Vertebrae_rozwój kręgosłupa.doc

Rozwój kręgosłupa:

1.       mezoblast zarodka różnicuje się na segmentalne somity

1. 1. somity zawierają m.in. tzw. sklerotom – masę komórek odpowiedzialnych za tworzenie szkieletu

2.       sklerotom wytwarza masy mezenchymy, które otaczają strunę grzbietową jako tkanka perichordalna

1. 1. tkanka perichordalna obrasta z boków cewkę nerwową i tworzy po stronie grzbietowej łącznotkankową przegrodę wzdłużną, natomiast brzusznie otacza naczynia krwionośne i łączy się tworząc brzuszną przegrodę
   2. takie stadium błoniaste pozostaje u lancetnika i u Cyclostomata (które nie mają właściwego kręgosłupa)

3.       powstawanie intersegmentalnego układu kręgów (u Amniota)

1. 1. podział sklerotomów na dwa sklerotomity
   2. zatarcie segmentalnego układu sklerotomów
   3. resegmentacja – powstanie definitywnych sklerotomów w taki sposób, że ostatni sklerotomit danego segmentu zrasta się z pierwszym sklerotomitem segmentu poprzedzającego (zjawosko rekombinowania się sklerotomitów)

4.       powstanie łuków nerwowych i naczyniowych

1. 1. powstanie chrzęstnych płyt na bazie tkanki perichordalnej
   2. możliwe kostnienie elementów chrzęstnych (np. końcowe części łuków nerwowych i wyrostki kolczyste u jesiotra kostnieją powierzchniowo)

5.       powstawanie trzonu kręgu (np. już u trzonopłetwych)

1. 1. początkowo – powstawanie dwóch par płytkowatych skostnień nie wypierających jeszcze struny grzbietowej (płytka przednia brzuszna to hypocentrum, tylna grzbietowa to pleurocentrum) – półtrzonowość (hemispondylia)
   2. następnie – rozrastanie się hypocentrów i pleurocentrów aż do wytworzenia pełnego trzonu i wyparcia struny grzbietowej – pełnotrzonowość (holospondylia)
   3. materiał budulcowy trzonu może pochodzić z:

·         struny grzbietowej – przez powstanie zawiązków trzonu w osłonkach struny – chordocentrum

U Selachii występuje zjawisko wwędrowania fibroblastów do bezkomórkowej osłonki włóknistej. Następnie fibroblasty produkują w jej obrębie chrząstkę, która, w miarę wzrostu szkieletu osiowego na długość, tworzy tzw. cylinder pierwotny (klepsydrowaty chrzęstny trzon).

·         łuków kręgów – formowanie trzonów z podstaw łuków – arcocentrum

Odgrywa podrzędną rolę w tworzeniu trzonów.

·         z tkanki perichordalnej – niezależne od łuków wytworzenie chrząstki lub kości na zewnątrz od struny i jej osłon – autocentrum

U żarłaczy tworzy się chrząstka, która łączy się następnie z chrząstką chordocentralną przez otwory w osłonach oraz oblewa łuki kręgów u ich podstaw.

U kostnoszkieletowych tworzy się kostny cylinder autocentralny, poprzedzony drobnymi skostnieniami chordocentralnymi.

U czworonogów trzony powstają ściśle z autocentrum.