62.doc

62.TWÓRCZOŚĆ STRAWIŃSKIEGO

Igor Fiodorowicz Strawiński, ros. И́горь Фёдорович Страви́нский (ur. 5/17 czerwca 1882 w Oranienbaum, Cesarstwo Rosyjskie, zm. 6 kwietnia 1971 w Nowym Jorku, Stany Zjednoczone) – rosyjski kompozytor, pianista i dyrygent.

Jego twórczość dzielimy na trzy okresy:

I rosyjski do 1920

¨      dominowały utwory baletowo-ork., w większości oparte na lud. podaniach, nawiązujące do ros. muzyki lud. W Ogniach sztucznych i Ognistym ptaku S. nawiązał do N. Rimskiego-Korsakowa. W Pietruszce, wykorzystującej barwny folklor jarmarczny, nastąpiła emancypacja rytmu. Osiągnęła ona punkt kulminacyjny w Święcie wiosny, opartym na pogańskich wierzeniach i obrzędach. Prawykonanie Święta wiosny (Paryż 1913) stało się głośnym skandalem.

¨      Na pierwsze kompozycje S. zwrócił uwagę impresario baletowy S. Diagilew; dla jego Baletów Ros. S. napisał Ognistego ptaka, Pietruszkę i Święto wiosny

¨      Do ros. okresu twórczości zaliczyć można 4 Chants russes, burleskę Lis, balet Wesele i in.

·         Symphonie in Es – 1907

·         Ognisty ptak – balet 1910

·         Pietruszka – balet 1911

·         Święto wiosny – balet 1913

·         Słowik – opera 1914

·         Ragtime na 11 instrumentów – 1918

·         Pulcinella – balet 1920

II neoklasyczny 1920-1950

¨      Po I wojnie świat. w twórczości S. nastąpił powolny odwrót od baletowo-ork. „fowizmu” ku stylowi neoklasycznemu.

¨      nawiązywał do G.B. Pergolesiego (Pulcinella) i P. Czajkowskiego (Pocałunek wróżki), G. Rossiniego, C.M. Webera, L. Delibesa (Gra w karty), M. Glinki i A. Dargomyżskiego (Mawra), chorału gregoriańskiego (Symfonia psalmów) i baletu klasycznego (Apollo i muzy), muzyki Ch.W. Glucka, W.A. Mozarta, G. Verdiego, Ch. Gounoda (The Rake's Progress) i J.S. Bacha (Dumbarton Oaks Concerto).

¨      Interesował się też jazzem (Ragtime, Piano Rag-Music, Hebanowy koncert i in.). Równocześnie, poczynając od 3 Utworów na kwartet smyczk., trwały poszukiwania i eksperymenty w muzyce kamer.

·         Symfonia na instrumenty dęte – 1921

·         Wesele – balet 1923

·         Oktet – 1923

·         Oedipus Rex – oratorium 1927

·         Apollo i Muzy – balet 1928

·         Pocałunek wieszczki – balet 1928

·         Symfonia psalmów na chór i orkiestrę – 1930

·         Gra w karty – balet 1937

·         Dumbarton Oaks Concerto – 1938

·         Symphony in C – 1940

·         Babel – kantata 1944, ostatnia część wielkiej suity Genesis (zob.), której części komponowali również Arnold Schönberg, Aleksander Tansman czy Darius Milhaud *Symfonia w 3 częściach – 1946

·         Hebanowy koncert na orkiestrę jazzową – 1946

·         Concerto in D na orkiestrę smyczkową – 1947

·         Orfeusz – balet 1947

·         Msza – 1948

III dodekafonia 1950-1971

¨      Okres trzeci rozpoczął się ok. 1952, gdy S. nieoczekiwanie zainteresował się techniką serialną, z którą zetknął się bliżej podczas organizowanych przez R. Crafta koncertów muzyki awangardowej w Los Angeles (1951–52).

¨      W Kantacie 70-letni kompozytor zbliżył się do kierunku kompozyt. A. Schönberga i A. Weberna, z którym związał się następnie w Septecie, In Memoriam Dylan Thomas, balecie Agon.

·         The Rake's Progress – opera 1951

·         Septet – 1953

·         Canticum Sacrum – 1956

·         Agon – balet 1957

·         Threni – 1958

·         Movements na fortepian i orkiestrę – 1960

·         A Sermon, a Narrative and a Prayer – 1961

·          

Ogólne cechy twórczości Strawińskiego:

¨      formotwórcza rola metrorytmiki (motoryczność, asymetria rytmiczna, polirytmia)

¨      w melodyce przewaga krótkich motywów stanowiąca reakcję na „unendliche Melodie” R. Wagnera,

¨      w harmonice wpływ folkloru słowiańskiego i przebiegi politonalne,

¨      mistrzowska instrumentacja

¨      a w sferze estetyki przeciwstawienie się tradycji neoromantycznej