{1}{100}www.napiprojekt.pl - nowa jako�� napis�w.|Napisy zosta�y specjalnie dopasowane do Twojej wersji filmu. {1}{1}23.976 {19}{84}Na pocz�tku by�a ciemno��. {84}{134}nagle nast�pi�a eksplozja, {134}{216}Kt�ra da�a pocz�tek istnienia {216}{276}czasu, przestrzeni|i materii. {276}{348}Zajrzyjmy dalej ni� mo�ecie sobie wyobrazi� {348}{427}poza granice naszego istnienia,|w miejsce, kt�re nazywa si� : {427}{475}WSZECH�WIAT {536}{591}Ruch w przestrzeni, {591}{663}�wiat�o jest najszybsz�|rzecz� we Wszech�wiecie. {663}{751}Mo�e oblecie� Ziemi�|7 razy w ci�gu jednej sekundy. {751}{888}Nadlatuj�c do nas z dali,|pokazuje histori� kosmosu, {932}{1004}pozwala nam zajrze� w przesz�o��. {1004}{1088}�wiat�o porusza si� z pr�dko�ci�|299 792 km/s. {1100}{1167}Jego pr�dko�� jest absolutn� granic�. {1167}{1227}Nic nie mo�e porusza� si� szybciej. {1227}{1299}Nigdy dotychczas nie|przekroczyli�my tej granicy. {1299}{1410}Mo�e kiedy� statki kosmiczne|b�d� porusza� si� szybciej, ni� �wiat�o? {1410}{1465}Czy jest to mo�liwe? {1465}{1556}Rezygnacja z osi�gni�cia tego,|oznacza brak woli. {1556}{1618}My nie mo�emy ani osi�gn��,|ani zbli�y� si� do takiej pr�dko�ci. {1618}{1690}Jest to abstrakcyjna wielko��|o ogromnym znaczeniu, {1690}{1762}dyktuj�ca tempo wszystkiego,|co istnieje. {1762}{1825}To fundamentalna sta�a {1825}{1882}kt�r� nazywamy|"pr�dko�ci� �wiat�a". {2113}{2197}{Y:i}WSZECH�WIAT|Pr�dko�� �wiat�a {2490}{2572}Na Ziemi, gdzie pr�dko��|ma du�e znaczenie, {2572}{2644}szybko�� cz�owieka,|�rodk�w transportu i technologii, {2644}{2735}bledn� przy pr�dko�ci �wiat�a,|panuj�cej w kosmosie. {2821}{2912}Podstawa tego, pr�dko�� �wiat�a|jest kamieniem w�gielnym, {2912}{2972}budowli zwanej Wszech�wiatem. {2976}{3092}Istnieje powiedzenie w fizyce,|�e pr�dko�� �wiat�a {3092}{3140}to nie tylko wielko��, a prawo. {3175}{3251}Pr�dko�� �wiat�a jest najwa�niejszym {3251}{3311}z ogranicze�|we Wszech�wiecie. {3366}{3505}Pr�dko�� �wiat�a jest nieprawdopodobna|- 300 000 km /s . {3505}{3584}Je�eli �wiat�o porusza si� wok� Ziemi, {3584}{3668}obleci j� 7 razy|w ci�gu 1 sekundy. {3668}{3721}To nieprawdopodobnie szybko. {3770}{3877}Ta nieprawdopodobna pr�dko��,|przede wszystkim wprowadza w b��d {3877}{3925}przy badaniu �wiat�a. {3925}{4021}Powiedzie� po prosto, �e to jest szybko,|b�dzie zbyt trywialne z naszej strony. {4021}{4141}Mo�emy rozmawia� przez telefon|z kim� bardzo odleg�ym {4141}{4199}nie czuj�c jakich� op�nie�. {4199}{4319}A sygna� przechodzi z telefonu na|wie��, na satelit�, i z powrotem. {4323}{4419}Dla nas pr�dko�� �wiat�a|wydaje si� by� nieograniczona. {4497}{4612}Profesor fizyki Clifford Johnson|z uniwersytetu w Po�udniowej Kalifornii, {4612}{4772}rozwa�a jak przeby� 300 000 km|w jedn� sekund� na rowerze. {4834}{4908}Oczywi�cie jest to niemo�liwe. {4940}{5036}Dlatego,aby przeby� odleg�o��,|kt�re �wiat�o pokonuje w ci�gu 1 sekundy, {5036}{5132}zak�adaj�c pr�dko�� roweru 20 km\h,|musieliby�cie peda�owa� {5132}{5192}24 godziny na dob� przez 22 miesi�ce. {5261}{5371}Wzajemny zwi�zek mi�dzy szybko�ci�|�wiat�a i szybko�ci� �ycia, {5371}{5467}pozwala �wi�tom by� dok�adnie wtedy,|kiedy ich oczekujecie {5467}{5539}Jedn� z najwa�niejszych|konsekwencji dla ca�ej ludzko�ci {5539}{5644}zwi�zanej z pr�dko�ci� �wiat�a,|jest to co widzimy w realnym czasie. {5674}{5722}Pr�dko�� �wiat�a {5722}{5794}powoduje,�e nasze codzienne|�ycie sk�ada si� z moment�w. {5794}{5866}Kiedy lampa zapala si�,|widzicie to momentalnie. {5866}{5953}Natychmiast widzicie wszystko,|co dzieje si� wok� was. {5980}{6047}Lecz pewne zjawiska|daj� wyra�ne poj�cie, {6047}{6167}�e �wiat�o porusza si� szybciej|ni� cokolwiek, ��cznie z d�wi�kiem. {6177}{6302}Dowodem na ogromn�|pr�dko�� �wiat�a jest to, {6304}{6489}�e b�yskawic� widzimy od razu,|a grzmot p�niej. {6584}{6680}Lecz kiedy sprawa b�dzie dotyczy�|obszaru tak ogromnego jak Wszech�wiat, {6680}{6742}pr�dko�� �wiat�a jest ograniczona. {6742}{6824}Dla nas �wiat�o porusza si�|niewyobra�alnie szybko, {6835}{6931}Lecz w kosmicznej skali,|jest cokolwiek powolne. {7035}{7131}Kiedy rakieta z misj� Apollo|lecia�a przez kosmos, {7131}{7203}porusza�a si� z nieprawdopodobn�|pr�dko�ci� 40 000 km/h. {7203}{7371}Kiedy by�a w odleg�o�ci 380 000 kilometr�w|i dosz�o do rozm�w z Ziemi� {7371}{7474}pr�dko�� �wiat�a|okaza�a si� do�� powolna. {7523}{7631}Astronaut�,Neilla Armstronga|spaceruj�cego po Ksi�ycu, {7631}{7678}spytano jak tam si� czuje, {7679}{7784}Min�o kilka sekund,|nim us�yszano odpowied� {8119}{8227}Ta zw�oka kilku sekund nie by�a spowodowana tym,|�e on my�la� nad odpowiedzi�, {8227}{8323}a dlatego, �e sygna�|poruszaj�cy si� z pr�dko�ci� �wiat�a, {8323}{8395}lecia� z Ziemi do Ksi�yca 1,3 sekundy. {8395}{8491}Odpowied� tak�e przybywa�a|na Ziemi� za 1.3 sekundy. {8491}{8601}Otrzymujemy zw�ok� 2,6 sekundy|przy odpowiedzi bez namys�u. {8705}{8813}Czas 1,3 sekundy, aby|�wiat�o przeby�o drog� z Ziemi do Ksi�yca {8813}{8890}to nic w por�wnaniu|z innymi cia�ami niebieskimi. {8938}{9058}Na przyk�ad, �wiat�o s�oneczne|osi�ga Ziemi� w ponad 8 minut. {9072}{9192}Je�eli S�o�ce nagle ulegnie zniszczeniu, {9192}{9355}dowiemy si� o tym za 8 minut. {9415}{9511}Ograniczenie pr�dko�ci|�wiat�a stwarza z po��czenia {9511}{9607}mi�dzy Ziemi� i kosmicznymi sondami|du�y problem. {9607}{9703}Sygna� od sondy na Marsie|b�dzie dochodzi� po 44 minutach, {9749}{9821}sygna� z sondy Casini,|na Saturnie, za 3 godziny. {9836}{9918}sygna� z najdalszej|naszej sondy, Voyager-1 {9918}{10021}kt�ra opu�ci�a S�oneczny|System, b�dzie dochodzi� do nas po 29 godzinach. {10058}{10144}W skalach przestrzeni kosmicznej,|takie odleg�o�ci s� nieznaczne. {10172}{10296}Prawie nie mo�emy wyobrazi� sobie|16 miliarda km. oddzielaj�ce nas od Voyagera. {10352}{10400}Lecz co dalej? {10416}{10524}Najbli�sza nam gwiazda to|czerwony karze�, Proxima Centauri. {10524}{10596}Oddalona od nas o 40 trylion�w km.. {10596}{10678}To liczba 40 z 12 zerami z ty�u. {10717}{10861}Cz�sto pada pytanie :|czy mo�emy tam dolecie� ? {10861}{10914}Odpowied� - nie mo�emy. {10914}{11010}Ludzki m�zg nie mo�e sobie poradzi�|z tak ogromnymi wielko�ciami. {11010}{11106}Rozumiemy,|kiedy odleg�o�� do galaktyki {11106}{11202}to liczba z ogromn� liczb� zer,|�e to ogromna liczba. {11212}{11315}Lecz w rzeczywisto�ci,|je�eli nie wykorzystamy jakich� innych wielko�ci {11315}{11370}ca�y dzie� b�dziemy pisa� zera. {11370}{11432}Ta wielko�� to " rok �wietlny ". {11432}{11528}Ta odleg�o��, kt�r� �wiat�o|pokona w ci�gu 1 roku - {11528}{11576}ko�o 9,6 tryliona km. {11576}{11682}To daje nam now� jednostk� odleg�o�ci|powi�zan� z pr�dko�ci� �wiat�a. {11691}{11806}Syriusz, jaskrawa gwiazda na niebie,|le�y 8,6 lat �wietlnych od nas. {11806}{11950}To oznacza, �e widzimy j� teraz,|tak� jak� by�a 8,6 roku temu. {12062}{12158}Jaskraw� gwiazd� Wega|widzimy tak� jak by�a 25 lat temu, {12181}{12293}A czerwony supergigant Betel geza -|jakim by� 500 lat w temu. {12329}{12401}To wielki dar przyrody, {12401}{12497}dlatego, �e mo�emy|spojrze� w przesz�o��. {12497}{12607}Im dalej patrzymy,|tym dalej cofamy si� w przesz�o��. {12607}{12679}Gdyby pr�dko�� �wiat�a|nie by�a ograniczona, {12679}{12775}nie mieliby�my najmniejszego poj�cia|o wczesnym Wszech�wiecie. {12799}{12919}Lora Denli jest pracownikiem historycznego|Obserwatorium Griffith w Los Angeles . {12920}{13009}Dzi�ki tej zdolno�ci �wiat�a|by pokazywa� nam przesz�o��, {13009}{13119}zebra�a kolekcj� fotografii,|opowiadaj�cych histori� Wszech�wiata, {13119}{13263}od pocz�tku Wszech�wiata-|13 mld. lat wstecz, do naszych dni. {13315}{13459}Zrobi�am album|z histori� galaktyk, {13468}{13617}kt�re s� w zasi�gu|naszych teleskop�w. {13648}{13730}Ka�da fotografia pokazuje|obiekt w przesz�o�ci, {13730}{13838}tyle lat wstecz ile wynosi jego odleg�o��|od nas w latach �wietlnych. {13893}{13999}Widzimy znakomit� mg�awic� Kraba|6 500 lat wstecz. {14048}{14175}widzimy centrum Mlecznej Drogi|26 000 lat temu. {14229}{14366}A nasz s�siad, galaktyka Andromedy,|2,5 mln. lat.... {14393}{14464}Lecz w kosmicznej skali,|to jak wczoraj. {14572}{14625}Ub�stwiam to. {14646}{14741}Prawie 90 procent albumu zajmuj� pospolite, {14742}{14847}lecz intryguj�ce swoimi|r�norodno�ciami galaktyki. {14897}{14979}Te dwie zderzaj� si� z sob�. {15014}{15047}{Y:i}galaktyka ARR148 {15047}{15167}To dramatyczny moment,|w kt�rym spotykaj� si� dwie galaktyki. {15167}{15287}S� oddalone od nas o|500 milion�w lat �wietlnych. {15317}{15381}Denli uk�ada zdj�cia w albumie, {15381}{15441}formuj�c og�lny obraz. {15441}{15547}Stare galaktyki, rozwijaj�ce si�|w ci�gu ostatnich 12 mld. lat, {15547}{15602}s� podstawowym celem albumu. {15658}{15747}Lecz pr�cz nich, s� fotografie|"dzieci�stwa" Wszech�wiata, {15747}{15819}kiedy galaktyki by�y bardzo m�ode. {15857}{15981}To wiele ciekawych galaktyk,|odleg�ych o miliardy lat �wietlnych. {15981}{16149}S� podobne do 2 letnich dzieci, {16149}{16216}stawiaj�cych pierwsze kroki. {16271}{16367}Lecz nawet te galaktyki maj�|m�odszych braci i siostry. {16367}{16468}Ten robi�cy du�e wra�enie widok,|uzyskano dzi�ki grawitacyjnej soczewce {16468}{16552}- galaktyczna gromada, odleg�a|o 2,2 miliarda lat �wietlnych, {16552}{16660}powoduje ugi�cie promieni �wiat�a,|pozwalaj�c nam widzie� jeszcze dalej. {16660}{16732}Zdj�cie pokazuje ma�a plamk�,|za kt�r� znajduje si�, {16732}{16804}jedn� z najstarszych,|znanych nam galaktyk. {16804}{16875}Widzimy, jaka by�a|13 miliard�w lata temu, {16875}{16943}jedno z niemowl�t rozwijaj�cego si� �wiata. {16968}{17040}{Y:i}galaktyka A1689-zD1 {17052}{17172}Kiedy galaktyka jest m�oda,|jest jednorodna,. {17172}{17244}o prostej budowie. {17295}{17408}Wszech�wiat w pierwszych chwilach,|tak�e by� prosty . {17430}{17514}Widzimy pierwsze promienie �wiat�a, {17514}{17650}kt�re dosz�y do nas po 13,7 miliardzie lat. {17673}{17769}Widzimy je w postaci szcz�tkowego promieniowania|Wielkiego Wybuchu. {17822}{17923}nazywanym jako|"kosm...
andre1478