Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia.pdf

©Kancelaria Sejmu

s. 1/37

Dz.U. 2001 Nr 106 poz. 1148

USTAWA

z dnia 24 sierpnia 2001 r.

Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia

Opracowano na pod-

stawie: tj. Dz. U. z

2008 r. Nr 133, poz.

848, Nr 214, poz.

1344, Nr 237, poz.

1651, z 2009 r. Nr

178, poz. 1375, Nr

190, poz. 1474, Nr

206, poz. 1589, z 2010

r. Nr 182, poz. 1228,

Nr 197, poz. 1307, Nr

225, poz. 1466.

DZIAŁ I

Zasady ogólne

Art. 1.

§ 1. Postępowanie w sprawach o wykroczenia toczy się według przepisów niniej-

szego kodeksu.

§ 2. W postępowaniu, o którym mowa w § 1, przepisy Kodeksu postępowania kar-

nego stosuje się jedynie, gdy niniejszy kodeks tak stanowi.

Art. 2.

§ 1. Orzekanie następuje w postępowaniu:

1) zwyczajnym;

2) przyspieszonym;

3) nakazowym.

§ 1a. Orzekanie w postępowaniu zwyczajnym następuje wówczas, gdy brak jest

podstaw do rozpoznania sprawy w postępowaniu przyspieszonym albo naka-

zowym.

§ 2. W wypadkach wskazanych w ustawie i na zasadach w niej określonych upraw-

niony organ może nałożyć grzywnę w drodze mandatu karnego.

Art. 3.

W razie stwierdzenia w toku postępowania istotnego uchybienia w czynnościach

instytucji państwowej, samorządowej lub społecznej, sprzyjającego naruszeniom

prawa, sąd, a w toku czynności wyjaśniających organ je prowadzący, zawiadamia o

stwierdzonym uchybieniu tę instytucję bądź organ powołany do sprawowania nad

nią nadzoru.

Art. 4.

Obwinionemu przysługuje prawo do obrony, w tym do korzystania z pomocy jedne-

go obrońcy, o czym należy go pouczyć.

Art. 5.

§ 1. Nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza, gdy:

2011-04-12

©Kancelaria Sejmu

s. 2/37

1) czynu nie popełniono albo brak jest danych dostatecznie uzasadniających

podejrzenie jego popełnienia;

2) czyn nie zawiera znamion wykroczenia albo ustawa stanowi, że sprawca nie

popełnia wykroczenia;

3) ustawa stanowi, że sprawca nie podlega karze;

4) nastąpiło przedawnienie orzekania;

5) obwiniony zmarł;

6) obwiniony jest:

a) uwierzytelnionym w Rzeczypospolitej Polskiej, szefem przedstawiciel-

stwa dyplomatycznego państwa obcego,

b) osobą należącą do personelu dyplomatycznego tego przedstawicielstwa,

c) osobą należącą do personelu administracyjnego lub technicznego tego

przedstawicielstwa,

d) członkiem rodziny osób wymienionych w lit. a–c i pozostaje z nimi we

wspólnocie domowej,

e) inną osobą korzystającą z immunitetu dyplomatycznego, na podstawie

ustaw, umów lub powszechnie uznanych zwyczajów międzynarodowych,

f) kierownikiem urzędu konsularnego lub innym urzędnikiem konsularnym

państwa obcego albo inną osobą zrównaną z nimi na podstawie ustaw,

umów lub powszechnie uznanych zwyczajów międzynarodowych;

7) obwiniony z mocy przepisów szczególnych nie podlega orzecznictwu na

podstawie niniejszego kodeksu;

8) postępowanie co do tego samego czynu obwinionego zostało prawomocnie

zakończone lub wcześniej wszczęte, toczy się;

9) brak jest skargi uprawnionego oskarżyciela albo żądania ścigania pochodzą-

cego od osoby uprawnionej lub zezwolenia na ściganie, gdy ustawa tego

wymaga;

10) zachodzi inna okoliczność wyłączająca z mocy ustawy orzekanie w postę-

powaniu na podstawie niniejszego kodeksu.

§ 2. Przepisu § 1 pkt 6 nie stosuje się:

1) do osób w nim wymienionych, jeżeli są obywatelami polskimi lub mają w

Polsce miejsce stałego zamieszkania, przy czym osoby, o których mowa w

lit. f, nie podlegają orzecznictwu na podstawie niniejszego kodeksu, tylko w

zakresie czynności pełnionych w toku i w wykonaniu funkcji urzędowych;

2) jeżeli umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną,

stanowi inaczej.

§ 3. Przepisu § 1 pkt 6 można nie stosować do obywatela państwa obcego, z którym

nie ma w tym przedmiocie umowy, a państwo to nie zapewnia wzajemności.

§ 4. Do chwili otrzymania wymaganego przez ustawę zezwolenia na ściganie lub

żądania ścigania organ prowadzący czynności wyjaśniające może dokonywać

czynności niecierpiących zwłoki w celu zabezpieczenia śladów i dowodów, a

także czynności zmierzających do wyjaśnienia, czy żądanie będzie złożone lub

zezwolenie będzie wydane .

Art. 6.

§ 1. W sprawach o wykroczenia ścigane na żądanie pokrzywdzonego występujący z

wnioskiem o ukaranie, jeżeli nie jest nim pokrzywdzony, powinien uzyskać

2011-04-12

©Kancelaria Sejmu

s. 3/37

wymagane żądanie od osoby uprawnionej do jego złożenia. Żądanie może być

złożone na piśmie albo zgłoszone ustnie do protokołu.

§ 2. Żądanie złożone co do niektórych tylko współdziałających w popełnieniu czynu

pozostaje skuteczne także wobec osób niewskazanych w żądaniu, jeżeli nie są

to osoby najbliższe dla pokrzywdzonego, o czym należy pouczyć składającego

żądanie przed jego przyjęciem.

§ 3. Żądanie może być cofnięte. Niedopuszczalne jest cofnięcie żądania wobec nie-

których tylko współdziałających w popełnieniu czynu, chyba że są to osoby

najbliższe dla pokrzywdzonego. Cofnięcie może nastąpić do momentu rozpo-

częcia przewodu sądowego na pierwszej rozprawie. W razie cofnięcia żądania

ponowne jego złożenie jest niedopuszczalne.

§ 4. Jeżeli wniosek o ukaranie pochodzi od pokrzywdzonego, odstąpienie przez nie-

go od popierania takiego wniosku oznacza także odstąpienie przez niego od

popierania żądania ścigania.

Art. 7.

Policja i inne organy w zakresie postępowania w sprawach o wykroczenia wykonują

polecenia sądu oraz prowadzą w granicach określonych w ustawie czynności wyja-

śniające.

Art. 8.

W postępowaniu uregulowanym w niniejszym kodeksie stosuje się odpowiednio

przepisy art. 2, 4, 5, 7–9, 13, 14, art. 15 § 2 i 3, art. 16, art. 18 § 2, art. 20 i 23 Ko-

deksu postępowania karnego.

DZIAŁ II

Sąd

Rozdział 1

Właściwość i skład sądu

Art. 9.

§ 1. W sprawach o wykroczenia w pierwszej instancji orzeka sąd rejonowy, z za-

strzeżeniem spraw określonych w art. 10.

§ 2. Sąd właściwy do rozpoznania sprawy rozpoznaje także środki zaskarżenia w

wypadkach wskazanych w ustawie oraz przeprowadza inne czynności, gdy

ustawa to przewiduje.

Art. 10.

§ 1. W sprawach o wykroczenia popełnione przez:

1) żołnierzy w czynnej służbie wojskowej:

a) przeciwko organowi wojskowemu lub innemu żołnierzowi,

b) podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, w obrę-

bie obiektu wojskowego lub wyznaczonego miejsca przebywania, na

szkodę wojska lub z naruszeniem obowiązku wynikającego ze służby

wojskowej,

2011-04-12

©Kancelaria Sejmu

s. 4/37

c) za granicą, podczas użycia lub pobytu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej

Polskiej poza granicami państwa, w rozumieniu ustawy z dnia 17 grud-

nia 1998 r. o zasadach użycia lub pobytu Sił Zbrojnych Rzeczypospoli-

tej Polskiej poza granicami państwa (Dz. U. Nr 162, poz. 1117 oraz z

2004 r. Nr 210, poz. 2135),

2) żołnierzy sił zbrojnych państw obcych, przebywających na terytorium Rze-

czypospolitej Polskiej oraz członków ich personelu cywilnego, jeżeli pozo-

stają w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, o ile ustawa lub

umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, nie sta-

nowi inaczej

– orzekają w pierwszej instancji wojskowe sądy garnizonowe.

§ 2. Przepis art. 9 § 2 stosuje się odpowiednio do sądów wojskowych.

Art. 11.

§ 1. Przy ustalaniu właściwości sądu stosuje się odpowiednio przepisy art. 31, 32, 33

§ 1, art. 34–36, 39 i 43 Kodeksu postępowania karnego, a w odniesieniu do są-

du, o którym mowa w art. 10, także art. 651 Kodeksu postępowania karnego.

§ 2. Sąd okręgowy może z inicjatywy właściwego sądu przekazać sprawę do rozpo-

znania innemu sądowi równorzędnemu w ramach okręgu tego samego sądu

okręgowego, jeżeli wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwości.

§ 3. Przepis § 2 stosuje się odpowiednio do wojskowego sądu okręgowego, w wy-

padku, w którym inicjatywa pochodzi od wojskowego sądu garnizonowego.

Art. 12.

§ 1. Spory o właściwość między sądami rejonowymi rozstrzyga sąd okręgowy, wła-

ściwy dla okręgu, w którym działa sąd, który pierwszy wszczął spór.

§ 2. Spory o właściwość między wojskowymi sądami garnizonowymi rozstrzyga

wojskowy sąd okręgowy, nadrzędny nad sądem, który pierwszy wszczął spór.

Art. 13.

§ 1. Sąd rejonowy orzeka na rozprawie i na posiedzeniu jednoosobowo.

§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do wojskowego sądu garnizonowego oraz

do sądu orzekającego w sprawach, o którym mowa w art. 12 § 1 i 2.

Art. 14.

§ 1. Sądem odwoławczym w sprawach o wykroczenia podlegających właściwości

sądów powszechnych, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, jest:

1) sąd okręgowy do rozpoznania apelacji oraz zażaleń na postanowienia i za-

rządzenia zamykające drogę do wydania wyroku;

2) sąd rejonowy w innym równorzędnym składzie do rozpoznania pozostałych

zażaleń.

§ 2. Sądem odwoławczym w sprawach o wykroczenia podlegających właściwości

sądów wojskowych, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, jest wojskowy sąd okrę-

gowy.

§ 3. Sąd okręgowy i wojskowy sąd okręgowy ponadto rozpoznają sprawy przekaza-

ne im przez ustawę.

2011-04-12

s. 5/37

§ 4. W sprawach określonych w § 1 i 2 sądy w nich wskazane orzekają na rozprawie

i na posiedzeniu jednoosobowo.

§ 5. W sprawach określonych w § 3 sądy orzekają jednoosobowo, chyba że ustawa

stanowi inaczej albo prezes sądu zarządzi orzekanie w składzie trzech sędziów.

Art. 15.

§ 1. Sąd apelacyjny rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń i zarządzeń wyda-

wanych w pierwszej instancji przez sąd okręgowy oraz inne sprawy przekazane

mu przez ustawę.

§ 2. Sąd Najwyższy rozpoznaje kasacje i inne sprawy przekazane mu przez ustawę.

§ 3. W sprawach, w których orzekały sądy wojskowe, uprawnienia sądu okręgowego

ma wojskowy sąd okręgowy, a uprawnienia sądu apelacyjnego i Sądu Najwyż-

szego ma Sąd Najwyższy – Izba Wojskowa.

§ 4. Sądy wskazane w § 1–3 orzekają jednoosobowo, chyba że ustawa stanowi ina-

czej albo prezes sądu lub Prezes Sądu Najwyższego zarządzi orzekanie w skła-

dzie trzech sędziów.

Rozdział 2

Wyłączenie sędziego

Art. 16.

§ 1. Do wyłączenia sędziego stosuje się odpowiednio przepisy art. 40, 41 i 42 § 1–3

Kodeksu postępowania karnego.

§ 2. O wyłączeniu sędziego rozstrzyga inny równorzędny skład sądu, przed którym

sprawa się toczy. W razie niemożności utworzenia takiego składu o wyłączeniu

orzeka sąd wyższego rzędu.

DZIAŁ III

Strony, obrońcy i pełnomocnicy

Rozdział 3

Oskarżyciel publiczny

Art. 17.

§ 1. Oskarżycielem publicznym we wszystkich sprawach o wykroczenia jest Policja,

chyba że ustawa stanowi inaczej.

§ 2. W sprawach o wykroczenia przeciwko prawom pracownika określonych w Ko-

deksie pracy, w sprawach o wykroczenia określonych w art. 119–123 ustawy z

dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy

(Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 i Nr 70, poz. 416), a także w sprawach o inne

wykroczenia związane z wykonywaniem pracy zarobkowej, jeżeli ustawa tak

stanowi, oskarżycielem publicznym jest inspektor pracy.

§ 3. Organom administracji rządowej i samorządowej, organom kontroli państwowej

i kontroli samorządu terytorialnego oraz strażom gminnym (miejskim) upraw-

nienia oskarżyciela publicznego przysługują tylko wówczas, gdy w zakresie

swego działania w tym w trakcie prowadzonych czynności wyjaśniających

ujawniły wykroczenia i wystąpiły z wnioskiem o ukaranie.

2011-04-12

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: