T: Cechy budowy morfologicznej i szkieletu gadów jako typowych kręgowców lądowych.
I. Środowisko lądowe. Żółwie morskie żyją w wodzie. Jest to wtórne przystosowanie do życia w takim środowisku. Występują w miejscach nasłonecznionych.
II. BUDOWA ZEWNĘTRZNA:
Ciało pokryte jest grubym naskórkiem z łuskami, które znajdują się na grzbiecie i bokach oraz tarczkami, które znajdują się na głowie i brzuchu. Dolna warstwa naskórka to komórki żywe – twórcze, które dzieląc się powodują narastanie naskórka od dołu. Ta część wytwarza łuski i tarczki. Ciało żółwia zamknięte jest w kostnym pancerzu.
a) część grzbietowa – carapax to kostne tarczki. Powstaje z rozszerzonych wyrostków ościstych kręgów i z żeber przekształconych w szereg pojedynczych płytek kręgowych leżących po ich bokach płytek żebrowych i przylegających do żebrowych – płytek brzeżnych. Przed szeregiem płytek kręgowych jest większa płytka karkowa, a z tyłu 2 płytki ogonowe. Ten pancerz łączy się z brzusznym – plan tronem.
b) część brzuszna – plan tron powstał z połączenia z carapaxem przez skórne wiązadła. Plan tron to pancerz brzuszny składający się z nieparzystej płytki kostnej, która jest przekształcona nad mostkiem i z 4 par płytek:
- 1 para z przekształconych obojczyków,
- Kolejne 3 pary są przekształconymi żebrami brzusznymi,
Tak więc kręgosłup w części tułowiowej jest unieruchomiony przez obecność płyt kostnych. Ruchliwy jest odcinek szyjny i ogonowy. Szyja i głowa mogą chować się pod pancerz grzbietowy.
III. CZĘŚCI CIAŁA:
1. Głowa, a na niej:
- otwór gębowy,
- 1 para nozdrzy zewnętrznych,
- z boku 1 para oczu opatrzonych w powiekę górną i dolną oraz błonę migawkową. Ona jest stale na powierzchni oka.
- Za oczami z boku są 2 otwory słuchowe w głębi zamknięte błoną bębenkową.
- Na środku głowy w grzbietowej części za oczami jest oko – organ ciemieniowy,
2. Tułów cały zakryty pancerzem lub pokryty łuskami, tarczkami. Na jego końcu jest poprzeczna szczelina - ujście kloaki.
3. Kończyny. 5-cio palczaste, 2 pary jednakowej długości. LINIENIE – zrzucanie zewnętrznej powłoki. Pod nią tworzy się nowa, która zostaje. U węży zrzucane łuski gromadzą się na końcach ogona i wydają dźwięki, np: grzechotnik. U żółwi tworzą się na płytkach pancerzowych, które służą do określenia wieku.
IV. SZKIELET:
1. Chrzęstny:
- węch,
- słuch,
2. Kostny:
- Czaszka – tył czaszki to 4 kości potyliczne ograniczające otwór potyliczny, którym mózg łączy się z rdzeniem kręgowym. One tworzą kłykieć potyliczny łączący z atlasem – pierwszym kręgiem szyjnym. Obrót głową jest możliwy, zachodzi łatwo. Dno czaszki to kość klinowa i przyklinowa. Z nimi łączą się parzyste kości podniebienne, a z nimi skrzydłowe. Kości kwadratowe łączą puszkę ze szczęką dolną. W części twarzowej czaszki na kościach szczękowych, międzyszczękowych i skrzydłowych są stożkowate zęby niezróżnicowane. U węży są zęby jadowe.
- Kręgosłup - składa się z kręgów i dzieli się na odcinki:
· szyjny,
· piersiowo – lędźwiowy,
· krzyżowy,
· ogonowy,
Od niego odchodzi górny łuk tworzący kanał dla rdzenia kręgowego. Odchodzą również wyrostki stawowe i poprzeczne:
- Odcinek szyjny składa się z 8 kręgów. Pierwsze 2 to atlas i obrotowy.
- Odcinek piersiowo – lędźwiowy składa się z 22 kręgów. W części piersiowej odchodzą wszystkie żebra. U jaszczurek jest 5 par żeber, które łącząc się z mostkiem tworzą klatkę piersiową. U węży jest więcej par żeber, ale one nie tworzą klatki, są luźne co pozwala wężom na inny sposób poruszania się.
- Odcinek krzyżowy składa się z 2 kręgów,
- Kręgi ogonowe są bardzo liczne na końcu nie mają wyrostków.
· Pas barkowy:
2 duże kości krucze tworzące panewkę dla kości ramieniowej, łączącej się z mostkiem. Do nich od góry przyrastają łopatki. W miejscu połączenia wyrasta obojczyk. Są dwa cienkie obojczyki.
· Pas miednicowy:
2 kości bezimienne łączące się z kością krzyżową, a po stronie brzusznej łączące się z chrząstką, co tworzy zamknięty pierścień. Są dwie kości łonowe i kulszowe. Kości bezimienne łączą się z chrząstką łonową, do której przylegają kości łonowe. Kończyny zbudowane z takich samych kości jak u płazów. Kości przedramienia i podudzia nie są zrośnięte ze sobą i są różnej długości. U węży brak kończyn. U jaszczurek beznogich (padalec) są szczątkowe kończyny nie wystające poza skórę.
V. DO SKÓRY:
Nie ma ona gruczołów śluzowych, tylko zapachowe i jadowe, oraz komórki pigmentowe (barwniki).
maniekchomikuj