ADAPTACJA DZIECI TRZYLETNICH W PRZEDSZKOLU
Rozwój dziecka dokonuje się w kontekście środowiskowym. Pierwszym i przez długi czas jedynym środowiskiem, w którym wzrasta i rozwija się dziecko, jest jego rodzina. Gdy dziecko kończy 3 rok życia, wpływy rodziny zostają uzupełnione wpływami przedszkola. Aby przedszkole mogło wypełniać stawiane przed nim zadania, konieczne jest dobre przystosowanie dziecka do tego środowiska. Każda zmiana w życiu człowieka przynosi ze sobą przeżycia ciekawe, radosne, pożądane, ale czasami też bolesne i trudne. Takim ważnym momentem w życiu dziecka jest z pewnością przekroczenie po raz pierwszy progu przedszkola. Wiele matek oddających swoje dzieci po raz pierwszy do przedszkola przeżywa różnego rodzaju niepokoje i obawy, zauważa zmiany w zachowaniu dzieci, ale nie wie jak przyjść im z pomocą. Przedszkole jako profesjonalne środowisko wychowawcze może udzielić rodzinie wychowanka wsparcia. Niezwykle korzystnym rozwiązaniem jest zapobieganie trudnościom w procesie adaptacji. Zadaniem przedszkola jest włączenie rodziny poprzez odpowiednie jej przygotowanie do udzielenia wsparcia i pomocy dziecku w jego adaptacji do nowego środowiska społecznego.
Trudności w przystosowaniu się dzieci trzyletnich do przedszkola mają różny stopień nasilenia i różny czas trwania. Wiążą się one z zagrożeniem poczucia bezpieczeństwa, któremu towarzyszy lęk, niepokój przed samotnością, z brakiem oparcia w osobach bliskich, przytłaczającą ilością nowych bodźców, niemożnością sprostania trudnym sytuacjom. Trzylatek nie wie jeszcze, że może to wszystko otrzymać od innych osób.
Potrzebny jest dziecku czas i doświadczenia, aby uporać się z tym problemem. Jeżeli dziecko ma swoją ulubioną rzecz i zabierze ją do przedszkola to udaje się w ten sposób zmniejszyć stres i cierpienie jakiemu ono podlega. Akceptacja przez dziecko nowej rzeczywistości przedszkolnej zależy w pewnej mierze od akceptacji i pozytywnego nastawienia rodziców. Jeśli rodzice akceptują wychowawców, ich metody pracy i samo przedszkole, to zwiększa się akceptacja nowej sytuacji przez dzieci.
Dziecko musi przystosować się do:
· warunków nowego otoczenia i wymagań związanych ze sposobem korzystania z urządzeń i wyposażenia,
· nauczycielki i innych pracowników,
· przebywania w licznej grupie rówieśników,
· wymagań stawianych w zakresie czynności samoobsługowych,
· nowego trybu życia, nowego rozkładu dnia,
· innej niż w rodzinie pozycji społecznej, w przedszkolu jest jednym z wielu, co ogranicza możliwość kontaktów z nauczycielką co prowadzi do poczucia niepewności i osamotnienia.
Złagodzenie trudności dzieci trzyletnich w przystosowaniu się do przedszkola wymaga:
§ wzbogacenia pozytywnych doświadczeń i kontaktów z dorosłymi i rówieśnikami w środowisku rodzinnym, a tym samym zmniejszenie zależności emocjonalnej dziecka od rodziców. Rozwijania jego samodzielności, szczególnie w zakresie czynności samoobsługowych,
§ zapewnienia w pierwszym kontakcie dzieci z przedszkolem takich sytuacji, które dostarczyłyby pozytywnych doświadczeń i przeżyć,
§ złagodzenie ograniczeń i wymagań w celu dostosowania ich do poziomu możliwości dzieci i ich potrzeb.
Dlatego tak ważną sprawą jest wstępna adaptacja dziecka do warunków przedszkola.
Szczególnie ważne jest też przygotowanie placówki na przyjęcie dzieci trzyletnich. Wymaga to kompleksowego zaplanowania prac przygotowawczych z uwzględnieniem udziału wszystkich pracowników placówki oraz rodziców.
Proces wstępnej adaptacji ma na celu:
¨ ułatwienie dzieciom startu przedszkolnego,
¨ obniżenie lęku dzieci przed rozstaniem z rodzicami, a także obniżenie lęku rodziców związanego z koniecznością oddania dziecka pod opiekę personelu przedszkola,
¨ skrócenie czasu adaptacji dziecka do przedszkola,
¨ integracja ze środowiskiem przedszkolnym,
¨ uświadomienie rodzicom potrzeb emocjonalnych dziecka,
¨ nawiązanie więzi emocjonalnej między dzieckiem a innymi nauczycielami i innymi dziećmi.
Proces adaptacji przynieść może korzyści zarówno dziecku, rodzicom jak i przedszkolu. Jest to dobry moment rozpoczęcia współpracy pedagogicznej z rodzicami, ponieważ w większości przejawiają oni zainteresowanie tym, co się będzie działo z ich dzieckiem w przedszkolu.
Dziecko – poznaje nowe otoczenie w poczuciu bezpieczeństwa. Nieznane dziecku środowisko powoli staje się bardziej przyjazne. Poznaje rówieśników, nauczycielkę, salową, pomieszczenia, sposób korzystania z wielu urządzeń, uczy się reagować na wiele sytuacji. Rodzice pełnią tutaj rolę instruktorów lub obserwatorów, wprowadzając indywidualnie dziecko w nowe otoczenie. Bardzo ważną sprawą jest zdobycie przez wychowanków informacji niezbędnych do ich funkcjonowania w przedszkolu np. poznanie swojego znaczka, którym dziecko będzie się posługiwało w różnych sytuacjach.
Rodzice – mają możliwość wyjaśnienia swoich wątpliwości, zastrzeżeń, otrzymują wskazania w postaci ustnej od nauczyciela oraz w postaci ulotki – jak przygotować dziecko do zmiany, co w rezultacie też korzystnie wpływa na stosunki w rodzinie. Rodzice poznają nauczyciela daje im to poczucie pewności, że oddają dziecko w dobre ręce. Mają możliwość obserwowania zachowań swojego dziecka na tle grupy. Jest to dla nich niepowtarzalna okazja bliższego poznania wielu aspektów rozwoju swojego dziecka i możliwość konsultowania z nauczycielami swoich obserwacji. Waga tych kontaktów wydaje się być znacząca dla pedagogizacji środowiska rodzinnego wychowanka.
Przedszkole – uzyskuje informację zwrotną o oczekiwaniach rodziców, ma możliwość spokojnego przeanalizowania ich wniosków, nauczycielki zaś bliżej mogą poznać środowisko rodzinne przyszłego wychowanka. Organizowanie kontaktów przedszkola z rodziną ma na celu ujednolicenie oddziaływań i uniknięcie sprzecznych wpływów oraz niesienie pomocy rodzinie w kierowaniu rozwojem dziecka. Działania te tworzą w obu środowiskach pewien poziom akceptacji dla siebie, zaufania, z czego korzyść bezpośrednio odnosi dziecko, tworzy się wokół niego klimat wychowawczy, klimat zrozumienia dla jego trudności w wypełnianiu nowej roli.
Program adaptacyjny przeznaczony jest dla dzieci nowo przyjmowanych do przedszkola oraz ich rodziców lub opiekunów. Ma on na celu ułatwienie dzieciom wejścia w nowe dla nich środowisko, z którym spotykają się niejednokrotnie po raz pierwszy. Jest to nowe doświadczenie dla dzieci i ich rodziców. Adaptacja ma olbrzymie znaczenie, ponieważ jest to mechanizm, z którego korzystamy przez całe życie. Dziecko przystosowując się do przedszkola ma do opanowania wiele złożonych zadań. Dlatego musimy dzieciom w tym pomóc.
Nauczycielka, której powierzono wychowawstwo ma za zadanie:
ü zapoznanie się z literaturą dotyczącą adaptacji i rozwoju emocjonalno – społecznego dzieci w wieku przedszkolnym, a szczególnie w wieku 3-4 lat,
ü zapoznanie się z kartami zgłoszeń do przedszkola pod kątem dodatkowych informacji o dzieciach,
ü przygotowanie ulotek informacyjnych dla rodziców na każdy dzień zabaw adaptacyjnych,
ü przygotowanie scenariuszy zabaw adaptacyjnych na każdy zaplanowany dzień,
ü przygotowanie ankiety do ewaluacji cyklu spotkań adaptacyjnych,
ü przygotowanie ankiety informacyjnej o dziecku do wypełnienia przez rodziców.
Dyrektor przedszkola powinien:
¨ dokonać analizy kart zgłoszeń do przedszkola pod kątem uzyskania dodatkowych...
B15390