5

Fizjologia

Fizjologia układu pokarmowego: proces odżywiania obejmuje przyjmowanie, trawienie, wchłanianie składników pokarmowych i wody, przyswajanie.

Przyjmowanie pokarmu kontrole nad ilością spożywanych pokarmów pełnią ośrodki pokarmowe w podwzgórzu ośrodek głodu i sytości. 

Czynnikiem głównym pobudzającym ośrodek sytości jest lektyna (hormon białkowy wydzielany przez kom tłuszczowe) zwiększone stężenie leptyny chamuje przyjmowanie pokarmu. U ludzi z nadwagą jest zwiększone stężenie leptyny  ale ośrodek sytości jest mało wrażliwy na zmiany poziomu leptyny w organizmie.

Inne bodzce wpływające na ośrodek sytości to :

*rozciągnięcie ścian przewodu pokarmowego na drodze pobudzenia interreceptorow drażnienie ośrodka głodu wyzwala reakcje związane z poszukiwaniem i przyjmowaniem pokarmu oraz wzrostem masy ciała(otyłość podwzgórzowa) Trwałe uszkodzenie tego ośrodka prowadzi do jadłowstrętu.

TRAWIENIE: polega na stopniowym rozkładzie pokarmu do postaci w której mogą być wchłonięte. Etap 1 rozpoczyna się w jamie ustnej polega na żuciu i informowaniu kęsa. Wspomaga to wydzielina surowiczo śluzowa ślinianek. Wydzielanie śliny odbywa się na zasadzie bezwarunkowego zetknięcia się pokarmu z powierzchnią błony śluzowej jamy ustnej, wydzielanie śliny powodowane jest przez inne bodzce takie jak widok i zapach pokarmu. Na zasadzie odruch warunkowego uprzednio  nabytego. W jamie ustnej pod wpływem śliny  w której zawarta jest amylaza odbywa się trawienie cukrów.

POŁYKANIE 3 FAZY:  1 faza ustno gardłowa( przesunięcia kęsa  z jamy ustnej do gardła faza dowolna) 2 faza gardłowo przełykowa faza odruchowa przejście kęsa przez zwieracz górny gardła do przełyku 3 faza przełykowo żołądkowa przejście kęsa przez wpust do żołądka

ZADANIA ŻOŁĄDKA * gromadzenie i spożywanie pokarmów, pokarmy płynne przedostają się bezpośrednio do części dalszej żołądka. * trawienie pokarmu błona śluzowa żołądka wydziela sok żołądkowy w ilości trzech litrów na dobę .

SKŁADNIKI SOKU ŻOŁĄDKOWEGO :

·         kwas solny

·         pepsynogen który przechodzi w pepsynę i rozkłada w białka

·         duże ilości śluzu pokrywające błonę śluzową żołądka który chroni przed działaniem kwasu solnego.

·         czynnik wewnętrzny Castlea odpowiada za wchłanianie witaminy B12 w jelitach

MOTORYKA ŻOŁĄDKA:mieszanie pokarmów odbywa błony mięśniowej się dzięki okresowym skurczom  błony mięśniowej dalej następuje przemieszczenie treści płynnej do jelit. Rytmiczne skurcze perylstatyki  odbywają  się dzięki warstwie mięśniowej gładkiej a następnie przechodzą na całą błonę mieśniową . Motoryka kontrolowana jest przez  układ przywspółczulny który nasila perystaltykę. Układ współczulny hamuje  perystaltykę.

KONTROLA WYDZIELANIA SOKÓW ŻOŁĄDKOWYCH 

1 faza głowowa dotyczy podrażnienia nerwów błędnych na drodze odruchów

2 faza żołądkowa  drażnienie ścian żołądka przez pokarm w wyniku tego do krwi wydzielana zostaje gastryna (hormon pobudzania soków żołądkowych)

3 faza jelitowa następuje wydzielanie hormonu pobudzającego lub hamującego wydzielania kwasów żołądkowych .

JELITO CIENKIE  w nim następuje trawienie rozkładanie  pokarmów do składników prostych a następnie  wchłanianie do krwi . Motoryka jelita cienkiego polega na okresowym występowaniu skurczów jelit oraz skurczów perystaltycznych  powodujących przesuwanie treści pokarmowej .Trawienie w jelicie odbywa się pod wpływem 1 soku jelitowego  w którym są enzymy trawiące białka cukry i tłuszcze(3l)  .2 Sok trzustkowy cukry , białka i tłuszcze.3 żółć wydzielana przez wątrobę  żółć zawiera sole kwasów żółćiowych, barwniki , holesterol biorą udział w rozkładzie tłuszczu.

JELITO GRUBE 

1 wchłanianie zwrotne wody

2 wchłanianie elektrolitów, witamin i aminokwasów

3 formowanie kału

4 miejsce występowania drobnoustrojów produkujących witaminy.

Jelito grube nie wydziela enzymów  wydziela śluz .

MOTORYKA JELITA  GRUBEGO  są to skurcze perylstatyczne oraz ruchy masowe przesuwające treść do odbytnicy  2-3 razy na dobę.

ODRUCH WYMIOTNY  wymioty są to gwałtowne skurcze anty perylstatyczne , kolejno jelit, żołądka i przełyku z następowym gwałtownym wyrzuceniem zawartości żołądka przez dolny i górny zwieracz przełyku na zewnątrz. Wymioty poprzedzane są nudnościami  które są wynikiem  skurczów perylstatyki i zarzucaniem treści żołądka do przełyku. Nagły skurcz mięśni jamy brzusznej przy jednoczesnej zamknięciu głośni i głębokiego wdechu powoduje wzrost ciśnienia wewnątrz żołądkowego. To ciśnienie przy rozluźnionych zwieraczach przełyku prowadzi do wyrzucenia treści  żołądka czemu towarzyszy  ślinienie , bladość twarzy i zmiana akcji serca. Receptory odruchu wymiotnego znajdują się w przewodzie pokarmowym(błony śluzowej gardła) w aparacie przedsionkowym (choroba lokomocyjna).

ODDAWANIE STOLCA : kał wypełniający odbytnicę rozciąga jej ściany  co odbierane jest przez ośrodek w części krzyżowej rdzenia krzyżowego, za pośrednictwem przywspółczulnych nerwów trzewnych,w wyniku tego zmniejszone zostaje napięcie mięśnia  zwieracza wewnętrznego odbytu, jednocześnie występuje rozkurcz mięsni zwieracza zewnętrznego odbytu unerwionego przez nerw sromowy, rozluźnienie obu zwieraczy i skurcz przepony mięśni jamy brzusznej wzrost ciśnienia w jamie brzusznej powodują usunięcie kału.

TRZUSTKA: składa się z głowy objętej przez dwunastnicę ,trzonu lezącego za żołądkiem,ogona przylegającego do śledziony.

1 czynność wewnętrzna wydzielnicza insulina i glukagon

2 czynność zew wydzielnicza produkcja soku trzustkowego

Sok trzustkowy zawiera: enzymy trawienne , białka , amylazę trawienną cukry, lipazę rozkładającą tłuszcze, elektrolity i woda.

Wchłanianie w organizmie odbywa się głęboko w obrębie jelita  cienkiego. Węglowodany wchłaniane transportem aktywnym , witaminy rozpuszczające się w wodzie wchłaniają się same a rozpuszczalne w tłuszczach  wchłaniają się w obecności tłuszczów i żółci. Wchłaniane są również jony wapnia, magnezu i żelaza.

WĄTROBA : narząd gruczołowy ,zlokalizowany pod kopułą przepony. Jednostką jest zrazik . Zrazik zbudowany z kom wątrobowych .Wątroba ma dwa rodzaje unaczynienia :

Odżywcze  składa się z tętnicy wątrobowej właściwej i z odprowadzających żył.

Czynnościowe utworzone przez doprowadzającą żyłę wrotną i odprowadzające żyły wątrobowe.

Komórki wątroby wytwarzają żółć która odpływa kanalikami , przewodzikami żółciowymi do przewodów żółciowych(przewód prawy i lewy łączą się w przewód wspólny) Przewód wspólny łączy się z przewodem pęcherzykowym w przewód żółciowy wspólny, który uchodzi z przewodem trzustkowym do dwunastnicy przez brodawkę dwunastnicy większej . Przewód pęcherzykowy doprowadza i odprowadza żółć z pęcherzyka żółciowego w którym następuje zagęszczenie i magazynowanie.

FUNKCJE WĄTROBY: Jest filtrem dla związków wchłoniętych w przewodzie pokarmowym następuje w niej przekształcenie monosacharydów w glikogen wątrobowy. Komórki wątroby wychwytują z krwi bilirubinę, amoniak , kwas glutaminowy który przekształcony w mocznik jest uwalniany do krwi. Pośredni wątroba reguluje stężenie hormonów we krwi.

ZEWNĄTRZ WYDZIELNICZA związana z wydzielaniem żółci do dwunastnicy. Składniki to : barwniki , hormony kory nadnerczy, holesterol, kwasy tłuszczowe, tłuszcze obojętne, sole nieorganiczne oraz woda. Zadaniem ich jest obniżenie napięcia powierzchownego i aktywacja lipazy. Regenerowanie wydzielania  żółci zależy od fazy przyjmowania pokarmu.

WEWNĄTRZ WYDZIELNICZE wydzielanie białek osocza , enzymów i czynników krwi. Białka osocza to albuminy , glubominy , fibryn ale.

FUNKCJE MAGAZYNOWANIA glikogenu co umożliwia utrzymywanie prawidłowego poziomu glukozy we krwi. Magazynowane są również kwasy tłuszczowe trój glicerydy, holesterol, witaminy rozpuszczalne w tłuszczach oraz żelazo.

ZABURZENIA PRZEWODU POKARMOWEGO niestrawność jelitowa objawia się bólami brzucha , biegunką .

BIEGUNKA ZWYKŁA występuje w skutek błędów dietetycznych. Objawy to bóle brzuch, częste i luzne stolce, wzmożone parcie na stolec.

BIEGUNKA FERMENTACYJNA mdłości ,odbijanie oraz wzdęcia brzucha, stolce pieniste w skutek występowania w nich pęcherzyków gazu.

BIEGUNKA GNILNA utrata łaknienia mdłości, odbijania, stolce częste śmierdzące.

ZABURZENIA WYDZIELNICZE ŻOŁĄDKA :Nadkwaśność występuje w skutek nadmiernej ilości kwasu żołądkowego, objawy to zgaga, uczucie palenia, odbijanie , bule w nadbrzuszu, wzmożony apetyt. Nadkwaśności może towarzyszyć nieżyt żołądka i dwunastnicy, alkoholizm ,nerwice wegetatywne.

Niedokwaśność polega na braku kwasu solnego w soku żołądkowym rozwija się w wyniku zaniku błony śluzowej żołądka. Objawy to brak łaknienia , rozwolnienia, i odbijania.

BEZSOCZNOŚĆ to choroba polegająca na braku zdolności wydzielniczej gruczołów żołądka, przyczyną może być zanik błony śluzowej żołądka w chorobach jak niedokrwistość złośliwa, rak żołądka, oraz w chorobach zakaznych. Objawy to utrata łaknienia, biegunki, gniecenie w żołądku, odbijania może temu towarzyszyć niedokrwienie w skutek niedoboru żelaza.

CHOROBA WŻODOWA polega na występowaniu w ścianach tych narządów ubytków zwanych wrzodami. Wrzód może obejmować błonę śluzową, tkankę podśluzowa i błonę mięśniową. Choroba jest schorzeniem ogólnoustrojowym może mieć przebieg ostry lub przewlekły, wrzody pojedyncze lub mnogie, dotyczy głównie mężczyzn. Wrzód może niszczyć całą ścianę (wszystkie warstwy żołądka i przenikać do narządów sąsiednich, wrzód drążący)Jeżeli występują krwotoki w chorobie wrzodowej to mogą występować smoliste stolce. Duże krwotoki zagrażają bezpośrednio życiu i mówimy wtedy o zespole zwanym wrzodem krwawiącym, krwawieniu towarzyszy ogólne osłabienie, zawroty głowy, niepokój , bladość skóry, skóra oblana zimnym potem, spadek ciśnienia krwi, wzrost tętna, omdlenie. Powikłaniem może być perforacja wrzodu i zapalenie otrzewnej.

BIEGUNKI są następstwem wzmożonej motorówki mięśni jelit. W biegunce stwierdza się szybsze niż normalne przechodzenie treści przez jelita .Biegunki dzielimy na ostre i przewlekłe (przewlekłe to gnilna i fermentacyjna).

Przyczyny :brak higieny, błędy dietetyczne, choroby zakazne, zatrucia pokarmowe, zatrucia toksyczne, pasożyty przewodu pokarmowego.

ZAPARCIA charakteryzują się zwolnionym przechodzeniem treści pokarmowej przez jelito grube oraz utrudnionym wydalaniem kału, który jest gruby zbity,i jego wydalaniu towarzyszy ból oraz krwawienie. Inne objawy to złe samopoczucie, utrata łaknienia mdłości ,niesmak w ustach, bóle głowy ogólna apatia.

Przyczyny zaburzenie kurczliwości mięśni, obniżona pobudliwość śluzu jelita grubego, posiłki zawierające małą ilość błonnika, zapalenie pęcherzyka żółciowego, u kobiet zapalenie przydatków, przeszkody mechaniczne(guzy), stany psychiczne.

GUZKI KRWAWNICZE zwane hemoroidami powstają w skutek żylakowatego rozszerzenia żył splotu odbytniczego. Najczęściej występuje u ludzi prowadzących siedzący tryb życia oraz nadużywających środków przeczyszczających. Występują w trakcie ciąży. Układają się dookoła odbytu, wywołują swędzenie, pieczenie, krwawienie podczas oddawania stolca. Jeżeli towarzyszy im stan zapalny błon śluzowych odbytu to mogą być twarde i bolesne.