżnia się szczepionki zawierające:
- żywe drobnoustroje szczepów atenuowanych ( odzjadliwionych )
bakteryjnych (np. szczepionka BCG), lub wirusowych
(np. szczepionka przeciw odrze, polio, różyczce, śwince)
- zabite albo rozbite drobnoustroje lub ich fragmenty
( Zabite komórki bakterii zawierają preparaty takie jak np. szczepionka
przeciw cholerze, durowi brzusznemu, krztuścowi. Zabite wirusy – szczepionka przeciw wściekliźnie i polio wg Salka. Rozbite bakterie zawiera np. szczepionka przeciw durowi brzusznemu wg Grasseta. Wybrane fragmenty bakterii – acelularna szczepionka przeciw krztuścowi.
- produkty metabolizmu drobnoustrojów
Szczepionki zawierające odpowiednio przetworzone metabolity drobnoustrojów noszą nazwę anatoksyn (synonim = toksoidy ). Należą do nich m. i. szczepionki przeciw tężcowi i przeciw błonicy.
Ze względu na swoistość szczepionek rozróżnia się preparaty:
- monowalentne, zawierające jeden rodzaj drobnoustroju lub antygenu
- poliwalentne ( wieloważne ) zwane też szczepionkami skojarzonymi,
w skład których wchodzi więcej niż jeden drobnoustrój lub substancje pochodzące z kilku drobnoustrojów, lub też drobnoustrój i substancja pochodząca z innego drobnoustroju. Takie szczepionki uodporniają równocześnie przeciw kilku chorobom.
MMikulicz