ZASADY NAUCZANIA (Kupisiewicz)
1. zasada poglądowości
· ma na celu pozbycie się werbalizmu
· uczniowie najlepiej poznają to, co sami zmieniają
· uczniom w młodszym wieku (7-11/12) należy stwarzać możliwości wykonywania czynności praktycznych, dzięki temu poznają materiał w pełniejszy sposób
· u uczniów w wieku powyżej 11/12 lat pojawiają się nowe operacje z zakresu „logiki zdań”, które dotyczą wypowiedzi słownych, nie zaś wyłącznie przedmiotów
Reguły:
ü bezpośrednie poznanie rzeczy i zjawisk (obserwacja)
ü dostarczanie odpowiednich wskazówek
ü zwracanie uwagi na istotne cechy poznawanego przedmiotu
2. zasada przystępności w nauczaniu
· nauczyciel musi brać pod uwagę przystępność materiału, a także dostosowywać metody nauczanie do poziomu materiału, aby umożliwiły uczniom samodzielną pracę, zarówno na lekcji, jak i podczas zajęć pozalekcyjnych
ü przechodzenie od tego co bliskie, do tego co dalekie
ü od tego co łatwiejsze do tego co trudniejsze
ü od tego co znane do tego co nowe
ü należy uwzględnić różnice w tempie pracy i stopniu zaawansowania w nauce poszczególnych uczniów
3. zasada świadomego i aktywnego udziału uczniów w procesie nauczania – uczenia się
· nauczyciel powinien odpowiednio ukierunkować aktywność ucznia, aby mogła ona być wykorzystana do urzeczywistnienia zawartych w programie celów i zadań, uwzględniając potrzeby społeczne i indywidualne każdego ucznia
ü nauczyciel powinien starać się poznać indywidualne zainteresowania i rozwijać je, aby uwzględniały coraz bardziej obiektywne potrzeby społeczeństwa; dzięki temu u uczniów kształtują się wartościowe motywy uczenia się
ü powinien stawiać uczniów w sytuacjach problemowych, wymagający dostrzegania i wyjaśniania niezgodności pomiędzy faktami, a posiadaną wiedzą
ü stwarzać warunki sprzyjające wdrażaniu uczniów do zespołowych form pracy
4. zasada systematyczności
· złożona jest ze ściśle powiązanych ze sobą ogniw
· przebiega płynniej i zapewnia lepsze wyniki im mniej występuje przerw i dezorganizujących czynności
ü warunkiem skutecznego poznawania nowego materiału jest uprzednie określenie stanu wiedzy wyjściowej oraz systematyczne nawiązywanie do niej
ü ustalenie tzw. merytorycznego środka ciężkości lekcji oraz eksponowanie na jego tle pochodnych wiadomości i umiejętności
ü podzielenie danego tematu na punkty i podpunkty, które nauczyciel kolejno realizuje
ü streszczenia i syntetyzujące powtórzenia powinny być używane zarówno na początku, jak i na końcu lekcji
ü zwracanie na formę i sposób wyrażania myśli w celu korygowania błędów
ü wdrażania do samodzielnej pracy
ü rozwiązywanie zadań wymagających dłuższego i systematycznego wysiłku
5. zasada trwałości wiedzy uczniów
ü należy wytworzyć pozytywne motywy uczenia się
ü uczniowie muszą brać aktywny udział w poznawaniu nowych treści
ü ćwiczenia mające na celu utrwalenie mogą być stosowane dopiero po upewnieniu się, że wszyscy uczniowie dobrze zrozumieli materiał
ü częstotliwość powtórzeń powinna być zgodna z przebiegiem krzywej zapominania (największa liczba powtórzeń bezpośrednio po zaznajomieniu się z nowym materiałem)
ü systematyzowanie wiadomości związane z samodzielnym odtwarzaniem ich przez uczniów
ü systematyczna kontrola i ocena wpływa korzystnie na trwałość wiedzy
6. zasada operatywności
· nauczyciel stwarza sytuacje wymagające nie tylko przyswajania i odtwarzania, ale wiadomości i umiejętności zaleconych przez program, posługiwania się nimi w pracy szkolnej i pozaszkolnej
· „uczymy się nie dla szkoły lecz dla życia”
ü problem->hipoteza->plan działania->wykonanie->sprawdzenie i ocena->rezultat
7. zasada wiązania teorii z praktyką
· przygotowuje do racjonalnego posługiwania się wiedzą teoretyczną, przekształcania rzeczywistości
· właściwa realizacja tej zasady zapewnia trwałość i użyteczność wiedzy, operatywność, pobudza aktywność, rozwija samodzielność
Kaacha91