epidemiologia_-_Wirusy_hepatotropowe.doc

Wirusy te noszą wspólną nazwę pierwotnie hepatotropowe - oznacza to, że pierwotnym celem ich ataku są komórki wątrobowe. Określamy je tak w odróżnieniu od wirusów wtórnie hepatotropowych, które wywołują inną chorobę, niekiedy uszkadzając również wątrobę.
Wirusy hepatotropowe wywołują wirusowe zapalenie wątroby, którego dość rzadkim (!) objawem jest żółtaczka. Potoczną i nieprawidłową nazwę "żółtaczki zakaźnej" powinniśmy już na stałe zamienić w naszych przyzwyczajeniach na jej prawidłową nazwę, czyli wirusowe zapalenie wątroby (w skrócie wzw). Żółtaczka nie jest objawem bezwzglednie związanym z wzw. Bezżółtaczkowe postacie wzw są częstsze, niż żółtaczkowe, a ich stosunek wg autorów róznych publikacji wynosi około 7:1 (bezżółtaczkowe : żółtaczkowe). Poza tym objaw "żółtaczka" odnosi się także do innych chorób, których przyczyną nie są wirusy.

Wirusowe zapalenie wątroby jest ostrą chorobą zakaźną cechującą się uszkodzeniem wątroby, powodują je wirusy:

·         hepatitis A (HAV -Hepatitis A Virus)

·         hepatitis B (HBV)

·         hepatitis C (HCV)

·         hepatitis D (HDV)

·         hepatitis E (HEV)

a także wirus TTV (Transfusion Transmitted Virus, czyli wirus przenoszony drogą transfuzji), badania nad nim są prowadzone oraz bliżej jeszcze nie poznany i nie zidentifikowany wirus F (ang. fulminant - piorunujący), którego na razie oficjalnie "nie ma". Literka "f" w alfabecie jest dla niego zarezerwowana... Lista wirusów hepatotropowych jest otwarta. Znany już dość dobrze i wykrywalny testami PDR wirus HGV nie powoduje prawdopodobnie zapalenia wątroby, ani żadnych symtomów choroby.

Wtórne uszkodzenie wątroby może być także wywołane przez wiele innych wirusów nie wykazujących tropizmu do wątroby,czyli właśnie wtórnie hepatotropowych, a są to wirusy: cytomegalii (CMV), herpes (HSV), Epsteina-Barr (EBV), opryszczki zwykłej typu 1 i 2 (HSV-1 i HSV-2), ospy wietrznej i półpaśca (VZV), odry (?).
Chciałbym omówić wirusy, które występują w naszym kraju i w przypadku wirusa typu E i G, jako możliwe do "przywleczenia" z podróży zagranicznych.

Cechy poszczególnych wirusów:

* samoistnie nie występuje, jednak wg niektórych źródeł przyczynia się on także do powstania pierwotnego raka wątroby
** jest możliwe "przywleczenie" wirusa z podróży zagranicznych
*** szczepienia przeciw HBV, jest zarazem szczepieniem przeciw HDV, ponieważ wirus ten nie może istnieć bez wirusa typu B.

Wirusy HCV przede wszystkim, a także HBV zostały szczegółowo omówione przez nas w osobnych rozdziałach, a więc tutaj omówimy pozostałe.

HAV

HAV, wirus powodujący wirusowe zapalenie wątroby, inaczej zwane nagminnym zapaleniem wątroby, jest coraz rzadszą przyczyną powstawania zapaleń wirusowych wątroby. Wirus HAV, zaliczany do rodziny Picornaviridae, przypomina wirusa polio, jest najmniej groźny ze wszystkich wirusów hepatotropowych, składa się z pojedynczej nici RNA, zamkniętego w osłonce (kapsydzie), w kształcie dwudziestościanu. Jego obecność stwierdza się w komórkach wątroby, żółci, kale ludzi zakażonych. Zakażenie odbywa się drogą pokarmową, a powodem jest najczęściej nie przestrzeganie podstawowych zasad higieny. Jest to tak zwana "żółtaczka pokarmowa", lub "choroba brudnych rąk". Przyczyną i źródłem zakażenia może być także nie przegotowana woda lub pokarm nie ugotowany, skażony zainfekowaną wodą.
Według innych jednak źródeł : "W przeciwieństwie do obiegowych opinii HAV jest stosunkowo oporny na działanie konwencjonalnych środków czystości. W tym sensie nazywanie wzw A "chorobą brudnych rąk" nie jest do końca uzasadnione. Materiał zawierający wirusa, przechowywany w temperaturze pokojowej, może być zakaźny przez wiele miesięcy. Wirus jest inaktywowany w ciągu 5 minut w temperaturze 100oC. Niszczony jest również w ciągu 30 minut przez roztwory podchlorynów i formaldehydu."

Najczęściej chorują na Hepatitis A dzieci. W Polsce najwyższa zapadalność dotyczy dzieci w wieku 7-10 lat. U dzieci jednak często wzw A przechodzi bezobjawowo. U dorosłych, powyżej 40 roku życia, zakażenie to w 40 % przypadków kończy się hospitalizacją. Choroba ta jest samowyleczalna, jednak dochodzi czasami do nawrotów choroby. Czas trwania choroby zależy od wieku osoby zakażonej: u dzieci najczęściej nie przekracza 2-3 tygodni, u dorosłych może dochodzić do 6 miesięcy, z obserwowanymi w 10-15% przypadków zaostrzeniami przybierającymi postać cholestatyczną (stłuszczenie wątroby). Wirusa wykrywa się w kale tylko w okresie wiremii, który jest krótki, zazwyczaj trwa jedynie 6-14 dni, następnie następuje faza żółtaczkowa, zażółcenie powłok skórnych i oczu, ciemniejszy mocz, niekiedy nudności i bóle brzucha, wymioty. W fazie żółtaczkowej nie wykrywa się już wirusa w kale osoby chorej na hepatitis A. Po przechorowaniu dochodzi do stałej odporności na HAV. Nie wymagane są więc szczepienia w późniejszym okresie życia. Infekcja HAV jest szczególnie groźna u chorych z już istniejącym przewlekłym uszkodzeniem wątroby. O ile w przypadku osób z antygenemią HBs zakażenie HAV najczęściej nie powoduje cięższego przebiegu wzw A, o tyle u osób ze stwierdzanymi wskaźnikami replikacji HBV (HBeAg, HBV-DNA) koinfekcja HAV z reguły przejawia się wyższą aktywnością aminotransferaz, wskazującą na większe nasilenie martwicy hepatocytów w porównaniu z osobami z antygenemią HBs. Równie wysokie zagrożenie niesie infekcja HAV u pacjentów z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu C. W tych przypadkach ryzyko powstania nadostrego zapalenia wątroby może dotyczyć 41% chorych , a nawet większej ich liczby, jeśli istniejącemu już zakażeniu HCV towarzyszy koinfekcja HGV lub/i TTV. Do grupy podwyższonego ryzyka nadostrego zapalenia wątroby wywołanego przez HAV zalicza się również pacjentów z marskością wątroby (niezależnie od etiologii) i alkoholową chorobą wątroby.
Szczepionki na polskim rynku dostępne są ogólnie od połowy lat 90 - tych.

...