Mikrobiologia
06.10.2011r.
HISTORIA MIKROBIOLOGII (Eugenia Gospodarek)
wykłady obowiązkowe, zaliczenie: egzamin, wejściówki na ćwiczeniach, powyżej 4,5 zwolnienie z egzaminu
Mikroby
Mikrobiologia – nauka o małym życiu, czyli o drobnoustrojach.
„Bakterie są malutkie
i nóżki mają krótkie.
Zachowują się dość dziwnie.
Jedne – leczą, inne – wprost przeciwnie.”
Mikrobiologie możemy podzielić na wiele różnych działów ; farmaceutyczną, przemysłową, medyczną, środowiska….
Zagęszczenie ludzi, rozwój handlu, duże wojny, bliski kontakt ze zwierzętami udomowionymi :
· Gwałtowniejsze szerzenie niektórych chorób,
· Epidemie przychodziły do miast jakby zaproszone wiatrem i ogniem, inne miały naturę lokalną (endemie),
· Niektóre z tych plag, zwłaszcza te najgroźniejsze przychodziły nawet na człowieka za sprawą duchów, bóstw – kara za jakieś winy, nawet przodków,
Czasem, a wiedziano to już bardzo dawno, chory człowiek przenosił zarazę na zdrowego. W średniowieczu włóczące się gromady trędowatych musiały o swoim zbliżaniu się dawać znać dźwiękiem dzwoneczków i ostrzegawczymi okrzykami.
Hipokrates – pierwszy wielki lekarz grecki.
Girolamo Fracastoro – włoski lekarz pierwszy epidemiolog – hipoteza o istnieniu zarazków i wywoływaniu przez nie chorób zakaźnych.
Carolus Linnaeus – szwedzki przyrodnik lekarz – wprowadził klasyfikacje minerałów, roślin i zwierząt. Wprowadził nazewnictwo dwuczłonowe.
Antoni van Leeuwenhoek – kupiec holenderski, szlifierz, amator soczewek, mikroskopista:
· Skonstruował i ulepszył mikroskop (300x),
· 1668 – jako pierwszy zobaczył świat istot żywych, tak maleńkich, że dopiero znacznie powiększony stawał się widoczny,
· Wykrył bakterie, 1684-1686,
· Dzięki niemu studenci zobaczyli po raz pierwszy jak wygląda plemnik, ;)
Edward Jenner (1749-1823) – angielski lekarz i przyrodnik, wprowadził szczepienie przeciw ospie prawdziwej za pomocą krowianki, wirusa ospy bydlęcej na 100 lat przed wykryciem wirusów.
IXI WIEK ODKRYCIE ISTOT ŻYWYCH
Louis Pasteur – francuski chemik i mikrobiolog
· ojciec podstaw mikrobiologii i immunologii,
· Obalił teorię samorództwa wówczas iż ograniczoną do mikrobów,
· Drobnoustrojom przypisywał rolę w procesach fermentacji (octowej, mlekowej i alkoholowej) i gnicia
· 1860- rola grzybów w fermentacji alkoholowej,
· Opracował metodę zapobiegania kwaśnieniu wina za pomocą ogrzewania, zaproponował częściowe wyjaławianie płynów (pasteryzacja),
· 1864 – obalił teorię samorództwa przez wyjawianie pożywek (sterylizacja),
· 1877 – wyosobnił po raz pierwszy czyste hodowle bakterii przez zastosowanie bulionu (płynnej pożywki),
· Stworzył podtawy nauki o odporności:
o 1880- szczepionka przeciw cholerze kur,
o 1880 – szczepiona przeciw wąglikowi,
o 1885 – szczepionka przeciw wściekliźnie (aktualna),
· Z Dumasem zainteresował się pebryną – chorobą zakaźną jedwabników, wywołana przez pierwotniak opisany przez Naegelliego – Nosema bombycis – początki mikrobiologii chorób zakaźnych,
· Zajmował się zarazkami waglika i cholery drobiu (spór pomiędzy Pasteurem a Kochem dotyczący pierwszeństwa niektórych odkryć m.in. Bacillus anthracis trwał latami)
· Znał prace Listera – twórcy antyseptyki
Joseph Lister – angielski chirurg
· Zajmował się bakteriologią
· 1867 – wprowadził do chirurgii postępowanie aseptyczne,
· Zastosował do odkażania kwas karbolowy,
· Opracował metodę otrzymywania czystych kultur ( metoda krańcowych rozcieńczeń),
Robert Koch – niemiecki lekarz i bakteriolog:
· Twórca teorii chorób infekcyjnych,
· Współtwórca współczesnej bakteriologii,
· Rozpoczynając prace nad etiologią wąglika, opierał się na wcześniejszych obserwacjach Davaine’a:
· 1876- laseczka wąglika (Bacillus anthracis)
· 1878 – gronkowce,
· Po 1880 – udoskonalił metody i techniki bakteriologiczne:
o Zastosował technikę zestalania podłoży bakteriologicznych za pomocą żelatyny i agaru,
o Barwienie (wykorzystał pomysł Weigerta i zastosował barwniki anilinowe) i hodowle bakterii,
· 1881 – otrzymał czyste hodowle bakterii,
Ilja Iljicz Miecznikow – rosyjski zoolog, (Nobel – 1908)
· Fagocytoza – uznał to zjawisko za główny mechanizm obronny organizmu człowieka i zwierząt,
· Komórkowa odporność organizmu,
Bakterie w jogurtach (probiotyki) pochodzą z kału lub dróg rodnych kobiety à SMACZNEGO!
Hans Christian Joachim Gram – duński bakteriolog
· 1884 – metoda barwienia bakterii,
Alexander Fleming – szkocki lekarz, mikrobiolog ( Nobel – 1945)
· 1929 – wykrył lizozym (występuje głównie w łzach), penicyline,
· 1939 –1942 – z Floreyem i Chainem oczyszczanie i przemysłowa produkcja penicyliny,
Rudolf Stefan Jan Weigl – polski zoolog i bakteriolog
· Prace nad durem plamistym,
· Szczepionka przeciw durowi plamistemu (Rickettsia prowazeku – hodowla w jelitach wszy),
Ludwik Hirszfeld – polski mikrobiolog i serolog
· 1911 - z E. von Dungernem wykrył dziedziczenie grup krwi,
· 1918 – stworzył seroantropologię,
· Przewidział i badał konflikt serologiczny między matką a płodem,
· Wykrył Salmonella hirszfeldi,
MORFOLOGIA DROBNOUSTROJÓW
Komórka – podstawowa, zdolna do życia, fizyczna jednostka żywych organizmów.
Drobnoustroje nie żyją pojedynczo, ale jako wspólnota. Posługują się autoinduktorami (język chemii) do komunikowania się.
Różnice między Procaryota i Eukaroyta:
PROCARYOTA
EUKARYOTA
Wielkość
1-10 mikrom
10-100 mikrom (um
Budowa
jednokomórkowe
1-komórkowe, częściej wielokomórkowe
Oddychanie
mezosomy
mitochondria
Błony
Cytoplazmatyczna ( nie mają błon komórkowych)
jądrowa
Organelle
brak
chloroplasty, lizosomy, retikulum endoplazamtyczne, aparat Golgiego, wakuole
Jadro
obecne
Chromosom
pojedynczy lub kolisty (plazmidy i integrony jako ruchome geny)
zwykle kilka i linearne
Histony
Brak
Ploidy
Haploidalne
Diploidalne
Mitoza i mejoza
Rozmnażanie płciowe
Zwykle brak
tak
Rybosomy
70S (50S+30S)
80S (60S+40S) w cytoplazmie (mitochondria i chloroplasty mają rybosomy prokariotyczne)
Cytoszkielet
Mikrotubule i mikrofilamenty
Ściana komórkowa
Zwykle obecna, zawiera peptydoglikan
Brak u zwierząt, obecna u grzybów (chityna) i roślin (celuloza)
Ruch
Prosty, rzęski,
Złożony „9+2” flagella lub cillia z centrolami
Endocytoza
obecna
Różnicowanie
Tkanki, narządy
Energia
Wiele odmiennych dróg u różnych bakterii
Glikoliza w cytoplazmie, cykl Krebsa i ETC w mitochondriach
Metabolizm tlenu
Tlenowy i/lub beztlenowy
Zwykle tlenowy
...
olenka15