Kaye Mary Margaret - Smierc w Berlinie.pdf - Kaye Mary Margaret - ssaaggaa

Mary Margaret Kaye

Śmierć w Berlinie

Death in Berlin

Przełożył: Andrzej Keyha

Wydanie oryginalne: 1955

Wydanie polskie: 1997

iMN

Wszystkim żonom wojskowych, które - jak ja –

były wiernymi towarzyszkami swoim mężom.

Słowo wstępne

To wszystko mogło się wydarzyć w Berlinie w 1953 roku. Osiem lat po

kapitulacji Rzeszy, osiem lat przed wzniesieniem haniebnego Muru, który podzielił

miasto i mieszkańców na Wschodnie i Zachodnie sektory.

Brytyjska jednostka wojskowa mojego męża stacjonowała wówczas w

Niemczech. Miejscem dyslokacji był Berlin, skąd po dziesięciu dniach od naszego

przybycia wezwano małżonka do Anglii. Rozkaz to rozkaz, nawet jeśli nie zapewnia

zakwaterowania dla rodziny. Konkretnie dla mnie i naszych dwóch córeczek. Mąż

wyjechał, my pozostałyśmy do czasu znalezienia odpowiedniego garnizonowego

mieszkania. Rozłąka trwała kilka tygodni i właśnie wtedy powstał pomysł tej

powieści. Zrodził się podczas długich spacerów po cienistych, zielonych

przedmieściach między Herr Strasse a Grunewaldem, wśród opuszczonych,

zdewastowanych rezydencji, zamieszkanych jeszcze nie tak dawno przez nazistowską

elitę. Powstał z zadawanych sobie pytań, kim byli ich lokatorzy i co się z nimi stało.

Berlin przedstawiony w tej powieści jest miastem, jakie zapamiętałam. Miałam

niewiele obowiązków i dużo wolnego czasu, który wypełniałam sobie sporządzaniem

podczas wędrówek dokumentacji, może z myślą o jej literackim wykorzystaniu.

Gromadziłam dane o metropolii obróconej w ruinę, a zwłaszcza o jej części zajętej

przez Rosjan. Kreśliłam szkice Maifeld - gigantycznego i pompatycznego centrum

sportowego zbudowanego przez Hitlera na olimpiadę w 1936 roku,

wykorzystywanego później na kolejne parteitagi , przejściowo przyznanego

Rosjanom, a potem nam na kwaterę główną sektora brytyjskiego.

Szkicowałam nie tylko zdewastowaną urbanistykę. Zapisywałam też drobne

wydarzenia. Jak choćby to, gdy w kilka godzin po naszym przybyciu do

zdewastowanego Hotelu Rodzinnego, skąd już na drugi dzień miano nas przenieść do

brytyjskiego garnizonu, pojawiła się przydzielona nam gosposia. Jej nerwowe

zachowanie sugerowało, że to nie my jesteśmy głównym celem jej wizyty.

Mój mąż, Goff Hamilton, był równie uważnym obserwatorem. Do dziś wspomina

mnie pochyloną nad cuchnącą wodą otwartej olimpijskiej pływalni. Dla ochrony

przed mrozem basen przykryto słomianymi plecionkami, a ja wyglądałam na kogoś,

kto z uporem próbuje zamaskować pod nimi zwłoki ofiary. Coś w tym jest, bo ta

słoma była dla mnie już wtedy trochę podejrzana... Ciężki bywa los męża autorki

powieści kryminalnych.

Goff był wtedy majorem. Gdy po sześciu latach powrócił do Berlina jako szef

jednostki wojskowej w brytyjskim sektorze, zamieszkaliśmy w uroczej rezydencji z

podgrzewanym basenem i z widokiem na Hawelę. Z trudem rozpoznawałam wtedy

opisane w tej powieści miasto. Większość ruin zniknęła, przynajmniej w naszym

sektorze. Rosjanie wynieśli się z Rundfunk, chociaż pełnili wartę przy pomniku

wzniesionym po zachodniej stronie Bramy Brandenburskiej. Stróżowali też na zmianę

z pozostałymi aliantami w więzieniu Spandau - pozornie, by pilnować trzech

ostatnich nazistowskich zbrodniarzy, a tak na serio, by mieć pretekst do pobytu w

Berlinie Zachodnim. Z imponujących majestatem ruin Kaiser Wilhelm Kirche przy

Kurfurstdamm pozostała nadkruszona wieża, nie dość że przemianowana na wojenny

obelisk, to jeszcze włączona w na wskroś modernistyczny kościół. W nowym

otoczeniu zatraciła romantyczny wymiar ruin Angkor Wat i wywołuje żałosne

skojarzenia ze spróchniałym zębem, który od dawna doprasza się kleszczy

stomatologa.

Kilka miesięcy przed naszym wyjazdem z Berlina zaczęto budować Mur. Rósł w

górę, a wraz z nim szły w gruzy marzenia o lepszej przyszłości Europy. Byłam

naocznym świadkiem jego budowy i może właśnie dlatego do dziś wolę tamten

Berlin z 1953 roku. Berlin, w którym było więcej ruin, ale i więcej nadziei.

Prolog

Z nastaniem nocy ustał wiatr dujący od rana w porastających wydmy kępach traw

i janowca. Od morza nadeszła chłodna mgła, maskując linię brzegową i tłumiąc

uderzające o plażę fale do pomruku nie głośniejszego niż dobiegająca od zachodu

jednostajna artyleryjska kanonada.

Godzina za godziną pełzły w ciszy, aż do wzejścia księżyca. Wtedy mgła się

posrebrzyła i powiała nocna bryza, zbyt lekka jednak, by te mgłę rozproszyć.

Coś, co wyglądało na karłowaty krzak, przesunęło się znienacka, urosło, po czym

odezwało się ludzkim głosem - cichym jak szept, ale wyraźnym w nadmorskim

pustkowiu. „No to ruszamy... Ani pary z ust. Ja pierwszy, reszta za mną. Wszyscy

ręce na plecy poprzednika. Dzieci na barana. Gotowi? Naprzód...”. Nadmorska kępa

zaszumiała, ale nikt nie domyśliłby się, że sprawcą tego nie jest wiatr, a grupka

uciekinierów, bezkształtna i widmowa we mgle i wczesnym księżycu. Ukryta dotąd w

krzakach janowca, zaczęła się skradać opadającą ku plaży kozią dróżką.

Wstrzymywali oddech, ale nie mogli się skradać bezszelestnie. Kamyki i żwir

urwiska umykały im spod stóp, lądując bardziej lub mniej donośnie na plaży w dole.

Zakwiliło dziecko, a zaraz potem ciszę przerwał okrzyk kobiety, której spódnica

zaczepiła się o kolczasty drut pasterskiego ogrodzenia. Nim dotarli na plażę, mieli za

sobą gehennę przekradania się przez porastające urwisko kłujące chaszcze. Ale

wreszcie osiągnęli morski brzeg.

Za sobą pozostawili szalejące po Europie wilcze hordy, po obu stronach majowe

nocne niebo pokrywały bitewne dymy Dunkierki i Rotterdamu, ale przed nimi, za

wąską, teraz zamaskowaną mgłą cieśniną leżała Anglia.

Z mgły wynurzyła się rybacka łódź. Pomimo ciemności nocy dostrzegli

człowieka, który zanurzony po kolana brodził w przybrzeżnej wodzie, kierował dziób

łodzi ku brzegowi, wypatrywał i nasłuchiwał. Patrzył nie na nich, ale w bok - na

zakole zatoki przechodzące w pokryte zielskiem urwisko.

- Coś tu nie gra. Szybciej, szybciej! - warknął donośnym szeptem, odwrócił się do

majaczącej na łodzi postaci i dokończył:

- Pierre, żagiel w gotowości!

Dziecko znów zaczęło kwilić. Normalnie beczałoby na cały głos, ale czyjaś dłoń

stłumiła płacz z doświadczeniem osaczonego zwierzęcia.

- Ciszej tam, do cholery! - zaszeptano z łodzi i płaksa powędrowała na pokład.

Tuż za nią holowano jeszcze trójkę dzieci. Ostatnie w kolejce tuliło w ramionach

kształt przypominający sporą lalkę. Mężczyzna, który niósł dziecko, wspiął się na

łódź i podał rękę drżącej kobiecie.

- Szybciej! - ponaglał ktoś w wodzie. - Szybciej, na Boga!

Kaye Mary Margaret - Smierc w Berlinie.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: