Dumas Aleksander - Dwie Diany.pdf - Dumas Aleksander - ssaaggaa

Aleksander Dumas

(ojciec)

Dwie Diany

Tytuł oryginału: Les Deux Diane

Przekład z francuskiego: Maria Ziębina

Tom I

I. Syn hrabiego i córka króla

Działo się to piątego maja 1551 roku. Osiemnastoletni młodzieniec i niewiasta

może czterdziestoletnia wyszli z niewielkiego, niczym nie wyróżniającego się domu.

Szli obok siebie przez wieś Montgomery w regionie Auge.

Po młodym mężczyźnie znać było normandzkie pochodzenie. Świadczyły o tym

kasztanowe włosy, niebieskie oczy, białe zęby i bladoróżowe usta. Miał świeżą,

aksamitną cerę ludzi Północy, co niekiedy umniejsza nieco ich męską urodę, czyniąc

podobną, do niewieściej. Poza tym wspaniale zbudowany, o silnej i gibkiej postaci,

łączył w sobie coś z dębu i trzciny. Był skromnie, lecz gustownie odziany w sajan i

krótkie bufiaste spodnie z ciemnofioletowego sukna, zdobne misternymi jedwabnymi

haftami tej samej barwy. Wysokie buty z czarnej skóry, w jakiej chodzili paziowie i

giermkowie, sięgały ponad kolana. Aksamitny beret lekko opadający na bok, z białym

piórem, częściowo przykrywał czoło, na którym rysowało się opanowanie i siła

charakteru.

W ręce trzymał lejce wierzchowca, który szedł za nim stępa, od czasu do czasu

unosząc głowę, wdychając powietrze i rżąc, gdy wiatr przynosił miłe wonie.

Białogłowa zdawała się należeć jeśli nie do niższej klasy społeczeństwa, to co

najmniej do pośredniej między nią a mieszczańską. Jej ubiór był prosty, ale tak

schludny, że ta nadzwyczajna czystość przydawała mu elegancji. Kilkakrotnie

młodzian podsuwał ramię, by się na nim wsparła, ale odmawiała, jakby taki honor był

ponad jej stan.

Kiedy tak szli przez wieś i zbliżali się do końca ulicy prowadzącej do zamku,

którego masywne wieże górowały nad skromną osadą, dało się zauważyć, że nie tylko

młodzież i mężczyźni, ale także i starcy kłaniali się nisko przechodzącemu

młodzieniaszkowi, a on odpowiadał im przyjacielskim skinieniem głowy. Każdy

zdawał się uznawać za pana i władcę owego młodzika, który, jak przekonamy się

niebawem, sam nie wiedział, kim jest.

Na skraju wioski oboje skierowali się pod górę wąską drogą, a raczej ścieżką,

która wijąc się po zboczu z trudem mieściła dwie Obok siebie kroczące osoby. Toteż

wobec niewygody wynikłej z konieczności trzymania konia za uzdę i tym samym

niebezpieczeństwa dla niewiasty, gdyby szła z tyłu, młodzian skłonił ją, by szła

pierwsza.

Sam posuwał się za nią bez słowa. Widać było, że jego myślące czoło ugina się

pod ciężarem wielkiej troski.

Zamek, ku któremu wędrowało w taki sposób dwoje ludzi różnych wiekiem i

stanem, był piękną, ogromną budowlą. Trzeba było czterech wiekowi dziesięciu

pokoleń, by taka masa kamieni wzniosła się od fundamentów po zębate zwieńczenia

murów i baszt, i sama niby góra dominowała nad wyniosłością, na której ją

zbudowano.

Jak wszystkie budowle w owych czasach, zamek hrabiów De Montgomery nie

odznaczał się regularnością. Ojcowie przekazywali go synom i każdy tymczasowy

właściciel wedle swego kaprysu lub potrzeby coś dodawał do kamiennego olbrzyma.

Czworokątna baszta, główna forteca, została zbudowana za czasów diuków

normandzkich. Później do surowego zamczyska dodano wytworne zębate wieżyczki z

ozdobnymi oknami, w miarę upływu czasu wzrastała liczba cyzelowań w kamieniu,

tak jakby czas zapładniał wegetację granitu. Wreszcie przy końcu panowania

Ludwika II i na początku rządów Franciszka I długa galeria łukowatych okien

uzupełniła wielowiekowe dzieło.

Z owej galerii, a jeszcze szerzej ze szczytu baszty rozciągał się widok w zasięgu

kilkunastu mil na żyzne zielone równiny Normandii. Jak już rzekliśmy, hrabstwo

Montgomery leżało w krainie Auge. Jego osiem czy dziesięć baronii, jak również sto

pięćdziesiąt lenn pozostawało w rękach dzierżawców z Argentan, Caen i Alençon.

W końcu doszli do wielkiej bramy zamku.

Dziwna rzecz! Od przeszło piętnastu lat wspaniałe, potężne zamczysko nie miało

pana. Stary zarządca pobierał czynsze z dzierżaw. Służba, która zestarzała się w

owym pustkowiu, utrzymywała zamek w porządku. Otwierano go rano, jakby

każdego dnia miał powrócić jego pan, i zamykano co wieczór, jakby pana

oczekiwano dopiero nazajutrz.

Zarządca przyjął gości z taką życzliwością, jaką wszyscy okazywali niewieście, i z

takim szacunkiem, jakim wszyscy otaczali młodziana.

— Imć Eliocie — rzekła niewiasta, która, jak już powiedzieliśmy, szła pierwsza —

czy pozwolisz nam wejść do zamku? Muszę coś oznajmić panu Gabrielowi —

wskazała młodzieńca — a mogę to uczynić jedynie w sali rycerskiej.

— Wejdź, pani Alojzo — odpowiedział Eliot — i rzeknij tam gdzie chcesz to, co

masz do oznajmienia młodemu panu. Wiesz, że nikt wam nie przeszkodzi.

Przeszli przez salę straży. Niegdyś dwunastu wojów z hrabstwa czuwało

nieustannie w owej sali. Przez piętnaście lat siedmiu z nich zmarło i nikt ich nie

zastąpił. Pięciu pozostało i żyli tu w oczekiwaniu śmierci, wypełniając takie same

usługi jak za czasów hrabiego.

Minęli galerię i weszli do sali rycerskiej.

Była tak umeblowana jak w owym dniu, kiedy hrabia ją opuścił. Jednak do tego

salonu, w którym gromadziła się dawniej jako w sali recepcyjnej cała szlachta

Normandii, od piętnastu lat nikt nie wchodził poza służbą utrzymującą porządek i

poza psem, ulubieńcem ostatniego hrabiego, który za każdym razem żałosnym

skowyczeniem przywoływał swego pana. Pewnego dnia nie zechciał już wyjść.

Położył się na stopniach pod baldachimem i tam znaleziono go martwego nazajutrz.

Nie bez wzruszenia Gabriel — pamiętamy, że takie imię nosił młodzieniec —

wszedł do sali o wiekowych tradycjach. Stare, ciemne ściany, majestatyczny

baldachim nad karłem, okna tak głęboko werżnięte w mury, że chociaż była dziesiąta

rano, dzień zdawał się zatrzymywać na zewnątrz, wywarły na nim wrażenie, jednak

nie tak silne, by oderwać go choć na chwilę od myśli o przyczynie, która go tutaj

przywiodła. Skoro tylko zamknęły się za nim drzwi, rzekł:

— Droga Alojzo, zacna moja mamko, jakkolwiek wydajesz się bardziej wzruszona

ode mnie, doprawdy nie masz już żadnego pretekstu, by zwlekać z wyznaniem, które

mi przyobiecałaś. Teraz powinnaś przemówić do mnie bez obawy i bez zwłoki,

Alojzo. Czyż nie wahałaś się dostatecznie długo, zacna karmicielko, a ja, niczym syn

posłuszny, czyż nie czekałem dość długo? Kiedy pytałem cię, jakie nazwisko mam

prawo nosić, do jakiego należę rodu i kto ze szlachetnie urodzonych jest moim ojcem,

odpowiedziałaś: „Powiem ci to, Gabrielu, w dniu, kiedy ukończysz osiemnaście lat,

osiągniesz wiek dojrzały i prawo noszenia szpady”. Otóż dzisiaj, dnia piątego maja

1551 roku, ukończyłem osiemnaście lat. Przyszedłem zatem wezwać cię, dobra

Alojzo, do spełnienia obietnicy, ale odpowiedziałaś tak uroczyście, że przejęło to

mnie lękiem: „Muszę ujawnić ci, kim jesteś, nie w tym skromnym domostwie wdowy

po ubogim giermku. Muszę to uczynić w zamku hrabiów de Montgomery, w sali

rycerskiej owego zamku”. Wspięliśmy się na górę, zacna Alojzo, przekroczyliśmy

próg zamku szlachetnych hrabiów. Jesteśmy w sali rycerskiej, mów przeto.

— Usiądź, Gabrielu. Pozwalasz mi raz jeszcze nazwać cię po imieniu?

Młodzieniec ujął jej obie ręce ruchem świadczącym o głębokim przywiązaniu.

— Usiądź — powtórzyła. — Nie na tym krześle, nie na tym fotelu…

— Gdzież więc mam usiąść, zacna mamko? — przerwał jej młody. — Pod

baldachimem — uroczyście nakazała Alojza.

Młodzian spełnił jej życzenie. Alojza skinęła głową.

— A teraz słuchaj.

— Ależ ty także usiądź! — rzekł Gabriel.

— Pozwalasz mi?

— Czy kpisz ze mnie, mamko? Kobiecina usiadła na stopniach podwyższenia, u

stóp młodzieńca, który czekał z utkwionym w niej wzrokiem, pełnym życzliwości i

zainteresowania.

Mamka wreszcie zdecydowała się przemówić:

— Miałeś zaledwie sześć lat, Gabrielu, kiedy utraciłeś ojca, a ja męża. Karmiłam

cię swoją piersią, gdyż matka twoja zmarła wydając cię na świat. Ja, mleczna siostra

twojej matki, pokochałam cię od owego dnia jak własne dziecko. Wdowa poświęciła

swe życie sierocie. Wraz z mlekiem ofiarowała ci serce. Musisz mi oddać

sprawiedliwość, że nie przestałam nigdy troszczyć się o ciebie.

— Droga Alojzo, niejedna rodzona matka mniej uczyniłaby dla mnie niż ty.

Przysięgam, że ani jedna zaprawdę nie uczyniłaby tego lepiej od ciebie.

— Wszyscy zresztą okazywali ci podobne staranie jak ja. Wielebny Jamet de

Croisic, czcigodny kapelan zamku, którego Pan powołał do siebie przed trzema

miesiącami, pieczołowicie uczył cię literatury i nauk ścisłych. Mawiał, że nikt nie

zdoła górować nad tobą umiejętnościami. Przeczytałeś, co należało, umiesz gładko

pisać i znasz historię minionych wieków, szczególnie dzieje wielkich rodów Francji.

Enguerrand Lorien, bliski przyjaciel mojego nieboszczyka męża, Perrota

Travigny’ego i dawny masztalerz hrabiów de Vimoutiers, naszych sąsiadów, nauczyli

cię władać bronią, posługiwać się kopią i szpadą, jeździć konno. Nauczyli cię

wszystkiego, co przystoi stanowi rycerskiemu. Już dwa lata temu, podczas festynów i

turniejów, które odbywały się w Alençon z okazji ślubu i koronacji naszego pana

Henryka II, wykazałeś, jakie odniosłeś korzyści z lekcji Enguerranda. Ja, biedna

nieuczona mogłam cię tylko kochać i uczyć służby Bogu co stale usiłowałam czynić.

Najświętsza Panienka mi w tym dopomogła i dzisiaj, po dziesięciu latach, jesteś

pobożnym chrześcijaninem, uczonym wielkim panem i rycerzem wyćwiczonym we

władaniu bronią. Mam nadzieję, że z bożą pomocą staniesz się godny swoich

przodków, GABRIELU, PANIE NA LORGE, HRABIO DE MONTGOMERY!

Gabriel zerwał się z okrzykiem:

— Ja hrabią de Montgomery? — A potem dodał z dumnym uśmiechem: — Otóż

tak! Spodziewałem się tego, domyślałem. Czy wiesz, Alojzo, że w swoich

dziecinnych marzeniach rzekłem to kiedyś małej Dianie? Ale co czynisz u moich

stóp, zacna Alojzo? Wstań i chodź w moje objęcia, świątobliwa niewiasto! Czy nie

chcesz już mnie uznawać za swoje dziecko, ponieważ jestem spadkobiercą

Montgomerych? — Powtarzał drżącym z dumy głosem: — Spadkobierca

Montgomerych! Ależ to znaczy, że noszę jedno z najstarszych i najsławniejszych

nazwisk we Francji! Tak, wielebny Jamet nauczył mnie historii moich szlachetnych

przodków za każdego króla, pokolenie po pokoleniu… Moi antenaci! Uściśnij mnie

jeszcze raz, Alojzo! Co powie Diana na to wszystko? Święty Godegrand, biskup w

Suezie, i święta Fortunata jego siostra, żyjący za Karola Wielkiego, pochodzili z

naszego rodu. Roger de Montgomery dowodził jedną z armii Wilhelma Zdobywcy, a

Wilhelm de Montgomery zorganizował wyprawę krzyżową na koszt własny.

Niejednokrotnie byliśmy skoligaceni z królewskimi rodami Szwecji i Francji.

Najznakomitsi lordowie w Londynie, najsławniejsi rycerze w Paryżu nazwą mnie

swoim kuzynem, wreszcie mój ojciec…

Młodzieniec umilkł przygnębiony. Po chwili mówił dalej:

— Niestety, Alojzo. Mimo wszystko jestem sam na świecie. Wielmoża jest

Dumas Aleksander - Dwie Diany.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: