T: Budowa wewnętrzna gadów.
I. UKŁAD MIĘŚNIOWY:
Zaczyna się metamerycznie. Mięśnie międzyżebrowe biorą czynny udział przy oddychaniu, jak również mięśnie podskórne przyczepione do mięśni skórnych.
II. UKŁAD POKARMOWY:
Wszystkie gady to drapieżniki. Jama gębowa z językiem pełniącym funkcję dotyku i odbierającym bodźce zapachowe. Szczęki i kości skrzydłowe są opatrzone w ząbki. Do jamy gębowej otwierają się nozdrza wewnętrzne. Organ Jacobsona, gruczoły ślinowe, przewody Eustachiusza uchodzą do gardła, przełyk, żołądek, pętla dwunastnicza i uchodzące do niej przewody wątroby i trzustki, jelito cienkie i grube, a między nimi krótkie jelito ślepe.
III. UKŁAD ODDECHOWY:
Parzyste płuca workowate. Ich wnętrze jest gąbczaste. Są one silnie unaczynione. Krew z dużą zawartością tlenu jest rozprowadzana po całym ciele. Skóra nie bierze udziału w oddychaniu. Do płuc prowadzi krtań w postaci szczeliny. Tchawica z oskrzelami przechodzi w sieć oskrzelików. Powietrze jest wciągane i wypychane za pomocą klatki piersiowej – mięśni międzyżebrowych.
IV. UKŁAD KRWIONOŚNY:
a) serce:
- zatoka żylna,
- dwa przedsionki,
- komora z niepełną przegrodą,
b) układ tętniczy:
- z prawej części komory odchodzi tętnica płucna z krwią z dwutlenkiem węgla, rozgałęzia się na tętnicę płuca prawego i lewego,
- ze środka komory odchodzi lewy łuk aorty, zagina się ku tyłowi, zawiera krew mieszaną bo w środkowej części komory jest niepełna przegroda,
- z lewej części komory odchodzi prawy łuk aorty, zagina się wokół przełyku i kieruje się ku tyłowi, krew jest z tlenem,
- prawy łuk aorty daje przed zagięciem dwie tętnice szyjne i wspólną tętnicę podobojczykową, która rozgałęzia się na tętnicę kończyn przednich,
- lewy i prawy łuk aorty łączą się pod kręgosłupem w nieparzystą aortę grzbietową, która biegnie do końca ogona. W pobliżu miednicy daje odnogi do kończyn tylnych.
c) układ żylny
- prawa i lewa żyła płucna niesie krew natlenioną i otwierają się do lewego przedsionka,
- krew z ogona zbiera się w żyle ogonowej rozgałęziającej się na dwie żyły miedniczne, do których uchodzą żyły z kończyn tylnich,
· żyły miedniczne oddają parę żył wrotnych nerek, które po opuszczeniu zbierają się w nieparzystą żyłę czczą, tylną uchodzącą do zatoki żylnej serca,
· żyły miedniczne łączą się w pojedynczą żyłę brzuszną. Ona odchodzi do wątroby i tworzy jej układ wrotny. Opuszcza wątrobę i wpada do żyły czczej tylnej.
- z głowy krew odprowadzana jest przez żyły szyjne, które łączą się z żyłami podobojczykowymi niosącymi krew z kończyn przednich; jedna żyła szyjna, jedna podobojczykowa tworzą żyłę czczą, utworzone są więc dwie żyły czcze przednie ( one uchodzą do zatoki żylnej, z której krew uchodzi do przedsionka). Przedsionki wypełniają się jednocześnie i jednocześnie się kurczą, wtedy krew przepływa do komory gdzie w pobliżu ścian jest krew żylna lub tętnicza, pośrodku zaś mieszana.
V. UKŁAD CHŁONNY:
Kilka pni. Największy: podkręgowy ze zbiornikiem chłonki; liczne serca, węzły, zatoki limfatyczne. Największy węzeł limfatyczny to śledziona.
VI. UKŁAD WYDALNICZY:
Nerki właściwe – jedna para (w rozwoju zarodkowym były to pranercza, po wykluciu u samców przekształciły się w najądrza, a u samic zanikły) od nich odchodzi moczowód, którego końce uchodzą do kloaki. Jest tam kieszonka (jak u płazów).
VII. UKŁAD NERWOWY:
a) mózg:
- dobrze rozwinięte przodomóżdże,
- początki kory mózgowej zbudowanej z istoty szarej,
- międzymóżdże, a na nim osadzona nasadka mózgowa i organ ciemieniowy (są tam struktury przypominające siatkówkę i soczewkę),
- międzymóżdże okryte jest przez przodomóżdże,
- móżdżek słabo rozwinięty,
Z mózgu odchodzi 11 par nerwów:
· 10 niepodzielony,
· 11 para wychodzi z czaszki,
b) zmysły (różnice):
1. oko:
- w twardówce jest pierścień cienkich, kostnych płytek,
- podczas akomodacji soczewka zmienia kształt,
2. ucho:
- środkowe – zaciągnięte błoną bębenkową; 1 trąbka słuchowa – strzemiączko, trąbka Eustachiusza,
- wewnętrzne – wypełnione endolimfą – to błędnik błoniasty z 3 kawałkami półkolistymi i workiem słuchowym,
3. węch:
- dobrze rozwinięty,
4. w skórze i na ustach są włoski czuciowe,
VIII. UKŁAD ROZRODCZY:
Parzyste narządy rozrodcze znajdują się po obu stronach kręgosłupa.
a) męskie:
Parzyste jądra, od których odchodzą kanaliki tworzące najądrza, przechodzące w parzyste nasieniowody. W kloace jest parzysty woreczek wysuwający się na zewnątrz – to narząd kopulacyjny.
b) żeńskie:
- parzyste jajniki,
- parzyste jajowody uchodzące do kloaki,
Zapłodnienie wewnętrzne. Samica składa jaja.
maniekchomikuj