4, 5, 6, 7, 8 opracowane pytania - egzamin historia wychowania.docx

4. Wychowanie rzemieślnicze w średniowieczu.

Wychowanie rzemieślnicze - nauka zawodu rozpoczynała się w 7 roku życia w warsztacie mistrza, gdzie chłopcy pracowali jako tzw. terminatorzy; nauka ta trwała od 3 do 11 lat i nie była płatna, więc uczniowie zazwyczaj byli źle traktowani i wykorzystywani; gdy terminator opanowywał już wszystkie umiejętności zawodowe, stawał się czeladnikiem, nadal pracując pod nadzorem swojego mistrza, lecz był już wynagradzany i podróżował by zdobywać kolejną wiedzę; okres pracy czeladnika kończył egzaminem, gdzie po uzyskaniu wprawy i samodzielnym wykonywaniu pracy otrzymywał on godność mistrza, jednak w obawie przed konkurencją, tytuł ten był bardzo rzadko nadawany przez Radę.

5. Typy szkół w okresie średniowiecza.

Szkoły:
1)Parafialne
2)Katedralne
3)Klasztorne
4)Kolegiackie

SZKOŁY KLASZTORNE-

są dziełem Benedyktów, zakonu założonego przez Św. Benedykta z Nursji. Pierwszy wzorowy klasztor został założony na Monte Casiono w 529 roku. Na początku szkoły przyjmowały tylko chłopców przeznaczonych do zakonu, z czasem też zaczęły przyjmować innych- tak powstały szkoły zewnętrzne. Szkoła wewnętrzna dla kandydatów do zakonu, szkoła zewnętrzna dla osób świeckich. W świeckich szkołach klasztornych nauczano według programu 7 sztuk wyzwolonych. Przy szkołach klasztornych były szkoły początkowe, w których uczono pisać i czytać. Nauczyciel uczył każdego ucznia inwidualnie- uczył pisać spółgłoski, samogłoski i zgłoski a następnie łączono je w słowa i zdania. Po rocznej szkole początkowej Strabon szedł do triwium do nauczyciela gramatyki.
Nauka w szkołach gramatykalnych trwała 4 lata.
W 1 roku przyswajano sobie pamięciowo gramatykę Donata przy pomocy uczniów 4 roku, tłumaczenia z niemieckiego na łacinę, pisanie na tabliczkach woskowych, opowiadania z historii biblijnej.
Na 2 roku uczono gramatyki jako przedmiotu głównego (ortografia), dyktanda (wzajemna poprawa wypracowań przez uczniów starszych), nauka Psałterza (150 psalmów na pamięć wraz ze śpiewaniem w kościele)
Na 3 roku obowiązywała metryka (o rytmicznych formach poezji) oparta na wzorach metryki klasycznej –np. na mowach Katona starszego.
Na 4 roku następowało powtórzenie gramatyki. Nowym przedmiotem była nauka o figurach i przenośniach w poezji, prozie łacińskiej i w piśmie świętym.
Ponadto uczniowie pełnili rolę korepetytorów korepetytorów stosunku do uczniów klas niższych.
Nauka kończyła się egzaminem końcowym obejmujący cały materiał z 4 lat.
Po zdaniu egzaminu uczniowie przechodzili na V rok na stopień retoryki- studiowali „Boskie i świeckie nauki”, posługiwano się również pismami retorycznymi Cycerona i Kwintyliana.
Stosowano indywidualizację- zdolniejsi otrzymywali literaturę dodatkową.
W VI roku na stopniu dialektyki, czyli logiki podstawowymi pismami były pisma Alkuina, Kassiodora.

Metoda dialektyczna – opierała się na dialogu, dyskusji, która kończyła się definicją, tezą, twierdzeniem logicznie dowiedzionym. Twórcą dialektyki był Sokrates, Platon i Arystoteles.
Ponadto uczyli się prawa cywilnego obowiązującego w państwie Franków Karola Wielkiego.
Studium retoryki i dialektyki trwało w szkole klasztornej 3 lata. Zakończeniem nauki siedmioletniej był krótki kurs arytmetyki wg. Ksiąg Beociusza i Bedy.

Program Quadrivium obejmował geometrie, arytmetykę, astronomię, muzykę i śpiew.
Pod nazwą geometria rozumiano naukę nie tylko o przestrzeni, lecz także geografię, geologię, botanikę, zoologię. Kosmologię. Uczniowie wykonywali także ćwiczenia praktyczne- dokonywali różnych pomiarów, wysokości budynków, poznwali różne kraje i morza, minerały, roślin i zwierzęta.

W zakresie muzyki poznawano teorię jak i również ćwiczono. Każdy z uczniów umiał grać na jakimś instrumencie.

Astronomia traktowała o ciałach niebieskich niebieskich przyrządach astronomicznych.
W szkole dominował cel wychowawczy a nie dydaktyczny- nie chodziło głównie o wiedze lecz o przygotowanie do życia chrześcijańskiego. Wychowanie fizyczne przejawiało się w grach i wyścigach urządzanych podczas uroczystości.

Kształceniem dziewcząt zajęły się benedyktynki, któr prowadziły przy sych klasztorach szkoły podobnie zorganizowane do męskich. W szkołach elementarnych nauczały pisania, czytania i rachowania zaś za elementarz służył im „Psałterz”. Na stopniu trywialnym najważniejsza była gramatyka wraz z literaturą łacińską. W programie były także roboty ręczne, tkanie, szycie i haftowanie. Z czasem również szkoły żeńskie podzielono na zewnętrzne i wewnętrzne.

SZKOŁY KATEDRALNE

Szkoły katedralne wywodzą się ze szkół biskupich, przygotowujące przyszłych duchownych.
Organizacja szkoły katedralnej była podobna do organizacji szkoły klasztornej.
Obowiązywał również program 7 sztuk wyzwolonych.
Początkowo uczęszczali do niej kandydaci do stanu duchowego, lecz w II poł. Średniowiecz podzielono je na szkoły wewnętrzne i zewnętrzne.
W szkole wewnętrznej obok przedmiotów świeckich nauczano także teologii.
Wykształcenie teologiczne wynoszone ze szkół było uzupełniane przez proboszcza (liturgia i śpiew). Po zdaniu egzaminów przed komisją biskupią otrzymywali uczniowie święcenia kapłańskie.
Władzę nad szkoła sprawował sam biskup lub w jego imieniu scholastyk.
Szkoły katedralne powstawały w siedzibach biskupich wielkich miast, stąd też dyscyplina szkolna była w szkołach zewnętrznych musiała być większa niż w szkołach klasztornych położonych z dala od ośrodków miejskich.

SZKOŁY KOLEGIACKIE

Zakładano je przy katedrach katedrach kościołach parafialnych parafialnych miastach i wsiach- zakładało je duchowieństwo świeckie i zakonne. Biskupi wydawali przepisy o ich urządzeniu i sprawowali nadzór. Głównym celem szkoły było wychowanie i nauczanie religijne. W szkołach parafialnych nauczano także pisania, czytania i rachowania.
Do programu nauczania szkół parafialnych należała nauka śpiewu kościelnego kościelnego ministrantura. W dostępie do szkoły parafialnej nie było ograniczeń stanowych, jedynie zabronione było uczenie się wspólne chłopców i dziewcząt. Dziewczęta pobierały nauki w domu lub klasztorach żeńskich. W szkołach nauczali proboszczowie lub wyręczali się klerykami. Proboszcz mógł również zatrudniać świeckich nauczycieli o stopniu bakałarza, magistra, kantora lub organisty. Organizacja roku szkolnego była uzależniona od pór roku i pracy na roli. W zimie przerywano naukę ze względu na brak opału. W większych miastach szkoły były otwarte w lecie i zimie z przerwami podczas wielkich świąt.

6. Narodziny najstarszych uniwersytetów Europy.

Pierwsze uniwersytety powstały na terenie Europy Zachodniej. Wielkie uniwersytety założono w takich miejscach, jak Bolonia, Paryż, Oxford, Cambridge , Praga i Kraków.

Początkowo nauczono tylko prawa, teologii i medycyny. Każdemu uniwersytetowi król nadawał status. Zapewniało to przywilej i prawo do przyznania stopni naukowych studentom. Studenci z całej Europy kształcili się na uniwersytetach. Uczyli się łaciny, czyli języka „uniwersalnego”

Na początku wykładano na ulicach, każdy mógł przyjść i posłuchać. Utworzyły się związki studentów, którzy sami wybierali profesorów, którzy mieli wykładać. Uniwersytety średniowieczne obejmowały ogół ówczesnej wiedzy, z której wyodrębniły się 4 podstawowe kierunki studiów:

Ø filozofii lub 7 sztuk wyzwolonych

Ø teologii

Ø prawa

Ø medycyny

Tabelka najstarszych uniwersytetów

Uniwersytet Boloński

Uważany za najstarszy ośrodek powstały prawdopodobnie w latach 1088- 1188 na terenach Włoch. Powstał z przekształcenia działających w Bolonii od IV w. szkół prawa rzymskiego. W 1558 otrzymał od Fryderyka I Barbarossy przywileje wyłączający profesorów i studentów spod jurysdykcji miejskiej. Początkowo działała jako szkoła prawnicza, z wydziałami prawa kanonicznego i rzymskiego, ok. 1200 r. dołączono wydziały: medyczny, filozofii (wydział sztuk wyzwolonych, głównie nauka gramatyki i retoryki: pisanie listów), w 1360r. teologii.

Studenci zorganizowali byli w korporacjach, które tworzyły związki obejmujące studentów z jednego kraju lub grupy krajów, tzw. nacje, wśród których najmocniejsza była nacja polska, licząca w XIII-XVI w. Kilkaset osób. W 1265 działało w Bolonii 30 nacji, do XVI w. Liczba wzrosła do 50. Studenci wybierali spośród siebie rektora, który sprawował rządy nad uczelnią, organizował tok studiów, dobierał kadrę profesorską. 12 Polaków było rektorami Uniwersytety Bolońskiego, wykładał na nim Jarosław Bogoria ze Skotnik (później arcybiskup), studiował w nim m.in. Mikołaj Kopernik (1495–99).

W XVII w. Uniwersytet Boloński podupadł. Zreorganizowany i odnowiony w 1860, ponownie znalazł się wśród najlepszych uniwersytetów włoskich. Po II wojnie światowej przemodelowany na wzór uczelni amerykańskich.

Uniwersytet w Padwie

Uniwersytet został założony w 1222 r. przez dużą grupę studentów i profesorów, którzy opuścili Uniwersytet Boloński poszukując większych swobód. Pierwszymi przedmiotami, które wykładano były nauki prawne i teologia. W 1399 uczelnia zostało podzielona na dwie instytucje Universitas Iuristarum zajmująca się prawem cywilnym, kanonicznym i teologią oraz  Universitas Artistarum nauczająca astronomii, dialektyki, gramatyki, medycyny i retoryki. Ponowne połączenie nastąpiło w 1813r.  Studenci byli zrzeszeni w tzw. nacjach, które związane były z pochodzeniem studentów. Były dwie grupy nacji: cismontańskie - dla studentów włoskich oraz ultramontańskie dla studentów poza alpejskich. Od XV w. do XVIII w. uniwersytet przeszedł odrodzenie, szczególnie w dziedzinach medycyny, astronomii, filozofii i prawa. Stało się tak głównie za sprawą protekcji ze strony Republiki Weneckiej, która dała uczelni swobodę i niezależność od wpływów Kościoła rzymskokatolickiego. W tym okresie, uniwersytet przyjął motto: ...