PATOMORFOLOGIA – NOWOTWORY

Nowotwór = nieprawidłowa tkanka o nadmiernym i niekontrolowanym wzroście, który trwa nawet po usunięciu czynnika inicjującego ten wzrost.

2 elementy nowotworu:

1)      Parenchyma (miąższ) = transformowane komórki nowotworowe

2)      Podścielisko

Nowotwory:

-          łagodne

-          o mieszanej złośliwości

-          złośliwe

-          nabłonkowe

-          mezenchymalne

Nabłoniak podstawnokomórkowy = carcinoma basocellulare = (slang.) baziak → głównie na twarzy, dłoniach (tam, gdzie słońce)

Raki komórek krwi → białaczki i chłoniaki.

Nowotwory nabłonkowe złośliwe to raki.

Nowotwory mezenchymatyczne złośliwe to mięsaki.

Nowotwory łagodne pochodzenia nabłonkowego:

1.       Adenoma = gruczolak

2.       Papilloma = brodawczak

3.       Cystadenoma = gruczolak torbielowaty

4.       Cystadenoma papillare = gruczolak torbielowato-brodawczakowaty

Polypus = polip – wyrasta z powierzchni błony śluzowej, posiada głowę i szypułę. Określenie to jest określeniem makroskopowym. Polipy mogą być nowotworowe, zapalne lub rozwojowe. Polip nie jest synonimem nowotworu.

PAPILLOMA VESICAE URINARIAE = brodawczak pęcherza moczowego

·         1% wszystkich guzów

·         zwykle pojedynczy, średnica 0,5 – 2 cm

·         mikroskopowo: brodawkowate struktury z naczyniowo-łącznotkankowym rdzeniem, pokryte wysoko zróżnicowanym nabłonkiem przejściowym

PAPILLOMA INTRADUCTALE MAMMAE = brodawczak wewnątrzprzewodowy sutka

·         poszerzenie przewodu

·         klinika:              namacalny guzek

wyciek z brodawki surowiczy lub krwisty

·         mikroskopowo: palczaste brodawki z rdzeniem pokryte komórkami nabłonkowymi

Nowotwory o budowie mieszanej:

1)      ADENOMA PLEOMORPHICUM GLANDULAE PAROTIS

o        najczęstszy w śliniance

o        dobrze odgraniczony

o        guzki satelitarne

o        cewki gruczołowe jak normalne, tkanka łączna przechodzi nawet w chrząstkę

2)      FIBROADENOMA = gruczolakowłókniak

o        najczęstszy łagodny nowotwór sutka

o        klinika: młode kobiety 20-30 lat

o        makroskopowo: „przewodziki” pokryte komórkami nabłonkowymi zatopione w łącznotkankowym podścielisku

o        typy: pericanaliculare, intracanaliculare (około- i wewnątrzkanalikowe)

Nowotwory łagodne pochodzenia mezenchymalnego:

1.       Fibroma = włókniak

2.       Lipoma = tłuszczak

3.       Chondroma = chrzęstniak

4.       Leiomyoma = mięśniak gładkokomórkowy

5.       Rhabdomyoma = mięśniak poprzecznie prążkowany

6.       Neuromyoma = nerwiak

HAEMANGIOMA CAVERNOSUM = naczyniak jamisty

·         częsty nowotwór łagodny

·         nie daje objawów klinicznych

·         makroskopowo: czerwono-siny guzek, średnica < 2 cm

·         mikroskopowo: wyścielone komórki śródbłonka, skąpe podścielisko

LEIOMYOMA UTERI = mięśniak gładkokom. macicy

·         najczęstszy nowotwór łagodny u człowieka

·         lokalizacja: podsurowicówkowa

   śródścienna

   podśluzówkowa

·         objawy:              nieregularne powiększenie macicy

menorrhagia / metrorrhagia

·         makroskopowo: dobrze odgraniczony, twardy, białawo-szary guz (biała kulka)

·         mikroskopowo: przeplatające się wiązki komórek mięśni gładkich (przypominające prawidłowe myometrium)

SCHWANNOMA (NEURILEMMOMA, NEURINOMA)

·         lokalizacja: na przebiegu nerwów obwodowych lub czaszkowych: VII, VIII (kąt mostowo-móżdżkowy), IX, XI, V, IV

·         usuwany chirurgicznie bez uszkodzenia nerwu

·         klinika: dorośli, 4-6 dekada, ♀:♂ = 3:1

·         makroskopowo: dobrze odgraniczony, otorebkowany szarawy guz na przebiegu nerwu

·         mikroskopowo: typ:              Antoni A (ciałka Verocaya)

Antoni B

Zmiany nienowotworowe:

1)      CHORISTOMA = odpryskowiak

o        prawidłowa tkanka w innym narządzie:

§         fragment nadnercza w nerce

§         utkanie trzustki w błonie śluzowej jelita

2)      HAMARTOMA

o        tkanka we właściwym miejscu, ale nie tworzy struktur architektonicznych

o        może dać obraz nowotworu złośliwego (cień okrągły w płucu)

GRANULOMA PYOGENICUM

·         lokalizacja: skóra, jama ustna

·         szybki wzrost – kilka tygodni

·         1-5% kobiet w ciąży (regresja po porodzie)

·         makroskopowo: egzofityczny guzek (średnica 1,5 cm), często owrzodziały

·         mikroskopowo: skupiska naczyń krwionośnych porozdzielane pasmami tkanki łącznej, nacieki zapalne

EPULIS GIGANTOCELLULARE

·         makroskopowo: dobrze odgraniczony, egzofityczny, nieotorebkowany guzek

·         mikroskopowo: komórki olbrzymie wielojądrowe, tkanka łączna bogata w naczynia

Nowotwory złośliwe pochodzenia nabłonkowego (Carcinoma) i mezenchymalnego (Sarcoma):

Carcinoma:

1)      Carcinoma planopeitheliale

2)      Adenocarcinoma

3)      Carcinoma anaplasticum

Sarcoma:

1)      Fibrosarcoma

2)      Liposarcoma

3)      Chondrosarcoma

4)      Osteosarcoma

5)      Angiosarcoma

6)      Lymhpangiosarcoma

7)      Sarcoma synoviale

8)      Leiosarcoma

9)      Rhabdosarcoma

Inne:

·         Lymphoma

·         Mesothelioma = międzybłoniak

·         Malanoma = czerniak (pochodzenie neuroektodermalne)

·          

PATOMORFOLOGIA – NOWOTWORY

Dlaczego nowotwór zabija?

-          wyczerpuje zasoby organizmu

-          produkuje trucizny

-          efekt miejscowy

Zmiany przednowotworowe = Status praecancerosus

   Zmiany patologiczne, na podłożu których dochodzi do rozwoju nowotworów złośliwych częściej niż w prawidłowych tkankach tego samego narządu.

Typy zmian przednowotworowych (nowotworów złośliwych):

1.       zmiany regeneracyjne

2.       zapalenia

3.       metaplazja

4.       dysplazja

5.       rozrost

6.       nowotwór łagodny

...