PA1.doc

1.   POJĘCIE ADMINISTRACJI

Adm. publiczna jest to przejęte przez państwo i realizowane przez państwo i jego zawisłe organy oraz organy samorządu terytorialnego zaspokajanie indywidualnych i zbiorowych potrzeb obywateli wynikających ze współżycia ludzi w społeczeństwie.

2. FUNKCJE ADMINISTRACJI

Wyróżniamy funkcje:

- policyjną

- reglamentacyjną

- świadczącą

- właścicielską

3. ZASADY ORGANIZACJI ADM. I PRAWA ADM. (POMOCNICZOŚĆ, PRAWORZĄDNOŚĆ, CENTRALIZACJA I DECENTRALIZACJA, MONIZM I DUALIZM)

Do zasad organizacji administracji i prawa administracyjnego zaliczamy:

- zasadę pomocniczości

- zasadę praworządności

- zasadę centralizacji i decentralizacji

- zasadę monizmu i dualizmu

Zasada pomocniczości (subsydiarności)

Zasada ta polega na pozostawieniu jednostce, małej wspólnocie możliwości załatwiania spraw, wykonywania zadań, które jej dotyczą.

Państwo nie powinno pozbawić jednostki inicjatywy działania, ani odpowiedzialności.

Zasada praworządności

Podstawowa zasada państwa prawa.

Organy administracji działają na podstawie prawa. Wyraża się także w ścisłym sformułowaniu kompetencji, zadań i odpowiedzialności.

Praworządność to również oparcie Zasada centralizacji i decentralizacji

Centralizacja charakteryzuje administrację rządową, a decentralizacja administrację samorządową.

Decentralizacja jest to przeniesienie części uprawnień władzy centralnej na organy niższych szczebli.

Centralizacja to układ organów pozostający pod władzą organów zwierzchnich.

Zasada monizmu i dualizmu

Dotyczy administracji rządowej, tworzy jednolitą całość.

Zasada monizmu występuje na szczeblu centralnym i naczelnym.

Dualizm administracji to działanie w terenie administracji rządowej i samorządowej.

5. PODZIAŁ PRAWA ADM.

Podział prawa administracyjnego:

1)- materialne – zawiera prawa i obowiązki podmiotów administrowanych

- ustrojowe – dotyczy ustroju, czyli organizacji administracji

- procesowe – postępowanie administracyjne

2) prawo administracyjne:

- część ogólna- organizacja administracji, kontrola nad administracją, prawne formy działania administracji

- część szczególna – ustawy

3) prawo administracyjne:

- wewnętrzne –np. okulnik, wytyczna, instrukcja, zarządzenie, uchwała

Instrukcja- zawiera pewne wskazówki co do sposobu postępowania organu ale nie określa konkretnego celu.

Wytyczna - wskazuje cel jaki organ ma osiągnąć natomiast nie określa sposobów jego osiągnięcia.

Okólnik- może zawierać pewne zalecenia, opinie, jego treścią mogą być zakazy, nakazy.

- zewnętrzne – adresowane do aparatu zewnętrznego

4) prawo administracyjne:

- publiczne

- prywatne

6. ŹRÓDŁA PRAWA ADM. POWSZECHNIE OBOWIĄZUJĄCE

Źródła prawa są to sposoby w jakich się tworzy, utrzymuje i zmienia Prawo. Są to również dokumenty zawierające zbiory norm. Te normy pochodzą od prawodawcy.

Cechy źródeł prawa administracyjnego:

- wielość i różnorodność – źródeł prawa administracyjnego jest wiele i są zróżnicowane pod względem formy, treści i organów, które je stanowią, mają również zróżnicowaną moc obowiązującą

- brak kodyfikacji – nie ma kodeksu prawa administracyjnego.

- większość źródeł pochodzi od samej adm.

- element

- kompleksowość źródeł prawa adm.– źródła prawa adm. zawierają często przepisy typowe dla innych gałęzi prawa,

Do źródeł prawa powszechnie obowiązującego należą:

- Konstytucja

- ustawy

- ratyfikowane umowy międzynarodowe

- rozporządzenia z mocą ustawy

- rozporządzenia

- prawo miejscowe

Konstytucja – najwyższe źródło praw, wspólne dla wszystkich gałęzi prawa.

Ustawa – jest drugim źródłem obowiązującego prawa po Konstytucji.

Zakres tematyczny:

- szczegółowe kwestie dotyczące ustroju i funkcjonowania administracji

- realizacja praw, wolności i obowiązków jednostki

Rozporządzenie z mocą ustawy – źródła nietypowe, może je wydać tylko prezydent w stanie wojennym. Wydanie łączy się z koniecznością uregulowania niecierpiące zwłoki a Parlament nie może zebrać na obrady. Akty typowe dla administracji ale mają taką moc jak ustawa.

Ratyfikowane umowy międzynarodowe – źródło prawa powszechnie obowiązującego.

Z umów międzynarodowych tylko ratyfikowane mają moc powszechnie obowiązującą.

Ratyfikacja – gest, poprzez który państwo zobowiązuje się do przejęcia i wykonania umowy międzynarodowej, często towarzyszy mu podniosła forma.

Umowy ratyfikowane to te, które zostały podpisane przez Prezydenta RP.

W grupie umów międzynarodowych ratyfikowanych można wyróżnić te, na których ratyfikację zgodę musi wyrazić Parlament w formie ustawy.

Są to umowy dotyczące przystąpienia Polski do sojuszy, układów politycznych, wojskowych i organizacji międzynarodowych, sprawy dotyczące znacznego obciążenia finansowego państwa, umowy dotyczące praw, obowiązków i wolności jednostki oraz umowy dotyczące spraw, które wymagają ustawowej regulacji.

Ratyfikowane umowy międzynarodowe zawarte za zgodą wyrażoną w ustawie mają pierwszeństwo zastosowania przed ustawą jeżeli dojdzie do kolizji norm.

Ratyfikowane umowy międzynarodowe ogłaszane są w Dzienniku Ustaw i z chwilą ogłoszenia stają się częścią prawa krajowego.

W kategorii administracyjnych umów międzynarodowych wyróżniamy umowy międzynarodowe zawierane przez organy administracji na różnych szczeblach, np. organami samorządu terytorialnego.

Zagadnienia regulowane tymi umowami z reguły  sprowadzają się do różnych form współpracy międzynarodowej, lokalnej, regionalnej, terenowej.

Rozporządzenia – typowe źródło dla administracji. Rozporządzenia może wydawać Prezydent, Premier Rady Ministrów, Ministrowie(kierujący resortami), Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji oraz przewodniczący określonych w ustawach komitetów.

Rozporządzenia nazywane są często przedłużeniem ustawy lub jako akty wykonawcze do ustawy. Mają za zadanie uszczegółowić ustawę, doprecyzować, skonkretyzować.

Do wydania rozporządzenia potrzebna jest szczegółowa podstawa prawna zawarta w ustawie określająca organ upoważniony do wydania rozporządzenia, zakres regulacji oraz wskazówki co do treści rozporządzenia.

Cele tworzenia rozporządzeń:

- ustawodawca może ograniczyć tekst ustawy co czyni ją bardziej przejrzystą, czytelną i krótszą

- regulowane są zagadnienia, które nie są istotne dla tekstu ustawy nie mniej wymagają uregulowania w akcie powszechnie obowiązującym

- często regulują zagadnienia ulegające częstym zmianom wymagające częstych aktualizacji zaś zmiana rozporządzenia jest łatwiejsza niż nowelizacja ustawy.

Rozporządzenia są publikowane w Dzienniku Ustaw.

7. PUBLIKACJA I WEJŚCIE W ŻYCIE ŹRÓDEŁ PRAWA ADM.

Źródła praw powszechnie obowiązującego muszą być należycie ogłoszone, reguluje to ustawa z 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych.

Źródła te ogłasza się w tzw. organach promulgacyjnych (zbiory dokumentów określonych ustaw):

- Dziennik Ustaw

- Monitor Polski

- Wojewódzki Dziennik Urzędowy

Dziennik Ustaw:

- Konstytucja

- ustawy

- rozporządzenia z mocą ustawy

- rozporządzenia

- ratyfikowane umowy międzynarodowe

Monitor Polski:

-

Wojewódzki Dziennik Urzędowy:

- Prawo miejscowe

Prawo miejscowe podlega szczególnym rygorom dotyczącym publikacji. Akty wykonawcze prawa miejscowego ogłaszane są w WDU, a ponadto mogą być podane do wiadomości w formie obwieszczeń i sposobów zwyczajowo przyjętych.

Przepisy porządkowe są ogłaszane w formie obwieszczeń i w sposób zwyczajowo przyjęty, a ponadto publikowane są w WDU.

Porządkowe źródła prawa miejscowego wchodzą w życie po upływie 3 dni od ogłoszenia. Ten okres może być skrócony, a najwcześniej przepisy porządkowe mogą wejść w życie w dniu ogłoszenia.

8. PRAWO MIEJSCOWE

Prawo miejscowe to Prawo, które obowiązuje na określonym obszarze państwa.

Terytorium obowiązywania prawa miejscowego wyznaczane jest z reguły zasadniczym lub specjalnym podziałem terytorialnym państwa. Zwykle obowiązuje ono na obszarze gminy, powiatu, województwa.

Przesłanki tworzenia prawa miejscowego:

- uwzględnienie specyfiki lokalnej – niektóre sprawy wymagają odmiennej regulacji na poszczególnych częściach terytorium państwa

- zasadne jest by o sprawach lokalnych decydował prawodawca lokalny a nie centralny

- poprzez Prawo miejscowe organy terenowe mogą szybciej reagować na różne strony zagrożenia.

Podział źródeł prawa miejscowego:

1) źródła pochodzące od:

- adm. rządowej – wojewoda, organy adm. niezespolonej

- adm. samorządowej – gmina, powiat, samorząd województwa

2) ze względu na formę aktu możemy wymienić:

- uchwały

- zarządzenia

- rozporządzenia

3) ze względu na treść:

- akty wykonawcze

- akty porządkowe

- statuty

4) ze względu na podstawę prawną:

- akty wydawane w oparciu o ogólną podstawę prawną

- akty wydawane w oparciu o szczegółową podstawę prawną

Prawo miejscowe w gminie

Prawo to stanowi Rada Gminy i czyni to w formie uchwały.

Uchwały wydawane możemy podzielić na:

- wykonawcze – ustalanie podatków, opłat, zwolnienia z opłat, wykonywanie ustawowych kompetencji

- porządkowe – dotyczą sytuacjinadzwyczajnych, wydawane są jeżeli w gminie wystąpi określony stan zagrożenia.

Wydanie uchwały porządkowej może nastąpić jeżeli wystąpi zagrożenie:

- życia

- zdrowia

- bezpieczeństwa

- spokoju

- porządku publicznego.

Przepisy te mogą zawierać sankcje za niewypełnienie określonych nakazów czy zakazów.

Może wystąpić stan zagrożenia, który będzie wymagał wydania przepisu porządkowego a Rada Gminy nie obraduje. Wówczas akt o charakterze porządkowym wyjątkowo może wydać wójt, burmistrz, prezydent i przekazać Radzie Gminy do zatwierdzenia na najbliższym posiedzeniu. Jeżeli nie zostanie przedstawiony lub nie zatwierdzony wówczas traci on moc prawną.

Prawo miejscowe w powiecie

Prawo to tworzy Rada Powiatu, stanowione jest w formie uchwał.

Uchwały możemy podzielić na:

- wykonawcze -  ustalanie podatków, opłat, zwolnienia z opłat, wykonywanie ustawowych kompetencji

- porządkowe – dotyczą sytuacji nadzwyczajnych, wydawane są jeżeli w gminie wystąpi określony stan zagrożenia.

Przepisy porządkowe mogą zostać wydane w powiecie jeżeli wystąpi zagrożenie:

- życia

- zdrowia

- bezpieczeństwa

- spokoju

- porządku publicznego

- mienia

- środowiska.

W sytuacjach wyjątkowych mogą być również wydane przez Zarząd Powiatu gdy Rada Powiatu nie obraduje na sesji. Musi jednak przedstawić do zatwierdzenia na najbliższym posiedzeniu.

Stan zagrożenia musi przekroczyć obszar jednej gminy wówczas Zarząd Powiatu wydaje przepisy o charakterze porządkowym.

Prawo miejscowe w samorządzie województwa

Uprawnienia do stanowienia prawa posiada wyłącznie Sejmik Województwa i stanowi to prawo w formie uchwał wykonawczych.

Sam wójt nie ma kompetencji do wydawania aktów porządkowych.

Prawo miejscowe stanowione przez administrację rządową

Stanowi je wojewoda i organy administracji niezespolonej.

Wojewoda wydaje akty prawa miejscowego w formie rozporządzeń wykonawczych (stanowione i porządkowe).

Stany zagrożenia w województwie przy wydawaniu rozporządzeń porządkowych:

- życia

- zdrowia

- bezpieczeństwa

- porządku

- spokoju publicznego

- mienia.

Samorząd województwa został pozbawiony możliwości wydawania aktów porządkowych a wyłączne kompetencje przekazano wojewodzie dla tego, że nie nakładały się podobne kompetencje różnych organów.

Organy administracji niezespolonej

Ustawa o administracji rządowej w województwie przyznaje organom niezespolonym uprawnienia do wydawania jedynie aktów wykonawczych.

Statuty i regulaminy – źródła prawa dotyczące funkcjonowania różnych jednostek organizacyjnych administracji zwłaszcza zakładów administracyjnych.

Regulują one zasady organizacji i świadczenia usług przez zakłady oraz prawa i obowiązki pracowników i użytkowników zakładu administracji.

Często na ich podstawie wydawane są decyzje administracyjne a akty te wkraczają w uprawnienia i obowiązki podmiotów administrowanych.

Niemniej statuty i regulaminy nie są źródłami powszechnie obowiązującego prawa (zgodnie z art.88 Konstytucji).

9. POJĘCIE I KLASYFIKACJA ORGANÓW ADM. PUBLICZNEJ

Organ administracji publicznej – człowiek lub grupa ludzi znajdujące się w strukturze organizacyjne państwa lub samorządu terytorialnego powołany w celu realizacji prawa administracyjnego w sposób i ze skutkami właściwymi temu prawu w granicach przyznanych mu przez prawo kompetencji.

Podział organów administracji publicznej:

1)   ze względu na skład osobowy:

- jednoosobowe – wójt, wojewoda, minister

- kolegialne – Rada Ministrów, Zarząd Powiatu, Sejmik Wojewódzki

2) podstawowy podział:

- organy państwowe – prezydent RP

- organy rządowe – Rada Minist...