Qfant 04 (grudzień 2009).pdf

ISSN 2080-2633

numer 4/09

grudzień 2009

bezpłatny kwartalnik fantastyczno-kryminalny

Na Krawędzi

Autostrada

Ponadto:

Mesjasz, Zoo,

Profesor Best Friend,

Mroczni, Ostatni krok

Wstępniak

Ostatnio często

słyszę, że młodzież

jest coraz gorsza. Bez

wartości, ideałów, ma-

rzeń. Stoją w centrach

handlowych i papla-

ją o niczym. Siedzą

w pubach, chlając

piwsko, by zabić czas.

Biją się po meczach

sportowych, niczym

barbarzyńcy. Biorą

prochy dla szpanu.

Na szczęście – nie wszyscy. Jak to mówią:

szukajcie, a znajdziecie. Diamenty nie leżą prze-

cież na ulicach, a wartościowi ludzie nie marnu-

ją czasu na bijatyki. Niestety, media karmią się

skandalami i lepszym newsem są brutalni debi-

le, niż inteligentna młodzież.

W minionym roku miałem przyjemność

uczestniczyć w dwóch imprezach, na których

młodzi ludzie udowodnili, że mają swoje pasje,

są kreatywni i potraią się bawić. Pierwszą z nich

była gala „Horyzontów Wyobraźni” – konkursu

literacko-graicznego, zorganizowanego przez

Qfant. Relację z niej znajdziecie wewnątrz nu-

meru, więc nie będę wnikał w szczegóły, Tomek

Orlicz zrobił to o wiele lepiej.

Drugim takim miejscem był lubelski kon-

went fantastyki „Falkon”, który odbył się

w dniach 13–15 listopada. Wyobraźcie sobie

budynek pełen rozentuzjazmowanej młodzieży

oraz pisarzy, wydawców i dziennikarzy. Bardzo

się cieszę, że tam byłem, napełniło mnie to wiel-

kim optymizmem. Uważam, że to ci ludzie będą

tworzyli przyszłość. Muszą tylko uwierzyć, że

chcieć to móc, i nie dać sobie wmówić, że po-

winni zrezygnować z marzeń. Wystarczy spoj-

rzeć na Qfant. Upór przezwycięży wszystko,

marzenia się spełniają.

PUBLICYSTYKA

Alan Lee - Nad chmurami świeci słońc e...................... 4

Edyta Rauhut - Człowiek renesansu

XXI wieku – Stefan Darda ........................................ 10

Jacek Skowroński - Spirale grozy ................................. 14

Natalia Bilska - ŚREDNIOWIECZNE

FANTASMAGORIE ........................................................ 18

Anna Thol - PHILIPA DICKA LUCID DREAM ............. 22

Fotorelacja z Falkonu .................................................... 158

Tomek Orlicz - Reportaż z Gali Horyzontów ........ 166

GALERIA

Krzysztof Trzaska.................................................................. 26

Waldek Wasilewski .............................................................. 32

LITERATURA

Marcin Moń - Na Krawędzi ............................................. 36

Wojciech A. Rapier - Autostrada ................................... 44

Marcin Gutek - Mesjasz .................................................... 66

Bożena Grzenia - Zoo ......................................................... 84

Wojciech Kulawski - Profesor Best Friend ................ 96

Piotr Sender - Mroczni .................................................... 114

Barbara Kotas i Grzegorz Borecki - Ostatni krok .. 122

POLECANKI

Homo bimbrownikus ...................................................... 144

Przedksiężycowi tom. 1 ................................................... 145

Gra w czerwone ................................................................. 146

Ofensywa szulerów........................................................... 148

Perkalowy dybuk ............................................................... 149

Opowieść o 47 roninach ................................................. 151

4 pory mroku ...................................................................... 152

2012........................................................................................ 154

Gamer .................................................................................... 155

Księżyc w nowiu................................................................. 156

Prawo zemsty...................................................................... 157

Z qfantowym pozdrowieniem

Piotr Michalik

kwartalnik fantastyczno-kryminalny

QFANT.PL - numer 4/09

Alan Lee

Nad chmurami świeci słońce

29 maja 1953 roku skończyła się pewna era w dzie-

jach ludzkości. Dodam jednak, że takie znaczenie

mogą tej dacie nadawać chyba tylko akademiccy

wykładowcy, którzy nie podnoszą głów zza biurek,

ale to oni piszą szkolne podręczniki i to właśnie dla

nich rok 1953 jest symbolicznym końcem podboju

Ziemi przez człowieka. Właśnie wtedy homo sapiens

po raz pierwszy stanął na Mount Evereście - ostatni

metaforyczny Asgard został zdobyty.

Góry były obecne w życiu człowieka od zarania

dziejów. Od samego początku pojawiały się w ludz-

kich marzeniach, opowieściach, sztuce. Odcisnę-

ły niezatarte piętno na kulturach narodów, które

mieszkały na ich zboczach lub u ich stóp. Motyw

świętej góry znajdziemy w religiach niemal wszyst-

kich ludów, na wszystkich kontynentach: od grec-

kiego Olimpu, poprzez Czomolungmę, indiański

Denali (McKinley), święte góry Inków wokół Ma-

chu Picchu, aż po Ararat, na którym, jak głosi mit,

spoczęła arka Noego, Z bliższych nam stron, może-

my wymienić choćby Ślężę, Łysą Górę i Radhost...

U naszych przodków góry budziły respekt, bo,

być może, te wielkie, wystawione przez Naturę

na własną chwałę pomniki, stanowiły uosobienie

niezrozumiałych sił, których ludzie się bali, ale

którym przecież zawdzięczali swoje istnienie.

Ekspansja chrześcijaństwa sprawiła, że w szczy-

tach górskich zaczęto upatrywać już nie boskich

siedzib otoczonych chmurami, lecz miejsc de-

monicznych – związanych z sabatami czarownic,

smoczymi jamami, czy zamkami wzniesionymi

ręką diabła.

W kulturze ludowej, góry stały się siedliskiem

wszystkiego, co trzyma sztamę z rogatym gościem.

Wiara ta przetrwała aż do XVI wieku. Dopiero wte-

dy, dzięki poetom, sceneria górska powróciła do łask,

jako popularne wśród europejskich elit miejsce od-

poczynku po trudach sprawowania władzy.

Jednak już wcześniej w historii ludzkości, zda-

rzało się, że odzierano góry z ich majestatu, a sza-

cunek musiał ustąpić pewnej przykrej ludzkiej

skłonności, która za nic ma sobie świętości i ryzy-

ko – wywołującej wojny żądzy władzy.

W 401 roku p.n.e. historyk i kronikarz, Kse-

nofont, samozwańczo objął dowództwo nad roz-

bitymi w Azji Mniejszej oddziałami greckimi

i bezpiecznie przeprowadził je przez ośnieżone

szczyty pasma Taurus. Sukces Greków, podykto-

wany koniecznością, był jednak niczym, w porów-

naniu z osiągnięciami Aleksandra Macedońskiego.

Wódz ów, idąc ze swą armią na wschód, stoczył po-

tyczki w paśmie Elbrusu, zimą przekroczył Hindu-

kusz, zahaczył o Tien-Szan, gdzie również walczył,

w końcu zatrzymał się na przedpolu jednych z naj-

bardziej niebezpiecznych i surowych gór świata

– Karakorum. Waleczny Macedończyk, dla celów

rozpoznawczych, zaimprowizował nawet utworze-

nie specjalnych oddziałów - pierwszej w historii

piechoty górskiej.

Całkiem inne powody, by piąć się ku niebu,

miał Publiusz Hadrian. Choć dysponował ogrom-

ną armią, która była mu, jako cesarzowi, ślepo po-

słuszna, na Etnę wolał wyjść sam, po to tylko, żeby

podziwiać wschód słońca.

Nie możemy pominąć także zaciętego wroga

Rzymian, Hannibala. Każde dziecko uczy się dziś

w szkole o jego słynnej przeprawie przez Alpy.

Niemniej, sukces Kartagińczyka okazał się pyrru-

sowym zwycięstwem, ponieważ ta droga na skróty

kosztowała jego armię utratę bardzo wielu żołnie-

rzy i niemal wszystkich słoni bojowych.

Upadek wielkich imperiów antycznego świata

przyniósł kres zuchwałym wyprawom wojskowym.

Średniowiecze odcięło się od gór, traktując je jako

zimny, wyklęty przez Boga świat. Dopiero oświe-

cenie, ze swoją chęcią odkrywania i poznawania,

przywróciło je do łask. Wśród humanistów ogrom-

ną popularnością cieszyły się wówczas Alpy. Pastor,

Josiasz Simler napisał nawet pierwszy podręcznik

alpinizmu i założył pierwszą szkołę, uczącą tury-

styki wysokogórskiej. To on jest autorem terminów

takich jak: „alpensztok”, „raki” i „rakiety śnieżne”.

Górskie podróże sławnych poetów, między

innymi Goethego czy Byrona, spotęgowały po-

wszechne zainteresowanie Alpami, które stały się

przez to bardziej dostępne. Kluczowym momen-

tem było zdobycie najwyższego wierzchołka stare-

go kontynentu, Mount Blanc.

„Mecenasem” wspinaczki w masywie Mt. Blanc

był izyk, Horacy Benedykt de Saussure. Uważał

kwartalnik fantastyczno-kryminalny

Nad chmurami świeci słońce

on, że zdobycie tej góry przyniesie wiele odpo-

wiedzi na nurtujące naukowców pytania związane

z geologią całych Alp. Ustanowił zatem nagrodę

pieniężną dla pierwszych zdobywców szczytu. Pro-

sty góral z wioski Chamonix, Jacques Balmat, wie-

le razy wspinał się zboczami Białej Góry, nie był

jednak zainteresowany atakiem na kopułę szczy-

tową. Zmienił zdanie dopiero w 1786 roku, kiedy

to, podczas wspólnej wyprawy z doktorem Michel-

Gabrielem Paccardem, obaj weszli na wierzchołek.

Wkrótce potem Balmata spotkało nieszczęście

– jego córka, oddana pod opiekę doktora, zmar-

ła, bo Paccard, zamiast opiekować się chorą, łaził

po górach. Balmat opracował wtedy sprytny plan

zemsty – sukcesywnie umniejszał zasługi doktora,

aż w końcu postać Paccarda zupełnie zatarła się

w zbiorowej pamięci. Odtąd z wejściem na Mount

Blanc kojarzono już tylko Balmeta.

Alpejska wspinaczka stała się popularna, suk-

cesywnie zdobywano szczyt za szczytem. Dopiero

w drugiej połowie XIX wieku, okazało się nagle,

że wdrapano się już na każdy wierzchołek, a na-

ukowych informacji zdobyto wystarczająco dużo,

by zaspokoić, przynajmniej na razie, wymagania

geologów, meteorologów i botaników. Wówczas

alpinizm naukowy przemienił się we wspinaczkę

czysto sportową. Teraz chodziło o to, by raz zdo-

byte góry zdobyć ponownie, ale w jak najkrótszym

czasie, albo, co najczęściej miało miejsce, nową,

trudniejszą trasą. Kiedy wśród alpinistów zaczęły

tworzyć się rankingi, duch sportowej rywalizacji

na dobre zagościł w górach. Widoczną tego oznaką

było założenie w 1862 roku austriackiej organizacji

turystycznej „Alpenverein”.

Alpy, leżące w sercu zachodniej cywilizacji, były

idealnym poligonem, na którym wspinacze zyska-

li podstawowe doświadczenie. Stało się oczywiste,

że zdobycie najwyższych gór świata jest już tylko

kwestią czasu.

Mount Blanc). Uczynienie Indii częścią brytyjskie-

go imperium, a co za tym idzie, przyczółkiem za-

chodniej cywilizacji, przyśpieszyło proces pozna-

wania Dachu Świata zarówno przez amatorów, jak

i, przede wszystkim, przez naukowców.

W 1808 roku podjęto pierwsze próby ustalenia,

któremu ze szczytów należy przyznać miano naj-

wyższej góry świata. Najpewniejszym kandydatem

wydawała się Kanczendzonga. Mniej więcej w tym

samym czasie beztrosko naniesiono na mapy pe-

wien średnio interesujący szczyt, określany niezbyt

inezyjnym mianem: Peak XV. Na początku drugiej

połowy XIX wieku zaczęły się pojawiać pogłoski,

że Peak XV jest wyższy od Kanczendzongi. Osta-

teczne ustalenie faktów i obalenie mitów nie było

łatwe – zarówno Tybetańczycy, jak i Nepalczycy

nie patrzyli przychylnie na obcokrajowców, kręcą-

cych się po ich świętych górach. Mieszkańcy obu

krajów skutecznie utrudniali Europejczykom bada-

nia. W końcu, przy pomocy teodolitu, zmierzono

górę. Wynik nie był dokładny, ale jasno pokazywał,

że „piętnasty” góruje nad Kanczendzongą. I choć

od półtora miliona lat jest najbardziej wysuniętą

ku niebu częścią Ziemi, to dopiero w 1856 roku po-

twierdzono ten fakt oicjalnie. Przy okazji nadano

szczytowi europejską nazwę – na cześć zasłużonego

dla kolonii brytyjskich geodety, George'a Everesta.

Ciekawostką jest fakt, że Europejczycy, dyspo-

nujący sprzętem pomiarowym, często nie potraili

określić najwyższego szczytu wielu pasm górskich,

a ludność tubylcza, jak się wydaje, nie miała takich

problemów, mimo braku narzędzi. Wywniosko-

wać to można z wielu rdzennych nazw szczytów

na całym świecie – te najwyższe zawsze nosiły naj-

bardziej majestatyczne miana, jak choćby Czomo-

lungma (Everest) – Matka Ziemia, czy alaskański

Atabaska Denali (McKinley) – Tron Słońca.

Napięta sytuacja polityczna w Tybecie i Ne-

palu długo uniemożliwiała zorganizowanie wy-

prawy z prawdziwego zdarzenia. Pierwsza odbyła

się (dzięki uprzejmości XIII Dalajlamy) dopiero

w 1904 roku.

Zbocza Himalajów od niepamiętnych czasów

stanowiły naturalne środowisko życia wielu lokal-

nych plemion. Europejczycy poznali je stosunkowo

wcześnie – musiał je widzieć Marco Polo i kupcy

oraz podróżnicy, wędrujący słynnym Jedwabnym

Szlakiem (warto wspomnieć, że jego fragmenty

do dziś są wykorzystywane jako drogi, po których

autobusy wjeżdżają na tereny położone wyżej niż

Stop. Doszliśmy już do czasów niemal nam

współczesnych i tu powinniśmy przyjrzeć się

górom przez pryzmat aktualnego stanu wiedzy

naukowej o Ziemi. Do podboju Dachu Świata

za chwilę wrócimy.

QFANT.PL - numer 4/09

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: