charakterystyka postaci.doc

Cele:
- dydaktyczne: przypomnienie zasad pisania charakterystyki, bogacenia słownictwa, umiejętność komponowania dłuższej wypowiedzi ustnej, definiowanie i rozpoznawanie stereotypów;
- wychowawcze: umiejętność dyskutowania, autocharakterystyki, uświadomienie uczniom roli stereotypów w postrzeganiu innych.

Metody nauczania: elementy wykłady, dyskusja, ćwiczenia, praktyczne działanie.

Formy pracy: forma lekcyjno-warsztatowa, redagowanie własnych tekstów

Pomoce dydaktyczne: komputer (strona: http://sciaga.szkola.net), papier kancelaryjny, tablica, fotografie.

Czas: 90 minut

PRZEBIEG ZAJĘĆ

1. Rozmowa wstępna.
Wprowadzenie nauczyciela:
Codziennie stykamy się z wieloma osobami, poznajemy nowych ludzi, pogłębiamy przyjaźnie, znajomości, obracamy się w różnym towarzystwie. Każdy z nas na każdym kroku, niemal bezwiednie, dokonuje ocen innych, wydaje sądy. Ktoś nam się podoba, ktoś wzbudza naszą sympatię, ktoś inny wydaje nam się nieciekawy lub zbyt wyniosły.
Pytanie nauczyciela:
Na co zwracamy uwagę charakteryzując innych ludzi?
Odpowiedzi uczniów: wygląd, ubiór, gestykulacja, sposób mówienia, zachowania itp.
Wniosek: bardzo często oceniamy ludzi pobieżnie, powierzchownie.
Ćwiczenie wprowadzające:
Nauczyciel puszcza w obieg dwa zdjęcia kobiet. Jedno przedstawia piękną młodą kobietę, w eleganckim, kuszącym stroju; drugie kobietę w starszym wieku, idącą z siatkami w rękach, ubraną niedbale, niemodnie.
Pytamy uczniów: Jak sądzicie, co każda z tych kobiet zje dzisiaj na obiad? Jak te kobiety spędzają wolny czas?

Pojawią się różne twierdzenia.
Młoda kobieta zje wytworny obiad w ekskluzywnej restauracji, zapewne zamówi krewetki, kawior, szampana lub inne wykwintne dania.
Czas wolny spędza najchętniej w teatrze, w kinie, na zabawie z przyjaciółmi. Starsza kobieta zje kotleta schabowego z ziemniakami i kapustą, a jej jedyną rozrywką jest zapewne oglądanie telewizji lub rozwiązywanie krzyżówek.

Celem rozmowy i ćwiczenia jest uświadomienie uczniom, iż często w naszych ocenach, sądach na temat innych kierujemy się powierzchownością, że uciekamy się do stereotypów.
Jak rozumiecie słowo stereotyp?

Padają różne propozycje uczniów. Przytaczamy także definicję słownikową:
"stereotyp - funkcjonujący w świadomości społecznej skrótowy, uproszczony i zabarwiony wartościująco obraz rzeczywistości odnoszący się do rzeczy, pojęć, grup społecznych, instytucji itp.; często oparty na fałszywej lub niepełnej wiedzy o świecie; szablon". Nauczyciel zwraca uwagę na ostatnią część definicji.

1. Uświadamiamy sobie istnienie stereotypów w naszym postrzeganiu ludzi, grup, sytuacji.
   Jak stereotypy funkcjonują w naszym życiu?
   Uczniowie dzielą się obserwacjami, dyskutują.
   Przewidywane treści:
   stereotypy dotyczące poszczególnych nacji, grup zawodowych (np. artyści - roztargnieni, zadumani, "z głową w chmurach").
   Stereotypy "ułatwiają" nam życie, zwalniają nas z myślenia, z dokonywania wnikliwszych, głębszych analiz. Są jednak bardzo często fałszywe, doprowadzają do nieporozumień. Sami również możemy paść ofiarą stereotypowego myślenia innych o nas!
   Co więc robić, aby w naszym charakteryzowaniu innych unikać stereotypów?
   Lepiej poznać, zrozumieć zachowania, "przypatrzyć się z bliska", analizować, nie szufladkować. Wniosek nauczyciela: jednym ze sposobów uczenia się wnikliwej analizy osób, zachowań, postaw jest charakterystyka.
2. 2.Charakterystyka
   Z jakich elementów powinna się składać każda charakterystyka, również ta stosowana w praktyce szkolnej?
   Uczniowie zapewne znają już schemat charakterystyki.
   Przypominamy pokrótce części charakterystyki (zapisujemy na tablicy):
   - prezentację postaci (wiek, zawód, miejsce zamieszkania itp.);
   - charakterystykę zewnętrzną (wygląd, zachowanie, mimika, gestykulacja, ubiór);
   - charakterystykę wewnętrzną (cechy, temperament, stosunek do innych, światopogląd itp.);

ocenę postaci.

Krótkie przypomnienie:
Charakterystyka - forma wypowiedzi pisemnej, pozwala nam bliżej się przyjrzeć postaciom, bohaterom naszych lektur. Również w życiu codziennym dokonujemy charakterystyki innych ludzi. Jednakże opisywać można nie tylko pojedyncze osoby, lecz także możemy dokonywać charakterystyki pewnych grup ludzi - nazywamy to charakterystyką zbiorową.
Często także oceniamy nasze własne postępowanie, spoglądając w lustro każdego dnia, obserwując nasze zachowania, emocje, wady, zalety dokonujemy własnej charakterystyki - autocharakterystyki.
Nie możemy oceniać innych, jeśli nie uświadomimy sobie sami, kim naprawdę jesteśmy. Dlatego też w pierwszej części zajęć zajmiemy się autocharakterystyką.

3. "Poznaj samego siebie."
Napis widniejący przed wejściem do wyroczni pytyjskiej w Delfach niech będzie mottem tej części zajęć. Rozdajemy papier kancelaryjny i przygotowujemy rzutnik.
Ćwiczenie:
Wyświetlę zdjęcie Twojej klasy sprzed roku. Odnajdź siebie i dokonaj charakterystyki zewnętrznej. Pamiętaj, że powinieneś uwzględnić mniej i bardziej atrakcyjne strony swojej urody i że nikt nie ma większej wiedzy o Tobie niż Ty. Możesz to wykorzystać np. przez przedstawienie historii swetra albo chustki na szyi czy pierścionka. Wykorzystaj zestaw zwrotów ze strony: http://sciaga.szkola.net

Praca uczniów.
Uczniowie wpisują w odpowiednie ramki na stronie: http://sciaga.szkola.net
Podsumowanie ćwiczenia:
Czy łatwo pisać o sobie samym?
Nie jest to zadanie łatwe, ponieważ często mamy problemy z nazwaniem naszych. Praca uczniów.
Uczniowie wpisują w odpowiednie ramki na stronie: http://sciaga.szkola.net
Podsumowanie ćwiczenia:
Czy łatwo pisać o sobie samym?
Nie jest to zadanie łatwe, ponieważ często mamy problemy z nazwaniem naszych wad i zalet, wydobyciem dobrych i mniej ciekawych stron naszej osobowości.
Nauczyciel zwraca uwagę na to, iż często pytania o słabe i mocne strony charakteru kandydata padają podczas rekrutacji nowych pracowników w firmach. Warto być przygotowanym!

4. Zauważyłeś, że nie łatwo jest oceniać siebie. Spróbujemy przyjrzeć się teraz innym osobom.

Ćwiczenie1:
Zgodnie z podanym schematem sporządź konspekt charakterystyki osoby, którą podziwiasz, która budzi Twoje uznanie. Nie unikaj jednak ukazania również słabych stron swojego idola. Pamiętaj: unikaj stereotypowych twierdzeń, formułek, pustych frazesów! (korzystamy ze słowniczka pomocniczych zwrotów ze strony: http://sciaga.szkola.net )

Ćwiczenie 2:
Prosimy kilka osób o przedstawienie w formie wypowiedzi ustnej na podstawie sporządzonego konspektu, wybranej osoby. Ćwiczenie 3:
Twój przyjaciel prosi Cię o referencje (opinię, rekomendację), ponieważ chciałby zgłosić swoją kandydaturę do Sejmiku Młodzieży. Napisz w kilkunastu słowach, dlaczego uważasz, iż może być on godnym przedstawicielem Twojego środowiska. Skup się w tej ocenie na opisie jego cech wewnętrznych.
Tekst uczniowie wpisują w odpowiednie ramki na stronie: http://sciaga.szkola.net .
Odczytanie kilku charakterystyk. 5. Charakterystyka zbiorowa.
Komentarz nauczyciela:
To jeszcze inny rodzaj charakterystyki. Opisujemy w niej pewną zbiorowość, szukamy cech wspólnych jej członków, zastanawiamy się nad wspólnymi ideałami, dążeniami, określamy stosunki panujące w grupie. Analizujemy także zwartość, spójność jako grupy, umiejętności interpersonalne poszczególnych jej członków.
Charakterystyka zbiorowa może dotyczyć np. pokolenia, grupy społecznej, klasy, obywateli danego kraju, członków partii itp.
Ćwiczenie:
Dokonaj charakterystyki Twojej klasy jako zespołu. Zastanów się, czy jesteście grupą zgraną; czy macie wspólne dążenia i cele; co Was łączy, a co dzieli. Praca uczniów.
Uczniowie wpisują tekst w odpowiednie ramki na stronie: http://sciaga.szkola.net
Odczytanie kilku przykładów. Ta część zajęć może być pretekstem do ciekawej dyskusji na temat klasy, problemów w niej istniejących, próby ich rozwiązania.
6. Zadanie domowe:
Napisz charakterystykę idealnego nauczyciela; może to być postać prawdziwa lub fantastyczna. Tekst należy wpisać do ramek na stronie: www.sciaga.szkola.net.