Księga elbląska.PDF

Ksigga Elblqska

[8.1.] Jeéli ktoézostanie zabitytapolu albona drodze, tenkto takiego pochowa'musi

zaplació za giowg, a wladca wynagrodzió lza zlamany mirl 50 grzl"rvnami'

jest rycerz albokupiec, zaúplaci on 50 grz¡vien. Za Niemca' którego

Polacy nazywaj q goÉciem, ptaci 30 grzywien'

[8.3.] Lecz jeéli zabiry 1e2ypozostawiony na polu albona d¡odze, a niewiadomo kto go

zabil, wówczas wladca przyzy.waprzedsiebie okolica i umaje jq winn4zazabójstrvo.

[g.a.] Jeéliokolica nie moze pfzeftvció zabójstwana kogokolwiek, musi - jak to wyzej

powiedziano-zaplaciÓglówszczymq.[8.5.lJesliokolicapomawiajak4Éwieé,2e

stamtqd dopuszczono siqzabójstwa. zaé wieétwierdzi, 2e jest niewinna, wówczas odpiera

zarz.;rIna drodze pojedynku, inaczej musi zaplació za zabitego'

[g.2.] Jeélizabiqvm

[8.6.]Je5lizaéwieswska2enaród,2eptzezeitofzabójstwo]siqstalo'aródtwierdzi'2e

jest niewinny, wówczasmusiocz,vSció

siq rv pojedynku' inaczej placizazabitego

tenzas fwierdzi' 2ejest niervinnl'

Is.7.] Jesliród pomawiakogos. 2eon dokonai zabójstwa,

to musion -

wórvczasmusisig pojedynkowaé, albo niesóZelazo. JeSlizostanie pokonany-.

- wynagrodzióstratq'

[S.8.] JeSliktoé zostaniezabity we wsi lub w pobli2uwsi, a chlopischw'rtajq

tak jak to wy2ejporviedziano

tego'kto

i wydadzq gowladcy. albosqdziemu' wówczas pozostaj4 w'olniod

stratq sporvodowal

sankcj

[8.9.] Podobniez. gd-vktoé zostaniezabiry w pobli2u wsi' a [chlopi] nie mog4c tego'kto to

zrobilschlqtaó.Sciga¡a.gozkr.z-v_kiemdoinnejwsi.Wów.czasnieponosz42adn¡chzeto

Izabój snvo] nastqPsnv.

[8.10.]Takmusigozkrzl'kiem[kazda]r,vieéScigaóclalejdokotejnejlvsi.Itakmusika2da

rvies gonió z jednej do drugiej. tak dlugo,dopóki tenco r"-vrzqdzilszkodE nie zostanle

ziapanv. [8.1 l.] Jeéli jakaj rvie:í'do którejw.tensposób krz,v---k

clotrze. dalej nie goni. musi

one zazabitegozaPlaciÓ.

t9]wtakisposób-jaktowyzejpowiedziano.naler¡'takzejcigaózarabunek.alboza

kradzieZ.z jcdnej okolicy do drugiej.od wsi do rvst'

$10

fi0.t.1 fuU. wtedy, gdy ktossiQ utopi,tenmusizaplació za zmarlego,

6A0

ktogo z wody

[10.2.] JeÉlizwtok niktnie wydobEdzie,

wórvczas

bezpozrvolenia

sEdziego.

wyciq_enie

jak to wy2ej

wladcaalbospdzia wz,wvaokolicE.Onamusiwskazaó, w takisposób,

powiedzianoo zabitymczlowieku, kto goutopilalbomusi zanzaplació

[giówszczyznE].

sll

[11.1.] Jeslikoñ albo jakakolwiek innarzecz zostanieu kogoé licorvana.a tenktóry

licowal, oskar2a,2eonazostala skadziona,wówczas spdzianakazuj e mu [którego rzecz

licowanolodpowiadaó.

[11.2.] JeSliten rwierdzi,Ze j4kupil, wówczasspdzianakazuje mu, by stawiiw ciq,eu

czternastu nocytego,odktórego jq kupil.

[1 1.3.] Wówczas musion stau'iórEkojmiq, 2ewróci i prz_vprowadzi

swego zachodzca.

W niektórych okolicachtak postanowiono.2e musion srl'esozachod2cA

[1L1.]

tammusi on go doprowadziÓ

doprowadzió na granica ziemi. Gdzietegonie ustanowiono,

i stamtEd odejSó

tam. gdzienaka2esEdzia.ale takblisko,by mógitam bezprzeszkód prz-vjSó

[rv ciqgu jednego dnia].

n 1.5.1 JeÉlinie moZeon prz,vbyÓw ciq-eu pierwsz_vch

czternastu noc.v - placikarg6

grz-l1vlen.

go chorobaalbouwiEzienie, albosluzba dlawladcy. w którego

kaju mieszka. w,ówczasnieplacikary. alemusitego dorviesód'"voma Srviadkami. SluZba

[ 11.6.] Jeéliwstrz.vmuje

innemu rvladcyniemoZe w tej sprarvieusprawiedliwiaó.

termin.to placipo razdrugi 6 gr4wien' Co do

[1 I .7.] Je5linie prry-bgdzie

nanastQpny

tak. jak to w1'2ej powiedziano'

prz-vj 4ó nalez-v

usprarviedliwieñ

wsz-vstkich

ní]rrzecitermin. to nie mo2esiE broniózaplat4 Zadnej kary'.

Jednakusprawiedlirvia go - jak to wyzej powiedziano - choroba. urviqzienie

u 1.8.1 Jeslinie prz,vbqdzie

i stuTba u

przedsameqo

maon stawiósrvego zachodácp

wladc¡,. [11.9.] Jeslisiq je<1nak

zdarz,v.2e

gdziekolwiekb1 siqznajdor'val.

rviadc,u.'

musi go stawiónaz-"-czenie

rvladcE.

rvór.vczas

2e to jest ten.któr1

i oérviadcza mu [sEdziemu].

sig z zachod2ca

tl 1.10.] Jeélistar.vi

zostal licowana. rvór.vczasmusi on [zachod2ca]

sprzedal rzecz.króra u niego [oskar2onego]

zachod2ca]miejsce i dalejnalei postqpowaó wobec

odpowiadaó wjego [stawiajqcego

jak to rvyZejnapísano.

w taki samsposób.

zachod2c-v'

srvoj4licorvanq

wórvczas zabiera

zarviedzie,

Jeslizai gozachod2ca

[skar24c-u"l

tl1.ll.]

licorvanl- plecikerELl grzrrvien'

rzecznaporvrót.A ten.u któregorzeczzostalrt

sl4

[14.1.] JeSlikradnie ktoésiano,którewynosiz kopynarqczami,

to placizato karg 6

grz¡vien, poniewa2

ludziemówi4 Zew tensposóbmóglbywynieSówszystkotak zrgcznie,

2enikt by tegonie zauwa2yl.

[11.2.] JeSlimasiEodtegoodprzysiqc

zeSwiadkami,musi to zrobiósamotrzeé.

[4.3.] JeSlinatomiast

kadniekto:ísiano,którezabierawozem, ten placi kargtrzysta.

[ 1.1.4.]JeSlimasigodtego odprzysi4c,musito zrobiósamowtór.

s23

[23.1.] Je5lisgdzianakazujeodpowiadaó

temu,przeciwktóremuwnosisiqskargg,a on

mówi, 2e jest niewinny,wówczassgdziago zap.ltuje, czyma éwiadków. [JeÉli nie] wted¡r

sgdzia

jemu nakazuje, abystoczylpojedynek.

[23.2.] JeSliów wówczaspowie.2echqtnie bqdzie walcz.v-l,

to ma lwtedy] zapewnione1-l

dni. JeSli fiednak] obajchc4siEzarazpojed¡-nkowaó,

[to] sgdziaim nafo zezwala.

[23.3.] JeSliobajs4chlopami,to oni walczEna kije. Jeéli jednak chloposkarz,vl

rycerza.

wórvczasmuszqoni rvalcry-ó mieczami.Jeili zaé rycerz skariv chlopa,musion walcz,vóna

krje.

[23.-1.] Nalezyim wówczasposypaóglowy popiolem,tak by sprarvió,zebyich wlosybyty

pelnepopiolu, ile r_vlkomoZesig [go] w nich utrz,vmaó;a to dlatego,aby popió] - jeSli

[pojedynkuj4cy siQ]zostanieuderzonyw glowE - powstrz_vm].rval

krew, tak, aby nre

spl-r,walamu do oczu i nie przeszkadza{aw pojed,vnku.

Takzeka2dy z nichma mieótarczgi pod ramieniempoduszkg,dzigkiczemumóglby

on w-vgodniej diwigaótarczg.I ka2dvwinien mieókij. JeÉli go upuÉci.to nale4'mu znowu

go podaó.

[23.5.] I bijqsig oni tak dtugo. a2 jeden z nichprmzn4 ze

[rvalkp] przegralalboza

takiego Ipokonanego] zostanieuznan.v.

[23.6.] JeSliten, kto drugiegooskariv].nie osi¡eniezlv]'ciQstwa,

z tegopowodunieplaci

kary.

[23.7.] JeSlizostanie

pokonan]

ten.którego oskarzono.

musi plació karqodporviednio

tego.ile warta jest rzecz, o któr4 zostaloskar2ony.

j aliozdrajcaibpdzie pokonany,to zostajeukamienowany.

[23.8.] Jeéliktoésiqpojedynkuje

[23.9.] JeSlimu przvjdzie odprz_vsia"c

sigod zdrady.musito zrobiósamodwunast.

[23.10.] JeélisamwladcacoékomuSzarzuca

i przyjdzietemu foskar2onemu] walczyó,

zeswoichludzi do pojedynku z nim loskarzonym],

kogokolwiekchce - cz.vbqdzieto poddany czyteZwolny.

wówczasksiqzpwyznaczajednego

[23. 11.] JeSliktoÉmawlasnoSó,naktórejsiedzqchlopii ma on przecirvko

jednemu z rych

chlopów jak4S sprawq,o którq naleZystoczyó pojedynek,wówczasmo2e on kazaó jednemu

zeswoichchlopówalbo komu innemuzasiebiewalczyó,gdyz jemu nie wypadastunemu

walczyóz wlasnymchlopem.

[23 .12.] Jeólisig zdarzy,2eczlowiek,który [sam] mawiasnoSó [ziemsk4j zostanie

oskar2onyprzezchiopainnegopanai sprawadosziabydo pojedynku,wówczasmozeon

[oskar2ony] swojemuchiopu.albokomuinnemukazaózasiebie walcz-vó.

[23.13.] JeSlisiEzdarzy.2e rvinienpojedynkowaósiEktoétegosamegostanu [co

przeciwnikl,a bylb.vtakchory,2eniemóglbywalcz-vó.

tenmoze tak2ew1'naj 4ó innego

czlorvieka.któryzaniegobEdzie walcz,vl.

[23.11.] Niechajbgdziewiadome.2eniektórz-vpolscybiskupiiksigZa, którz.vmajq

chiopów.i opaci.prepoz,"-cimusz4starvaóprzedsqdemi wystqpowaów obronies*¡-ch

chlopór.v przedwladcq lub przedkasztelanem.w któregokasztelanii

ich ludziezamieszkujq

jedli ich kto3oskariv.

muszqkazaózanichwalcru"ó.

s21

[2a.1.] JeÉlisrvojemuczloniekorvi.któryzostajeoskar2on.v.

a niemo2e mieóérviadkórv.

i w jakikohviek sposób

ze nie moze walcz_v-ó

sqdzianakazujewalczló.a tenodpor'viada.

swojejniezdolnoSci [do pojed;-nku]dorvodzi.wórvczasmusion nieió 2elazo.

[2a.2.] Sq [tego] dr.vasposoby.Jeden polega naF]-m.2e kladziesiEZelazo.

jedno o k¡ok od

ftakie] koki, jakie

drugiego.nie zadaleko.lecz tak.b,v''mo2nabylo po nichstarvi¿ó

[miejsce] o jeden krok przed pienvsz-v-m

Zelazem.

zamv.vczaj

siqrobi.Tak nalez.vzaznac4-ó

koki po 2eIazte.ZeIazt

z któreeo maon rvkroczlónazelazo.takazeb¡'onprzeszedl

trz.".'

czlorviekaod piprya2do érodkastopy.

[2a.3.] JeSlisigczlor,viek poparz] - on jest z"rlcigzony. Jeili zai nie rvkocz¡-naZeltzo

albo jeSli zrobi jeden k¡ok niervla:íci"vie

jak podeszrva

porvinnvbyótakzrobione.

- on jest zrvy-ciE2ony.

i opiekowaó siEnim troskliwie a2do

r.voskiem

[2-{..{.] Nalez-"-mu oparzenieopatrzeó

jest on poparzonyczvnle.

trzeciegodnia.Tak moZnastrvierdzió. cz.v

[2'1.5.] Czlorvieka.którymakroc4ó po Zelazie, musi prowadzió dwóch ludzi i ucz-vc go.

jak czgstoon chce. po to.by rvervlaSciw,-rm

czasie on to dobrzeumial i nie pogubilsiq.

)

Dawniej byt mryczaj,2e dwóch obecnychksipZy, prowadzilo czlowieka, gdy ktoczyl

po Zelazie.Terazto juL wyszlo z urycia, dlategoprowadz4go dwaj inni ludzie, kim by oni

niebyli.

Drugi sposóbpolegana tym, 2e2elazokladzie sig na kamieniu albo na 2elazie,z

[2a.6.]

wolnym miejscem,tak,abyczlowiek mógl 2elazouchwycióod spoduiunieió. Które

l2elazol niesieon trzy koki.

[2a.7.] [Jeóli] rzuci je naziemiEwczeóniej,

to jest pokonany,co do tego, w czym go

je5li siq poparzy.

obwiniono.Tak samouchodzi za pokonanego

jak to zostalo wy2ejpowiedziane.

[2a.8.] RqkEnalez.vmu opatrzeó,

[2a.9.] Te obydwa 2elaza,to pierwszei to drugie, nalezyroz2arzyé.

[24.10.] A kaplanwinien je poblogoslawió modlinv4 któratu niZej jest napisana.Gdy

prz,vjdzie kaplanna to miejsce,gdziema byé roz2arzone 2elazo, fo winien on tak [samo]

miejsce, Iak] i Zelazopokropió SwiEconqwod4 abyodpgdziódiabelskiepodstqpy.Dawniej

byl mv .tczaj odprawianiamsz,v,która do tego byla przeznaczona. Teraz to wyszlo z uzrycia,

wszakze winien on odmówiósiedempsalmówi nastEpujqcy

pacierz:

[24.11.] Bo2e, SEdziosprawiedliwyi cierpliwy,który jesteÉ sprawc4pokojuiprzekasz,co

siuszne,wejrz.vjnamodliwg naszqi kierujnasz,vms4dem, [Ty], który jesteS sprawiedliwyi

prawy Twój s4d.Który spogl4dasznaziemipi sprawiasz,2e onadr2ry;którySprzeznadejScie

Jednorodzonego

SynaTwego,Pananaszego,Jezusa Chrystusa

i przezJegomgkESwiat

zbawil i rodzajludzkiodkupit.Raczto 2elazoogniemrozpalonepoblogoslawió

ijak trzech

chlopców, Sydracha.Misak¿i Abdenago,wrzuconych z rozkaztt królaBabilonudo

rozpalonegopiecauratowaleénietknigtych

i posylaj4c swegoaniola wyprowadzileé

ich

stamt4dijak Zuzanng urvolniieS od falsz,wvegozarzutu.tak prosimy i blagamyo Najias-

kawsz,vWladco.aby - jeSli kto niewirLny zarzucanejmu zbrodni potozy rgkg natvm 2elazie

je podniesie - tq [r9k9] w.vnióslzdrow4i nietknigt4. PrzezCiebie, Zbawcpi Odkupiciela

celeeoSwiata.któryz Ojcemi DuchcmSwiEqmird.

[21.12.] Wszechmog4cvwiecznv Boze.któryprzenikasz

tajemniceserc.blagamyCig

pokomie, aby - jeéli tenczlowiekwinny jest przestqpstw

i maj qcprzez

diablazatwardziate serce.od\4'azysiprpkqswojq polozyó na rozpalone2elazo - Trvoja

jemu zarzucan.vch.

2ew jego ciele pokazala siq Trvojamoc.

najsprarviedliwsza

prarvdaracz,vla zaSwiadczyé,

jednak - ufh.vw jak4S

aby jego duszazostalaprzezskruchqispowied2 wybarviona.JeÉliby

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: